MENU
Κερδίστε Προσκλήσεις
ΤΡΙΤΗ
19
ΜΑΡΤΙΟΥ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Καθώς τα «Πλάσματα» της Στέγης μεταμορφώνουν ένα πάρκο

Ένας περίπατος στο Πεδίον Άρεως, στα magic tech έργα της έκθεσης «Πλάσματα» που διοργανώνει η Στέγη, αποκαλύπτει πως επαναπροσδιορίζεται η συζήτηση για την τέχνη στο δημόσιο χώρο.

KEIMENO: Στέλλα Χαραμή | 06.06.2022 Φωτογραφίες: Πηνελόπη Γερασίμου, Στέλιος Τζέτζιας.

Το τρόλεϊ σταματάει στη στάση Πεδίον Άρεως. Σχεδόν, αδειάζει. Γιατί η στάση είναι, όντως, το Πεδίο. Ο ήλιος κρατάει γερά, γύρω από τις μεγαλοαστικές πολυκατοικίες που αγκαλιάζουν το πάρκο και οι περισσότεροι τριγύρω φοράνε ακόμα τα γυαλιά ηλίου τους. Πρέπει, όμως, να τα βγάλεις για να δεις τα χρώματα στην οθόνη του «Quantum Memories» του Refik Anadol: Ένα ασύλληπτο σύνολο εναλλασσόμενων χρωμάτων, που ταξιδεύουν μπροστά στα μάτια σου σαν κόκκοι άμμου που τους φυσάει χορευτικά άγριος αέρας. Μια προβολή φτιαγμένη για να σε υπνωτίσει με ομορφιά.

Τι κι αν δεν έχει αρχίσει ακόμα η ξενάγηση για τα «Πλάσματα» της Στέγης; Εσύ, έχεις αρχίσει ήδη να χάνεσαι στον κόσμο της. Κι όχι μόνο εσύ. Μερικές εκατοντάδες ανθρώπων είναι μαζεμένοι γύρω από το άγαλμα του Βασιλιά Κωνσταντίνου και περιμένουν. Μαζί τους, ένας κύριος (μάλλον) με αυτισμό που κινείται μηχανικά στο ρυθμό του ήχου που συνοδεύει το έργο του Anadol. Τα «Πλάσματα» είναι για όλους, σκέφτεσαι.

Το «Quantum Memories» του Refik Anadol.

Στον καθρέφτη με το avatar

Δεξιά, στην άκρη του ματιού σου, φέγγει μια επιγραφή NEON σαν σε αμερικάνικο καζίνο στο Λας Βέγκας: «We are having the time of our lives» λένε σαρκαστικά οι Superflex, σε μια στιγμή που οι ζωές μας είναι υποθηκευμένες, όπως ποτέ άλλοτε. Πάντως, οι σκύλοι που κυλιούνται στο γρασίδι μοιάζουν να ασπάζονται το moto. Κάνουν το παιχνίδι της ζωής τους.

Οι υπόλοιποι έχουν προχωρήσει στα γρήγορα στο «Polymorphic» (των Matthew Niederhauser, Elie Zananiri και John Fitzgerald). Και παίζουν με τον ενθουσιασμό των τετράποδων γειτόνων τους, καθώς το σώμα τους καθρεφτίζεται μαγικά σε οθόνες με ανθρωπόμορφους σένσορες. Αν κινείσαι, κινείται μαζί και το ψιλόλιγνο avatar σου. Και όλοι έχουν βαλθεί να κάνουν βλακείες για να τεστάρουν το ψηφιακό είδωλο τους. Έχει πλάκα – το παραδέχεσαι – κοιτάζοντας με άλλα μάτια τα χέρια και τα πόδια σου, καθώς απομακρύνεσαι.

Το πρώτο έργο των Superflex στην έκθεση.

Μια μίξη φαντασίας και artificial intelligence

Όλα τα έργα των «Πλασμάτων» στην έκθεση της Στέγης – τη δεύτερη στο Πεδίον ‘Αρεως – είναι μια μίξη φαντασίας, έμπνευσης, artificial intelligence, τελευταίας smart τεχνολογίας και καθηλωτικών χρωμάτων.

Δηλαδή, αν στο Πεδίο ερχόταν o Άντριου Νίκολ του «Gattaca» και ο Σπίλμπεργκ του «A.I.» θα ένιωθαν μια εσωτερική περηφάνια για το παρόν που χαράζει στην εικαστική τέχνη.

Το διαδραστικό «Polymorphic» των Matthew Niederhauser, Elie Zananiri και John Fitzgerald.

25 έργα από τις 18.30 το απόγευμα

Καθώς αρχίζει να δύει, τα επόμενα έργα προβάλλουν ακόμα πιο εντυπωσιακά. Ιδανικά, αξίζει να έρθεις στο Πεδίο στο μεταίχμιο μέρας – νύχτας για να χαρείς το φως, το χρώμα και τις οπτικές συνθέσεις στην ολότητα τους. Τα έργα μπαίνουν στο pause γύρω στις 22.30 – μέχρι το απόγευμα της επόμενης μέρας.

