Ανασκόπηση 2022: Τα διεθνή γεγονότα που σημάδεψαν ανεξίτηλα την χρονιά που «φεύγει»

Το 2022 υπήρξε η χρονιά των τραγικών γεγονότων, των δυσάρεστων «εκπλήξεων», των δίκαιων εξεγέρσεων, των συγκινητικών αποχαιρετισμών και των αμφιλεγόμενων «συμβάντων» που με τη σειρά τους έγιναν η αιτία οξυμένων δημόσιων αντιπαραθέσεων. Εμείς αποχαιρετούμε τη χρονιά που «φεύγει» μέσα από τα διεθνή γεγονότα που τη σημάδεψαν ανεξίτηλα.

Τα έργα της σπουδαίας λαϊκής ζωγράφου Maria Prymachenko μετατράπηκαν σε παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης με αίτημα το τέλος του πολέμου. Αν και τα πρώτα ρεπορτάζ έκαναν λόγο πως αρκετά από αυτά καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της ρωσικής επίθεσης στο Ιστορικό Μουσείο του Ivankiv, το Ίδρυμα της Οικογένειας Prymachenko ανέφερε στο CNN πως υπάρχει πιθανότητα να έχουν διασωθεί χάρη στη γενναιότητα ενός κατοίκου της περιοχής, αν και η τωρινή τύχη τους δεν μπορεί να αποκαλυφθεί για λόγους ασφαλείας.

Το τραγικότερο γεγονός της χρονιάς υπήρξε αναμφισβήτητα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Μέχρι σήμερα οι νεκροί και τραυματισμένοι άμαχοι ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες, οι εκτοπισμένοι σε εκατομμύρια, γεγονός που οδήγησε στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Νοσοκομεία, ενεργειακές εγκαταστάσεις και άλλες κρίσιμες υποδομές χτυπήθηκαν, ενώ από τη λαίλαπα του πολέμου δεν γλίτωσαν ούτε μουσεία, θέατρα ή άλλα σημαντικά πολιτιστικά τοπόσημα.

Φωτογραφία: Wikipedia

Στην φετινή τελετή απονομής των Όσκαρ, που πραγματοποιήθηκε στις 27 Μαρτίου 2022, δυστυχώς δεν ήταν ούτε οι λαμπερές εμφανίσεις αλλά ούτε οι μεγάλοι νικητές της βραδιάς που μονοπώλησαν τις συζητήσεις, παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες δημιουργοί γνώρισαν τον θρίαμβο με την Τζέιν Κάμπιον να γίνεται η τρίτη γυναίκα στην ιστορία που τιμάται με το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την «Εξουσία του Σκύλου» και την ταινία «CODA: Στον ρυθμό της καρδιάς» της Σιάν Χέντερ να παίρνει το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας- αν και το βραβείο πηγαίνει στους παραγωγούς- με την ίδια, ωστόσο, να «φεύγει» με το Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Ή παρά το γεγονός ότι ο Τρόι Κότσουρ και η Αριάνα ΝτεΜπόουζ έγραψαν ιστορία, ο μεν ως ο πρώτος άνδρας κωφός ηθοποιός που κερδίζει το πολυπόθητο χρυσό αγαλματίδια, ή δε ως η πρώτη βραβευμένη με Όσκαρ ανοιχτά queer Αφρολατίνα.

Ωστόσο, μια κακή στιγμή θα έρθει για να επισκιάσει τα πάντα, όταν ο Γουίλ Σμιθ, στον οποίο αργότερα θα δινόταν το Όσκαρ Α΄Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία «Η Μέθοδος των Γουίλιαμς», ανέβηκε στη σκηνή και χαστούκισε τον οικοδεσπότη της βραδιάς Κρις Ροκ, όταν ο τελευταίος αστειεύτηκε για τα μαλλιά της γυναίκας του πρώτου. Αν και ο Σμιθ στον ευχαριστήριο λόγο του ζήτησε συγνώμη από της Ακαδημία και τους παρευρισκόμενους για την πράξη του αυτή, του πήρε αρκετούς μήνες, και συγκεκριμένα στις 29 Ιουλίου 2022, για να απολογηθεί δημοσίως μέσω ενός βίντεο στον Ροκ, βλέποντας τη δημόσια εικόνα του και την καριέρα του να δέχεται τρομερά ισχυρό πλήγμα μετά από αυτό.

Οι δύο ακτιβίστριες της Just Stop Oil που στις 14 Οκτωβρίου έριξαν ντοματόσουπα στα «Ηλιοτρόπια» του Βαν Γκογκ

To 2022 ήταν η χρονιά που η τέχνη βρέθηκε στο επίκεντρο συμβολικών διαμαρτυριών από ακτιβιστές ενάντια στο πολύ υπαρκτό και επείγον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες προκάλεσαν οξυμένες δημόσιες αντιπαραθέσεις τόσο για τον συμβολισμό όσο και την αποτελεσματικότητα της κίνησης. Η αρχή έγινε στις 29 Μαΐου 2022 όταν ένας άντρας, στο Λούβρο, «πασάλειψε» με τούρτα τον εμβληματικό πίνακα του Λεονάρντο ντα Βίντσι «Μόνα Λίζα», φωνάζοντας στο πλήθος καθώς τον έβγαζαν έξω «Σκεφτείτε τη Γη. Υπάρχουν άνθρωποι που καταστρέφουν τη Γη. Γι’ αυτό το έκανα. Σκεφτείτε τον Πλανήτη». 

