10 ελληνικοί δίσκοι που θα θυμόμαστε από το 2023

Μπορεί το 2023 να ήταν μια δύσκολη χρονιά, αλλά τουλάχιστον ακούσαμε πολλή, καλή μουσική και μάλιστα από Έλληνες δημιουργούς και σχήματα, που μόνο ελπίδα μάς γεμίζουν για το μέλλον της εγχώριας μουσικής σκηνής.

Με την hip-hop, jazz, rock, indie και ηλεκτρονική σκηνή να έχουν δώσει πολλές ενδιαφέρουσες δουλειές φέτος, η επιλογή ήταν αρκετά δύσκολη – και σίγουρα θα υπάρχουν κάποιες παραλείψεις – ωστόσο οι παρακάτω δέκα δίσκοι σίγουρα αξίζουν μία θέση σε οποιαδήποτε λίστα, με τα “καλύτερα” της χρονιάς.

Ας τους ανακαλύψουμε.

Το Arte Povera ήταν σίγουρα μία στιγμή – σταθμός για το ελληνικό hip hop, με το ομώνυμο ντοκιμαντέρ και την συναυλία που ακολούθησε στο Θέατρο Λυκαβηττού, να συμβάλλουν στον “μύθο” του πιο εμβληματικού ραπ δίσκου αυτής της χρονιάς. Και είναι από αυτές τις φορές, που το hype άξιζε 100%, αφού ο παραγωγός Beats Pliz έκανε το απίστευτο, φέρνοντας μαζί εννέα από τους επιδραστικότερους Έλληνες rappers αυτή τη στιγμή (ΛΕΞ, Bloody Hawk, Dani Gambino, Hawk, Sadam, Vlospa, Wang, Εθισμός, Μικρός Κλέφτης), για να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα: να ντύσει το hip hop με επική ορχηστρική μουσική και χορωδίες, αποδεικνύοντας ότι η “φτωχική” αυτή τέχνη, που από τη γέννησή της δεν απευθύνεται στην ελίτ, είναι πολύ πιο “υψηλή” από όσο κάποιοι πιστεύουν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το εγχείρημά του στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και μιλάμε για έναν δίσκο που εκτίμησαν ακροατές κάθε “είδους”.
Κυκλοφορεί από την Minos EMI & Universal

Ο ΝΤΜ, κατά κόσμον Kevin Ansong, είχε μία πολύ δημιουργική χρονιά. Την άνοιξη έβγαλε έναν από τους καλύτερους δίσκους της χρονιάς, το καλοκαίρι τον είδαμε στον κινηματογράφο να ξεδιπλώνει το υποκριτικό του ταλέντο στο Black Stone του Σπύρου Ιακωβίδη, ενώ εδώ και λίγες εβδομάδες τον βρίσκουμε στο Εθνικό Θέατρο, να συμμετέχει στο «Χορός: We are here prepared for tragedy», της Σοφίας Μαυραγάνη. Εδώ, όμως, είμαστε για να μιλήσουμε για το πρώτο, τον δίσκο του, με τίτλο ΘΡΑCOC. Έναν δίσκο που δεν θα ξεχάσουμε για πολλούς λόγους. Αρχικά, για την προφανή πρωτοπορία του να συνδυάζεις ρεμπέτικο με τραπ. Καθ’ όλη τη διάρκεια του δίσκου, θα ακούσεις αγνή, αυθεντική rap να συναντά κλαρίνα και βουκολικά beats, στο λεγόμενο τραμπέτικο, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο είναι “ένας συνδυασμός του παλιού ελληνικού ήχου με το σήμερα”. Παράλληλα, ο ΝΤΜ ραπάρει για τα βιώματα του ως παιδί μεταναστών στην Ελλάδα, για τα λάθη του, τις ανασφάλειες του, τη θρησκεία, τη λαγνεία, την αλαζονεία. Και το πιο σημαντικό είναι ότι το “ΘΡΑCOC” παραμένει ένας απολαυστικός, fun δίσκος, με τον ΝΤΜ να παραδίδει ρίμες – φωτιά, ακριβώς όπως μας έχει συνηθίσει. Εδώ να αναφέρουμε και τον παραγωγό του δίσκου, Odydoze, ο οποίος είναι μόλις 20 ετών και ευθύνεται για το φοβερό αυτό αποτέλεσμα. Αν κάτι έκανε καλύτερο το 2023 είναι ότι ένας Αφροέλληνας κατάφερε να φέρει ένα ιστορικό κομμάτι της ελληνικής κουλτούρας στο σήμερα και μάλιστα το έκανε χωρίς ίχνος επιτήδευσης, με απολαυστικές ρίμες, φοβερά beats, ολοκληρωμένη αισθητική. Είμαστε τυχεροί που έχουμε καλλιτέχνες σαν τον ΝΤΜ – καλλιτέχνες που είναι διατεθειμένοι να πειραματιστούν και να προτείνουν μια διαφορετική ανάγνωση δύο πολύ ιστορικών genres.
Κυκλοφορεί από την Stay Independent