Όλοι οι μεγάλοι (και μικρότεροι) διάδρομοι του πάρκου είναι σπαρμένοι με έργα, προβολές, ψηφιακούς πίνακες, ομιλούσες κατασκευές, φωτιστικές και ηχητικές εγκαταστάσεις για να ξοδέψεις ώρες μπροστά τους. Ώρα να έχεις, δηλαδή. Και νερό (φρόντισε να είναι σε παγούρι για να μην καταναλώσεις πλαστικό). Και άνετα παπούτσια. Σε περιμένουν 25 έργα. Και μπορεί να μην είναι όλα masterpieces, αλλά τα περισσότερα είναι.

Περιβαλλοντική ποίηση στο «Eclipse» του Tony Oursler.

Δέντρα που μιλάνε

Είναι, ας πούμε, το «Moon faced» της Morehshin Allahyari, μια διαδοχική σύνθεση πορτρέτων της δυναστείας των Κατζάρων στο βαθύ Ιράν, πριν εκδυτικοποιηθούν και σταματήσουν να παρουσιάζουν τις άφυλες προσωπογραφίες της περσικής παράδοσης.

Είναι, επίσης – κυρίως για την ενσυναίσθηση του – το «Vine 2.0» των Alternative Limp Project, μια κατασκευή σαν σπονδυλική στήλη, κάτι ανάμεσα σε τεχνητό μέλος και πλοκάμι χταποδιού, που κινείται στην εντέλεια σαν ζωντανός οργανισμός. Όταν, λίγα βήματα πιο κάτω, ένα κορίτσι σε αναπηρικό αμαξίδιο θα σε προσπεράσει, συλλογίζεσαι πως και η τεχνολογία έχει ενσυναίσθηση τελικά (τα έχει πει κι ο Σπίλμπεργκ).

Θα σταματήσεις, σίγουρα, κι εκεί που τα δέντρα σου μιλάνε. Στο «Eclipse» του Tony Oursler. Εκεί που τα κλαδιά σου λένε «είσαι μέρος της φύσης, άγγιξε το ξύλο, σπείρε τον σπόρο, άφησε με να βλαστήσω». Οι μορφές που προβάλλουν πάνω στα δέντρα, σου μοιάζουν· όμως, είναι η φωνή των δέντρων και η συνείδηση σου. Κυρίως αυτή.

Πύργοι με φωτοβολταϊκά σχηματίζουν το «Another moon».

Ένας ουρανός με δυο φεγγάρια

Θα στροβιλιστείς στο venue του «Among us, Among Others» της Εύας Παπαμαργαρίτη, εκεί που σε κυκλική διάταξη εμφανίζονται σε οθόνες, πολύχρωμα πλάσματα τα οποία θυμίζουν άνθρωπο και ζώο, την ίδια στιγμή. We come one, όπως έλεγαν και οι Faithless.

Στην επόμενη στάση, θα κοιτάξεις μια πανσέληνο – ακόμα κι αν δεν έχει φτάσει η ώρα της. Πάνω από το κεφάλι σου, 40 φωτοβολταϊκοί πύργοι συλλέγουν ηλικιακή ενέργεια για να εκπέμψουν φως το βράδυ· που, καθώς ενώνονται σαν λαμπερά ξίφη στον ουράνιο ορίζοντα, σχηματίζουν ένα ψεύτικο φεγγάρι. Όσο πιο δυνατή είναι η ηλιοφάνεια την ημέρα, τόσο πιο λαμπερό θα είναι το φεγγάρι τη νύχτα· κάτι που σε κάνει να συνειδητοποιείς την απόλυτη εξάρτηση μας από τον ήλιο. «Another moon» λέγεται το ποιητικό έργο των Kimschi and Chimps – αν και ένα κοριτσάκι (που ακολουθεί την ξενάγηση με τους γονείς της) ακόμα αναζητά το φεγγάρι που ακτινοβολεί.

Το θέλεις το ρομάντζο σου – παραδέχεσαι – αφού το επόμενο έργο στο οποίο ‘κολλάς’ είναι τα ηλιοβασιλέματα. Όχι, τα κανονικά ηλιοβασιλέματα της φύσης, αλλά εκείνα των video games. Με τους ψηφιακούς ήρωες να χαζεύουν τα πυρωμένα χρώματα του ήλιου, έχοντας σταματήσει να βιαιοπραγούν – όπως συνήθως συμβαίνει στα video games. Και απλώς ρεμβάζουν. Έτσι τους οραματίζονται, τουλάχιστον, οι La Turbo Avedon στο «Permanent Sunset».

Πορτρέτα της δυναστείας των Κατζάρων στο «Moon faced» της Morehshin Allahyari.

