Τιμάνδρα, του Θοδωρή Καλλιφατίδη στο Θέατρο ΕΛΕΡ

Η συγκλονιστική «Τιμάνδρα» του πολυβραβευμένου Έλληνα συγγραφέα που διαμένει μόνιμα στη Σουηδία Θοδωρή Καλλιφατίδη θα παρουσιάζεται από τις 6 Απριλίου και κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, για λίγες μόνο παραστάσεις, σε σκηνοθεσία Χρύσας Καψούλη, με πρωταγωνίστριες τις Δήμητρα Χατούπη, Νάνα Παπαδάκη και Βάλια Παπαχρήστου στο θέατρο ΕΛΕΡ – Ελένη Ερήμου (Φρυνίχου 10, Πλάκα).

Πρόκειται για ένα έργο που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας του έχει βραβευτεί με σημαντικά διεθνή βραβεία, όπως το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος, Βραβείο Σουηδικής Ακαδημίας, Βραβείο Τιμής της Στοκχόλμης, Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, Χρυσό Μετάλλιο του Κύκλου των Καλών Τεχνών της Μαδρίτης κ.ά. Πρόσφατα βραβεύτηκε από την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με το Βραβείο Πολιτισμού και Τεχνών της Διεθνούς Ένωσης «Αργώ» Δικτύου Ελλήνων των Βρυξελλών.

«Ο Θοδωρής Καλλιφατίδης έχει την ικανότητα να αφηγείται μια ιστορία με φυσικότητα, δηλαδή σαν να έχει εκτυλιχθεί αβίαστα, χωρίς να ασφυκτιά μέσα στον ψυχολογικό κατακλυσμό ενός ανθρώπου που στην πραγματικότητα αγωνίζεται να επιβιώσει».

Η παράσταση αντλεί τη θεματική της από μια εταίρα της αρχαιότητας και τη σχέση της με τον Αλκιβιάδη, όμως θίγει απόλυτα σύγχρονα ζητήματα, όπως ο έρωτας, ο πόλεμος, η εξουσία, αλλά και η γυναικεία σεξουαλικότητα φωτίζοντας με απρόσμενο τρόπο ακόμη και το πλατωνικό Σπήλαιο και άλλα θέματα που συνήθως αντιμετωπίζουμε με έναν συμβατικό τρόπο.

Οι τρεις γυναίκες που ενσαρκώνουν την Τιμάνδρα, σε διαφορετικές στιγμές της ζωής της, προσεγγίζουν το σώμα, τη σκέψη και τη συνείδησή της από μιαν άλλη οπτική, ώσπου να ενωθούν σε μια κοινή μοίρα και να διασχίσουν την ιστορία, αλλά και τον εαυτό τους.

Η «Τιμάνδρα» αποτελεί μια διαχρονική ματιά στη γυναίκα, τον έρωτα, τον πόλεμο, τη φιλοσοφία και την εξουσία. Το σώμα και η ευφυΐα της γυναίκας παίρνουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο και προσφέρουν ένα άλλο βλέμμα στην ιστορία, αυτή τη φορά, μέσα απ’ τα μάτια μιας εταίρας, της Τιμάνδρας, μητέρας της περίφημης Λαΐδας, ερωμένης του Αλκιβιάδη.

Η Τιμάνδρα εξιστορεί τη ζωή της ξεκινώντας από τρεις διαφορετικές αφετηρίες μες στον χρόνο. Κατά τη διάρκεια της πλοκής τους ξετυλίγεται ο πρώτος εμφύλιος σπαραγμός των Ελλήνων, η συναναστροφή της με μεγάλες προσωπικότητες της εποχής και, φυσικά, ο έρωτάς της με τον αντισυμβατικό Αλκιβιάδη.

Κομβικά ιστορικά γεγονότα, συγκρούσεις, απώλειες και προδοσίες την οδηγούν στην αφιλόξενη γη της Φρυγίας, καθώς τη δημοκρατία του Περικλή διαδέχεται η τυραννία και η Τιμάνδρα καλείται να αντιμετωπίσει τη μοίρα και τον ίδιο της τον εαυτό.