Σειρά είχαν και άλλα εμβληματικά έργα, όπως τα «Ηλιοτρόπια» του Βαν Γκογκ, που βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου, στα οποία δύο ακτιβίστριες της «Just Stop Oil» έριξαν ντοματόσουπα, στις 14 Οκτωβρίου 2022. «Τι αξίζει περισσότερο, η ζωή ή η τέχνη», δήλωσε η μια εξ αυτών. Μερικές ημέρες αργότερα, στις 27 Οκτωβρίου 2022, ένας Βέλγος ακτιβιστής, στη Χάγη, κόλλησε το κεφάλι του στο «Κορίτσι με το Μαργαριταρένιο Σκουλαρίκι» του Βερμέερ. Τα έργα δεν υπέστησαν κανενός είδους ζημιά, ενώ έγιναν συλλήψεις και απαγγέλθηκαν κατηγορίες.

Στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, η Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ του Ηνωμένου Βασιλείου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών, ως η μακροβιότερη Βρετανίδα μονάρχης στην ιστορία, τρεις μήνες αφότου γιόρτασε τον Πλατινένιο Ιωβηλαίο για τη συμπλήρωση 70 ετών παρουσίας της στον θρόνο. Από την ενθρόνιση της το 1952 έως και τον θάνατο της, η Ελισάβετ έγινε μάρτυρας τεράστιων κοινωνικοπολιτικών αλλαγών παγκοσμίως: Την απο-αποικιοποίηση της Αφρικής και κατά συνέπεια τη μετάβαση του Ηνωμένου Βασιλείου από αυτοκρατορία σε Κοινοπολιτεία, την κορύφωση και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την είσοδο και την έξοδο της χώρας της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μοναρχία στο Ηνωμένο Βασίλειο γνώρισε καθοριστικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της βασιλείας της. Την διαδέχθηκε ο γιος της Κάρολος Γ’ .

Χαρακτηριστική εικόνα, υψίστης συμβολικής σημασίας, οι διαδηλώτριες που κόβουν τα μαλλιά τους δημοσίως σε μια πράξη ανυπακοής προς το ιρανικό καθεστώς. Με το έργο της Βελγίδας εικαστικού  Edith Dekyndt, δημιουργημένο το 2014, να αποκτά νέα ζωή μετατρεπόμενο σε σύμβολο της εξέγερσης,

Όταν στις 16 Σεπτεμβρίου 2022 έγινε γνωστός ο θάνατος της Mahsa Amini από τα χέρια της ιρανικής αστυνομίας ηθών, μετά τη σύλληψη της για παραβίαση του αυστηρού «ενδυματολογικού κώδικα», μια εκτεταμένη εξέγερση, στην πρώτη γραμμή της οποίας βρέθηκαν γυναίκες κάθε ηλικίας, ξέσπασε από άκρη σε άκρη της χώρας με σύνθημα τις λέξεις «Γυναίκα, Ζωή Ελευθερία». Διαδηλώτριες και διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους με δικαιολογημένη οργή και απαίτησαν θεμελιώδεις αλλαγές στο όνομα των γυναικείων δικαιωμάτων και της έμφυλης ισότητας, θέτοντας επί τάπητος και ζητήματα όπως η φτώχεια, η ανεργία, η διαφθορά και η γενικότερη καταπίεση του καθεστώτος. Ακολούθησε άγρια καταστολή του μαζικού αυτού κινήματος, η φλόγα, όμως, του οποίου εξακολουθεί να «καίει» σχεδόν εκατό ημέρες μετά.

Πηγή φωτογραφίας: Wikimedia commons

Στις 16 Σεπτεμβρίου 2022 έγινε γνωστό ότι το «Φάντασμα της Όπερας», η μακροβιότερη παραγωγή στην ιστορία του Broadway, αναμένεται να ρίξει αυλαία τον Φεβρουάριου του 2023. Το εμβληματικό μιούζικαλ του Άντριου Λόυντ Γουέμπερ έκανε «αμερικάνικη» πρεμιέρα στο Majestic Theater, στις 26 Ιανουαρίου 1988, σε σκηνοθεσία Hal Prince, κερδίζοντας 6 βραβεία Τony. Στα 35 σχεδόν χρόνια παρουσίασης της στο Broadway έχει προσελκύσει εκατομμύρια θεατές. Ωστόσο, η ιστορική αυτή παραγωγή επέστρεψε από τη δύσκολη για το θέατρο περίοδο της πανδημίας με διακυμάνσεις στις εισπράξεις ,που δεν στέκονται πλέον ικανές για να καλύψουν το κόστος του απαιτητικού ανεβάσματος της. Παρ’ όλα αυτά, η είδηση και μόνο στάθηκε ικανή να δώσει νέα πνοή στο box office, με τους παραγωγούς να δηλώνουν γύρω στα τέλη Νοέμβρη πως το κλείσιμο μετατέθηκε τελικά για τις 16 Απριλίου 2023.