Ο Bloody Hawk μάς έχει συνηθίσει σε πολύ καλές δουλειές: Κομπλεξικό. 1 Ευρώ. Τίμημα. “Τρία κλασικά πριν τα 30” όπως λέει και ο ίδιος – και εκεί που νόμιζες ότι είχε ακουμπήσει την προσωπική του κορυφή, επέστρεψε φέτος με τα “Φθηνά Tricks”, για να προσθέσει άλλο ένα κλασικό στο βιογραφικό του. Αυτός ήταν ο δίσκος που είχε όλα όσα αγαπάμε στον Bloody Hawk: μία old school προσέγγιση, άψογους στίχους, ειλικρίνεια και φαντασία στο storytelling. Παράλληλα, ήταν ένας αρκετά διαφορετικός από αυτά που μας έχει συνηθίσει, με πολλά feats: Wang, VLOSPA, Dani Gambino, Immune και τη φωνή της Marseaux στο “Αν απόψε φύγω” – που λίγο η drill διάθεση, λίγο η Marseaux – ήταν και ένα από τα πιο ιδιαίτερα κομμάτια του δίσκου. Στο σύνολό του, ένας εξαιρετικά ολοκληρωμένος και ισορροπημενος δίσκος, με κομμάτια πιο “φιλοσοφικά”, αλλά και πιο δυναμικά. Το highlight του δίσκου έρχεται σίγουρα στο φινάλε με το “Φάντασμα”, στο οποίο πάει το storytelling σε άλλο επίπεδο, με μία (σουρεάλ αλλά παράλληλα ρεαλιστική αν αυτό βγάζει νόημα) ιστορία για έναν άνθρωπο που χάνει τον εαυτό του. Στο “KVL” δηλώνει γιατί κάνει ό,τι κάνει και σου θυμίζει κι εσένα γιατί αγάπησες τη μουσική του από την αρχή, ενώ το “Λουλούδι” είναι λίγο πιο προσωπικό – και για κάτι τέτοιες στιγμές ειλικρίνειας είναι που τον αγαπάμε. Μαζί με το “ΘΡΑΣΟΣ” του ΝΤΜ και το “Arte Povera” του Beats Pliz, αυτή ήταν μία από τις καλύτερες στιγμές της ελληνικής hip hop σκηνής για φέτος, που ανέβασαν σημαντικά το επίπεδο.
Κυκλοφορεί από την Minos Emi, a Universal Music Company