Μια Βαβέλ για την κλιματική κρίση

Πολλοί από τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν παρουσιάζουν έργα που κάποτε θα έμοιαζαν φουτουριστικά – αλλά πια δεν είναι. Ανησυχούν για το μέλλον που ανατέλλει, προβληματίζονται, σαρκάζουν, προβλέπουν δυστοπίες.

Ο Liam Young απεικονίζει ψηφιακά μια γιγαντιαία πόλη, καταφύγιο του ανθρώπινου πολιτισμού, που έχει πάρει την μεγάλη απόφαση: Να συγκεντρωθεί σε έναν τόπο για να επιτρέψει στον υπόλοιπο πλανήτη να αναρρώσει από την οργανωμένη βαναυσότητα των ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο που στο «Planet City» του, σ’ αυτήν την παράξενη Βαβέλ, έχει συμβάλλει μια διεθνής ομάδα περιβαλλοντολόγων.

«We live in the ocean of air» των Marshmellow Laser Feast.

Βουτιά στα βάθη των ωκεανών

Πίσω στην ευτοπία. Πρώτα με την Saya Woolfalk στο «Cloud Quilt», ένα σαγηνευτικό σύστημα από ψηφιακούς πίνακες που έλκει από την βουδιστική τέχνη και διάφορα αποκρυφιστικά σύμβολα, τοποθετημένο πάνω στην υδάτινη διαδρομή του πάρκου: Μια άψογη συνύπαρξη έργου και φυσικού τοπίου.

Λαμβάνοντας υπόψη το υδάτινο στοιχείο, έχει στηθεί και το «Vertical migration» και πάλι από τους Superflex. Λες και έχεις κάνει βουτιά στα βάθη των ωκεανών, χαμένη στο απόλυτο σκοτάδι, για να γνωριστείς με τα σιφωνοφόρα: Κάτι μικροσκοπικά πλάσματα, της οικογένειας των μεδουσών, που έχουν ως αποστολή να καθαρίζουν τις θάλασσες. Φαντάζεσαι, πόση δουλειά πρέπει έχουν τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς παρακολουθείς το υπνωτιστικό animation στην πανύψηλη κάθετη οθόνη.

Ίσως η πιο εντυπωσιακή παρέμβαση της έκθεσης, το «Divided» του Spy.

Υπάρχει ζωή στον ‘Αρη;

Και έρχεται η ώρα για το αγαπημένο σου έργο στην έκθεση. Almost last, but not least. Είναι το «We live in the ocean of air» των Marshmellow Laser Feast, μια εντυπωσιακή κάθετη προβολή που αφομοιώνεται ιδανικά ανάμεσα στα δέντρα του πάρκου. Θέλει να σου μιλήσει για τον αέρα: Τον λόγο που υπάρχεις· εσύ, όπως και κάθε έμβιο πλάσμα του κόσμου τούτου. Χαζεύεις το γιγάντιο δέντρο που προβάλλει, καθώς τα φύλλα του θροΐζουν από το απαλό αεράκι. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στα δέντρα του πάρκου.

Και φτάνεις στο τέλος της διαδρομής, στο έργο για το οποίο όλοι μιλούν. Εκεί που τα μάτια σου γεμίζουν κόκκινο. «Is there a life on Mars?» αναρωτιέσαι, καθώς πλησιάζεις τον «Κόκκινο πλανήτη» ή αλλιώς το «Divided» του Spy που σε καλεί κοντά του. Ακόμα κι αν απομακρυνθείς από αυτόν, το πορφυρό του χρώμα λούζει τα μαλλιά, τα ρούχα, τα παπούτσια σου. Ο David Bowie θα ήταν, μάλλον, χαρούμενος μ’ αυτό το έργο.

Χιλιάδες πλάσματα

Κοντεύει 11.00 και στο πάρκο έχει ακόμα πολύ κόσμο. Η δροσιά της νύχτας το κάνει καλύτερο. Φυσικά, το βίωμα του πάρκου σήμερα, ήταν αλλιώτικο, ωραία αλλιώτικο. Τα «Πλάσματα» – όπως το περσινό «You and AI» – ξανανοίγουν με όρους, υψηλότατης αισθητικής, την απωθημένη συζήτηση για την αξία της τέχνης στο δημόσιο χώρο, για την ανάγκη της επανακατοίκησης του δημόσιου χώρου, για την αναβάθμιση του και το πως αυτή επιτυγχάνεται. Να πως.

Την περασμένη Κυριακή πάνω από 5.000 άτομα μπήκαν στο πάρκο στις τέσσερις ώρες που διαρκεί η έκθεση. Μπήκαν 5.000, ακόμα, πλάσματα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

H έκθεση «Πλάσματα» της Στέγης παρουσιάζεται στο Πεδίον Άρεως μέχρι και τις 10 Ιουλίου.

Ώρες επίσκεψης: 18.30 -22.30, καθημερινά

Είσοδος ελεύθερη

Περισσότερα από Art & Culture
VIMA_WEB3b