Το 2022 η βιομηχανία της μόδας γνώρισε σημαντικές απώλειες, από τον πρωτοποριακό καλλιτεχνικό διευθυντή της αμερικανικής Vogue Αντρέ Λεόν Τάλεϊ (18 Ιανουαρίου), τον εμβληματικό Γάλλο σχεδιαστή Τιερί Μιγκλέρ (23 Ιανουαρίου) και τον οραματιστή Ισέι Μιγιάκε (5 Αυγούστου). Ωστόσο, στην εκπνοή του χρόνου, μια ακόμη δυσάρεστη έκπληξη επιφύλασσε η ανακοίνωση του θανάτου της εκκεντρικής, ρηξικέλευθης και αντισυμβατικής Βρετανίδας σχεδιάστριας και ακτιβίστριας Βίβιαν Γουέστγουντ, στις 29 Δεκεμβρίου 2022. Οι προβοκατόρικες δημιουργίες της καθόρισαν την punk αισθητική των΄70ς. Στα ρούχα της ενσωμάτωνε ιστορικές αναφορές, κλασική ραπτική, ρομαντικές φιοριτούρες και αιχμηρό πολιτικό σχόλιο. Έως το τέλος της ζωής της υπήρξε ένθερμη ακτιβίστρια για μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων, στο επίκεντρο των οποίων βρισκόταν η κλιματική αλλαγή και η συνεπακόλουθη περιβαλλοντική κρίση.

Το 2022 έδωσε αποδείχθηκε αρκετά ταραγμένη περίοδος για τον αθλητισμό. Η αρχή έγινε με το τένις και το αυστραλιανό Open (17-30 Ιανουαρίου 2022) και τη δημόσια διαμάχη που ξέσπασε αναφορικά με το αν θα επιτρεπόταν η είσοδος στη χώρα για τον Νόβακ Τζόκοβιτς και οποιονδήποτε άλλο «μη διπλά εμβολιασμένο» αθλητή, με την κυβέρνηση της Αυστραλίας μετά από διαμαρτυρίες και ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων να στέλνει τον διάσημο πρωταθλητή «σπίτι» του, λίγες ημέρες πριν την έναρξη του τουρνουά. Στον αντίποδα, στις 23 Σεπτεμβρίου 2022, ο καλύτερος τενίστας όλων των εποχών, Ρότζερ Φέντερερ, έπαιξε το τελευταίο του παιχνίδι κατά τη διάρκεια του διεθνούς τουρνουά Laver Cup, σε ένα συγκινητικό «αντίο» δίπλα στον μεγάλο αντίπαλο του Ραφαέλ Ναδάλ. Ο τελευταίος, μέσα στη χρονιά, έγινε ο τενίστας με τα περισσότερα Γκραν Σλαμ στην ιστορία- 22 τον αριθμό- αφότου κατάφερε να κερδίσει το 14ο Ρολάντ Γκαρός στην καριέρα του, στις 5 Ιουνίου 2022.

Στο ποδόσφαιρο, η συγκινητική εικόνα του Λιονέλ Μέσι να σηκώνει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου ως αρχηγός της εθνικής ομάδας της Αργεντινής, στις 18 Δεκεμβρίου 2022, 36 χρόνια μετά τον εμβληματικό Ντιέγκο Μαραντόνα, επισκιάστηκε από μια κατά πολλούς αμφιλεγόμενη διοργάνωση, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως η μεγάλη γιορτή του ποδοσφαίρου. Από όταν είχε κιόλας ανακοινωθεί πως το Κατάρ θα φιλοξενήσει το κορυφαίο αθλητικό γεγονός για το 2022, διάφορες ανθρωπιστικές οργανώσεις επέστησαν την προσοχή στις ανισότητες και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υφίστανται γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, στην οικοδέσποινα χώρα. Ενώ, αργότερα άρχισαν να έρχονται στο φως νέα στοιχεία που αφορούσαν τους ανεξήγητους θανάτους, την κακομεταχείριση και τις άθλιες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης που βιώνει το εργατικό δυναμικό εκεί, με τη συζήτηση να κορυφώνεται καθώς πλησίαζε η ημερομηνία διεξαγωγής της διοργάνωσης.

[relart 1]

Τέλος, στις 29 Δεκεμβρίου 2022, μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες στην ιστορία του ποδοσφαίρου, ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο, γνωστός ως Πελέ, για τον οποίον ο Άντι Γουόρχολ είχε δηλώσει πως διαψεύδει την θεωρία του για τα δεκαπέντε λεπτά διασημότητας καθώς δικαιούται αντ’ αυτού δεκαπέντε αιώνες, άφησε την τελευταία του πνοή στο Σάο Πάολο, βυθίζοντας στο πένθος τη Βραζιλία αλλά και ολόκληρο τον ποδοσφαιρικό κόσμο.