“Η ελληνική παραδοσιακή μουσική και η jazz είναι αδελφές ψυχές” μού είχε πει στις αρχές του χρόνου ο Πέτρος Κλαμπάνης, μιλώντας για το Tora Collective, έναν δίσκο που θα έμελλε να γίνει μία από τις πιο ενδιαφέρουσες δισκογραφικές δουλειές που θα άκουγα αυτό το χρόνο. Αυτό που έκανε ο Πέτρος Κλαμπάνης με το Tora Collective (Αρετή Κετιμέ, Θωμάς Κωνσταντίνου, Γιώργος Κωτσίνης, Kristjan Randaluλ, Ziv Ravitz) δεν ήταν απλά ευρηματικό, αλλά και απόλυτα απολαυστικό. Ο Πέτρος Κλαμπάνης μεταμόρφωσε αγαπημένα ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια, όπως το “Χαρικλάκι”, το “Μενεξεδες και Ζουμπούλια”, τη “Συμπεθέρα”, τα “Ξεχωρίσματα” με την χαρακτηριστική φωνή της Αρετής Κετιμέ και το κλαρίνο του Γιώργου Κωτσίνη να δένουν τέλεια με την groovy, jazz διάθεση του εγχειρήματος. Εξίσου ενδιαφέροντα και τα δύο πρωτότυπα κομμάτια του δίσκου, “Disoriented” και “South By Southeast”.
Κυκλοφορεί από την Enja/Yellowbird Records

“Petrichor” (ή πετριχώρ στα ελληνικά) ονομάζεται η μυρωδιά που αναδύεται από το έδαφος όταν πέφτουν πάνω του οι σταγόνες της βροχής. Αυτή η μυρωδιά συνήθως ξυπνά συναισθήματα νοσταλγικά – ίσως να σηματοδοτεί και την έναρξη του φθινοπώρου ή της άνοιξης. Την ίδια νοσταλγία προκαλεί και η πέμπτη δισκογραφική δουλειά του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου, με τίτλο “Petrichor”, που βρίσκει τον συνθέτη και τρομπετίστα – που συνηθίζει να πειραματίζεται – σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες φάσεις του. Στο Petrichor, ο Πολυζωγόπουλος αναλαμβάνει φυσικά την τρομπέτα, αλλά και τα εφέ, ενώ στο πλευρό του βλέπουμε τον Πέτρο Κλαμπάνη στο κοντραμπάσο και τον Wajdi Riahi στο πιάνο. Από το σχήμα λείπει ο ντράμερ, κι αυτό γιατί, δεν χρησιμοποιεί κρουστά για να δημιουργήσει έναν ολοκληρωμένο, σταθερό, δυναμικό ρυθμό – αυτό το καταφέρνουν πολύ εύκολα οι τρεις καταξιωμένοι μουσικοί με την τρομπέτα, το πιάνο, το κοντραμπάσο. Σε μία από τις πιο όμορφες στιγμές του άκρως ατμοσφαιρικού αυτού δίσκου, το “The Coldest Summer” (που είναι αφιερωμένο «στους πρόσφυγες που πεθαίνουν στο Αιγαίο κάθε καλοκαίρι»), ο Wajdi Riahi μάς χαρίζει ένα γλυκό σφύριγμα, που συνδέεται απόλυτα με τη μελωδία του πιάνου. Κάθε κομμάτι όμως είναι ξεχωριστό και αυτός είναι ένας δίσκος που σίγουρα αξίζει να ακούσεις.
Κυκλοφορεί από την Trumpetfish Records

Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από το καταπληκτικό ντεμπούτο τους, “Teegarden”  και οι Kepler is Free συνεχίζουν να επιβεβαιώνουν ότι αποτελούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σχήματα της urban jazz αθηναϊκής σκηνής. Απόδειξη αποτελεί ο δεύτερος δίσκος τους, Second Light, που κυκλοφόρησε πάνω στην ώρα για το φετινό καλοκαίρι για να συνοδεύσει τις ηλιόλουστες καλοκαιρινές ημέρες μας, αλλά και τα δροσερά βράδια στην πόλη. Οι Σωκράτης Τσέντογλου (τύμπανα), Γιώργος Μιγδάνης (ηλεκτρική κιθάρα), Νικηφόρος Νούτζεντ (πλήκτρα), Σπύρος Ζάρδας (τρομπέτα) και Βασίλης Αλεξόπουλος (μπάσο) πήγαν τον ήχο τους ένα βήμα παραπέρα, προσθέτοντας στις ήδη πολλές επιρροές τους, και την soul, παραδίδοντας ένα υπέροχο, μελωδικό αποτέλεσμα. Προσωπικό αγαπημένο μου κομμάτι από τον δίσκο είναι το μελωδικό Blueshift, με τη φωνή της Μαρίας Βαρβέρη να κάνει τη διαφορά. Παρ’ όλο που δεν ανήκει στον δίσκο, δεν γίνεται να μην αναφερθούμε και στο σινεματικό Spike Lee με τον ΛΕΞ – θέλουμε να ακούσουμε κι άλλα τέτοια τραγούδια!
Κυκλοφορεί από τη Veego Records

Καμιά φορά ο καλύτερος τρόπος να μεταφέρεις συναισθήματα, είναι με ελάχιστα ή και καθόλου λόγια. Αυτό ισχύει και στη μουσική (το απέδειξε περίτρανα ο Andre 3000 νωρίτερα φέτος με τον αποκλειστικά instrumental δίσκο του, το περίφημο New Blue Sun). Το απέδειξε και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, με έναν δίσκο, σαφώς διαφορετικό από εκείνον του Αμερικανού ράπερ, αλλά με παρόμοιο – μου φαίνεται – στόχο: να αφήσει χώρο στη μουσική να εγείρει τις αισθήσεις. Όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, το Urbanum είναι μια δουλειά “απερίγραπτη” και συγκεκριμένα “ένα μουσικό υβρίδιο με στοιχεία ηλεκτρονικής αλλά και παραδοσιακής φόρμας, με λαούτα και λούπες, με λίγα λόγια και στριφνά και αρκετό οργανικό χώρο για να αναπτυχθούν νέα συναισθήματα”. Πράγματι στα δώδεκα τραγούδια του δίσκου, που δύσκολα μπορεί κανείς να περιγράψει, τα λόγια/στίχοι είναι ελάχιστα (αλλά καίρια), τα συναισθήματα που ωστόσο προκαλούν πολύ συγκεκριμένα: έκπληξη με το εύρος του καλλιτέχνη, δέος για την ευρηματικότητα και την καλλιτεχνική αρτιότητα του, ανακούφιση που υπάρχουν ακόμα δημιουργοί που τολμούν να πειραματιστούν. Μπορεί να μην είναι ο πιο εύπεπτος δίσκος του Παπακωνσταντίνου, είναι όμως ο πιο τολμηρός και ελπίζω να ανοίξει νέους δρόμους για όσους οραματίζονται να παντρέψουν την ηλεκτρονική με την παραδοσιακή μουσική.

Το 2023 σηματοδότησε μία νέα εποχή για το Παιδί Τραύμα, που αποκάλυψε την ταυτότητά του και “αγκάλιασε” το mainstream, μέσα από τον νέο, ομώνυμο δίσκο του, “Μέινστριμ”. Χωρίς να χάσει “αυτό” που τον κάνει να ξεχωρίζει, εξέλιξε τον χαρακτηριστικό ήχο του και δεν φοβήθηκε να αγκαλιάσει πιο pop μονοπάτια. Γι’ αυτό μου είχε πει: “[…] Πιστεύω βαθιά μέσα μου ότι η underground σκηνή ανήκει σε ένα τεράστιο κοινό που απλά δεν τη γνωρίζει. Το «Μέινστριμ» ισορροπεί ακριβώς ανάμεσα σε αυτά τα δύο: στην αποφυγή του ελιτισμού και στο άνοιγμα σε ένα ευρύ κοινό”. Δεν μπορώ να απαντήσω ακόμα με σιγουριά αν το Παιδί Τραύμα (κατά κόσμον Τάσος Καρτέρης) είναι αυτό που λέμε mainstream, αυτό που ξέρω όμως είναι ότι πράγματι ανοίχτηκε σε ένα ευρύτερο κοινό, που είχε την ευκαιρία να ανακαλύψει την θεραπευτική – για πολλούς από εμάς – μουσική του. Όπως και με τις προηγούμενες δουλειές του, έτσι και με το “Μέινστριμ” κατάφερε αυτό τον περίεργο συνδυασμό, που δεν ξέρεις αν θες να χορέψεις, να συγκινηθείς ή να ψάξεις μέσα σου τι είναι αυτό που σε κάνει να ταυτίζεσαι τόσο με τους στίχους του.
Κυκλοφορεί από την United We Fly