Ο Θοδωρής Καλλιφατίδης γεννήθηκε στους Μολάους Λακωνίας, το 1938, παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σπούδασε υποκριτική στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν κι αφού ολοκλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, έφυγε μετανάστης στη Σουηδία. Τα πρώτα χρόνια του εκεί ήταν αρκετά δύσκολα και χρειάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές για να παρέχει στον εαυτό του τα απαραίτητα. Ταυτόχρονα σπούδαζε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, όπου αργότερα δίδαξε ως καθηγητής. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, ταξιδιωτικά δοκίμια, θεατρικά έργα· έχει γράψει σενάρια για τον κινηματογράφο και έχει σκηνοθετήσει μια ταινία. Επί τέσσερα χρόνια διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό «Μπόνιερς Λιττερέρα Μαγκαζίν». Έχει διατελέσει, επίσης, διευθυντής της Σουηδικής Τηλεόρασης. Από το 1976 ζει αποκλειστικά από το γράψιμο. Σε πολλά  μυθιστορήματά του προσεγγίζει το θέμα του μέσα από διαφορετικές οπτικές, γωνίες και πρόσωπα και έχει μια φιλοσοφική διάθεση και διάσταση. Έχει τιμηθεί με σημαντικά διεθνή βραβεία για το έργο του και σχεδόν όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν σε είκοσι γλώσσες.

«Η πρώτη μου επαφή με την «Τιμάνδρα» του Θοδωρή Καλλιφατίδη ήταν όταν πήρα στα χέρια μου το κείμενο. Κι όσο προχωρούσε η δραματουργική επεξεργασία του κειμένου, μπορώ να πω ότι συγκινούμουν όλο και περισσότερο. Πρόκειται για ένα κείμενο που μιλάει για την μνήμη, τον θάνατο, αλλά και για την αθανασία. Θα έλεγε κανείς ότι τελικά είναι ένας τρόπος να μιλήσει σήμερα για την αρχαιότητα, την ιστορία, την φιλοσοφία και τον πόλεμο.

Η «Τιμάνδρα» αποτελεί ένα έργο βαθιά φιλοσοφικό, ιστορικό αλλά και υπαρξιακό ταυτόχρονα. Θίγει με ένα μοναδικό τρόπο ζητήματα όπως την ελευθερία, το νόημα της ζωής, την αλήθεια, τον έρωτα, τον πόλεμο, τον χρόνο, την ουσία, εν τέλει, της ίδιας της Ζωής, μέσα απ’ τα μάτια, όμως, μιας γυναίκας, η οποία διαπερνά τα όρια της εποχής της και φτάνει στο σήμερα ζωντανεύοντας κάθε πτυχή της σκέψης και των σύγχρονων προβληματισμών και αναζητήσεών μας.

Η εταίρα Τιμάνδρα μέσα από την συνεχή της πάλη για επιβίωση προσπαθεί να βρει τον εαυτό της και να τον τοποθετήσει στην κοινωνία, μια κοινωνία ανδροκρατούμενη, που δεν διαφέρει και τόσο πολύ από την σύγχρονη κοινωνία που ζούμε. Συνοδοιπόρος της, ο Αλκιβιάδης. Ο ευφυής Αθηναίος στρατηγός που αγαπήθηκε αλλά και μισήθηκε ταυτόχρονα όσο ποτέ κανείς άλλος στην ιστορία. Μέσα από αυτή την περιήγηση της Τιμάνδρας στο χρόνο και στον χώρο, παρατηρούμε τις σχέσεις που αναπτύσσει με τα πρόσωπα που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα της. Πρόκειται για μια συνεχή μετατόπιση και μετακίνηση που δίνει την ευκαιρία στους θεατές να βιώσουν ιστορικά γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια ιστορία. Η πραγματικότητα, η ιστορία, η φιλοσοφία αλλά και η μυθοπλασία συναντιούνται σε όλες τις στιγμές του έργου, προκαλώντας συνεχώς το ενδιαφέρον των θεατών.

Είναι μεγάλη πρόκληση να διαχειρίζεσαι το εύρος, από πολλές πλευρές, ενός κειμένου σαν κι αυτό. Προσπάθησα να αφουγκραστώ, με πολλή επιμονή, το κείμενο μέσα από την ροή της σκηνικής πράξης και μέρα με τη μέρα να το παρατηρώ να αναπτύσσεται και σιγά-σιγά να εγκαθίσταται μέσα από τα σώματα των ηθοποιών». 
Χρύσα Καψούλη

Η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία Μαλντορόρ λειτουργεί υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της ηθοποιού, σκηνοθέτιδος και συγγραφέως Νάνας Παπαδάκη. Έχει παρουσιάσει, μέχρι στιγμής, Πλάτωνα, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Γιάννη Ρίτσο,  Νίκη Τριανταφυλλίδη, σε παραστάσεις που έχουν παιχτεί, μεταξύ άλλων, στην Αθήνα, στην Ελευσίνα, στη Σκιάθο και στις Βρυξέλλες. Πιο πρόσφατη θεατρική παραγωγή της η «Νίκη, απόψε στο πάρτι» σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη. Τα δικαιώματα του έργου του Θοδωρή Καλλιφατίδη «Τιμάνδρα» παραχωρεί ο διεθνής εκδοτικός οίκος του συγγραφέα Galaxia Gutenberg, με έδρα στην Ισπανία.