Τα Echo Tides – το σχήμα της Καλλιόπης Μητροπούλου (φωνή), του Παναγιώτη Πανταζή aka Pan Pan (synths, φωνή), του Γιάννη Αναγνωστόπουλου aka Years of Youth (μπάσο, synths) και του Γιώργου Λυγουριώτη (τύμπανα) – μάς χάρισαν φέτος τον καλύτερο δίσκο τους μέχρι τώρα και ταυτόχρονα μία από τις καλύτερες στιγμές της εγχώριας indie σκηνής, το “Ανδρομέδα FM”. Ο πρώτος ελληνόφωνος δίσκος τους (πολύ σωστή απόφαση) θα μπορούσε άνετα να είναι το soundtrack ενός sci-fi ταξιδιού σε έναν άλλον, πιο ονειρικό πλανήτη. Στον πλανήτη Γη, πάντως, αποτέλεσε το soundtrack της φετινής Άνοιξης, με το “Τούνελ”, την “Αόρατη Κορδέλα”, τον “Αρχάγγελο” να έχουν κερδίσει επάξια μια θέση ανάμεσα στα ωραιότερα κομμάτια της χρονιάς. Με το “Ανδρομέδα FM” ακόμα φρέσκο στα αυτιά μας, τα μέλη των Echo Tides ετοιμάζουν νέες δισκογραφικές δουλειές για το 2024 – που πολύ ανυπομονούμε να ακούσουμε. Η Καλλιόπη Μητροπούλου ετοιμάζει τον πρώτο solo δίσκο της, ενώ ο Pan Pan και ο Years of Youth ενώνουν τις δυνάμεις τους για το sci-fi “Λύκοι στον Άρη”, από το οποίο έχουμε ήδη πάρει μία (παραπάνω από απολαυστική) γεύση μέσα από το “Ροζ Φώτα” και το “Κάποιος να σε προσέχει”.
Κυκλοφορεί από την United We Fly

Η dream pop (ή shoegaze, όπως προτιμάτε) στα καλύτερα της. Έτσι θα περιέγραφα το ντεμπούτο των Youth Valley, “Lullabies for Adults”, αν έπρεπε να χρησιμοποιήσω μόνο μια πρόταση. Η αλήθεια είναι ότι άργησα να ανακαλύψω αυτό το διαμαντάκι, που κυκλοφόρησε στην αρχή του καλοκαιριού – και είναι κρίμα γιατί θα ήταν το ιδανικό soundtrack για οποιοδήποτε road trip. Με εμφανείς τις επιρροές από Smiths και Cure, το υπέροχο ντεμπούτο των Youth Valley συνδυάζει αρμονικά το shoegaze με το post punk και μιλά για τον έρωτα, τη ζωή, τον κόσμο στη σύγχρονη εποχή, μέσα από εννέα σύγχρονα “νανουρίσματα για ενήλικες”.Highlights τα τρία singles του δίσκου, “I Don’t Want to Go Out With You, Veronica”, το “Hurricane”, το “February”, αλλά και το bonus track “Father Forgets”.
Κυκλοφορεί από την Make Me Happy Records