Μια Γερμανίδα Γραμματέας, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου στο Θέατρο Ιλίσια
Η Ρένη Πιττακή ερμηνεύει μιας από τις γραμματείς του Γκέμπελς στον μονόλογο του Κρίστοφερ Χάμπτον που σκηνοθετεί ο Γιάννης Μόσχος.
Η Ρένη Πιττακή βάζει τη σφραγίδα της σε έναν αριστοτεχνικό μονόλογο, στο καινούργιο έργο του Κρίστοφερ Χάμπτον [Christopher Hampton], εμπνευσμένο από τη ζωή, και τις εξομολογήσεις, της Μπρουνχίλντε Πόμσελ [Brunhilde Pomsel], μιας από τις γραμματείς του Γκέμπελς. Το έργο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου, στο Θέατρο Ιλίσια – Βολανάκης, από τις 27 Οκτωβρίου.
Μια παράσταση που μας βάζει να αναρωτηθούμε για τις ηθικές μας αρχές και τις εκπτώσεις που είμαστε διαθετιμένοι να κάνουμε εν ονόματι του προσωπικού μας συμφέροντος.
Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Γιάννης Μόσχος σημειώνει:
«Μια γυναίκα αφηγείται −με συναρπαστικό τρόπο− τα νεανικά της χρόνια στη Ναζιστική Γερμανία, από την άνοδο του Ναζισμού, στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι την ήττα και την κατάρρευση της Γερμανίας. Πρόκειται για ένα αθώο θύμα των ιστορικών περιστάσεων ή για μια συνένοχο των Ναζί; Μια συνηθισμένη γυναίκα που δεν ξέρεις αν πρέπει να συμπονέσεις ή να καταδικάσεις. Το έργο του Χάμπτον μάς βάζει να αντικρίσουμε το παρελθόν ένας κοινού ανθρώπου και μας θέτει μια σειρά ερωτημάτων για το παρόν και το μέλλον μας. Μπορεί ένας κοινός άνθρωπος, όπως οι περισσότεροι από εμάς, να επηρεάσει τον ρου της Ιστορίας; Πόσο επηρεάζουμε, ο καθένας μας, την πραγματικότητα στην οποία ζούμε; Είμαστε κι εμείς συνένοχοι σε όσα μας συμβαίνουν;»
Η βιογραφία και το μοναδικό προσωπικό ταξίδι της Μπρουνχίλντε Πόμσελ, μας θέτουν ερωτήματα που ακόμα μας ταλανίζουν.
Ο Συγγραφέας
Ο Κρίστοφερ Χάμπτον (1946-) είναι ένας από τους σημαντικότερους, σύγχρονους, Άγγλους συγγραφείς. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει θεατρικά έργα, μεταφράσεις θεατρικών στα Αγγλικά, πρωτότυπα κινηματογραφικά σενάρια, διασκευές μυθιστορημάτων για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Στην Ελλάδα είναι γνωστός για τη θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος τού Λακλός «Επικίνδυνες σχέσεις» (1985). Ο Χάμπτον υπέγραψε και το κινηματογραφικό σενάριο για την ομώνυμη ταινία του Στίβεν Φρίαρς (1988), για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ. Έχει ακόμα τιμηθεί με βραβεία: Λόρενς Ολίβιε, Τόνι, Φεστιβάλ Κανών, BAFTA, Evening Stantard κ.ά.
Ο μονόλογος «Μια Γερμανίδα Γραμματέας» είναι το πιο πρόσφατο θεατρικό έργο του Χάμπτον. Παίχτηκε πρόσφατα στο Λονδίνο, το 2019, με τη Μάγκι Σμιθ να ερμηνεύει τον ρόλο, σε σκηνοθεσία Τζόναθαν Κεντ. Το έργο βασίζεται στις μαρτυρίες της Μπρουνχίλντε Πόμσελ [Brunhilde Pomsel] (1911-2017), η οποία διατέλεσε γραμματέας του Γκέμπελς. Το 2016 η Πόμσελ, σε προχωρημένη ηλικία, δέχτηκε να μιλήσει για πρώτη φορά δημόσια −μετά από 70 χρόνια− για την περίοδο που δούλευε για τους Ναζί, στο ντοκιμαντέρ: Ein Deutsches Leben [Μια γερμανική ζωή], Blackbox Film, 2016· σε σκηνοθεσία της βιενέζικης κολεκτίβας των Κρίστιαν Κρούνες, Φλόριαν Βέιγκενσμερ, Ρόλαντ Σρότχοφερ και Όλαφ Σ. Μίλερ. Ο Χάμπτον άντλησε το υλικό του έργου του από τις απομαγνητοφωνημένες σελίδες των συζητήσεων που έκανε η κολεκτίβα των σκηνοθετών με την Πόμσελ.
Σημείωμα του συγγραφέα«Ενώ, αφού είχα παρακολουθήσει το φιλμ, ήμουν έτοιμος να πιστέψω τους ισχυρισμούς της ότι δεν είχε ιδέα για την «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος», αν και δούλευε στο γραφείο του Γκέμπελς, διαβάζοντας τις απομαγνητοφωνήσεις δεν πείστηκα το ίδιο, κυρίως λόγω της απίστευτης αδιαφορίας της για το τι μπορεί να συνέβαινε στον έξω κόσμο. […] [Η Μπρουνχίλντε Πόμσελ] αποτελεί μέλος του εκλογικού σώματος που μας είναι τόσο γνώριμο σήμερα: ο άνθρωπος που είναι πάντα θετικά διακείμενος απέναντι στις αρχές.
Η ειρωνεία είναι ότι η υπηρεσία για την οποία εργαζόταν −το Υπουργείο Προπαγάνδας του Γκέμπελς− είναι αυτή ακριβώς που ανακάλυψε και τελειοποίησε τις τεχνικές τις οποίες χρησιμοποιούν, τόσο κυνικά, οι σημερινοί πολιτικοί προκειμένου να παραπλανήσουν, να εκμεταλλευτούν και να πουν απροκάλυπτα ψέματα σε ανθρώπους σαν αυτή.
Για να το πω πιο απλά, δεν έχω ιδέα κατά πόσο λέει την αλήθεια, και αυτή ακριβώς η μεγάλη αμφισημία είναι που μου φάνηκε πολύ ελκυστική για να ασχοληθώ με το θέμα. Εν γένει, πάντα προτιμώ να αφήνω τις κρίσεις και τα συμπεράσματα στο κοινό, και η περίπτωση της Μπρουνχίλντε Πόμσελ μου φαίνεται ότι είναι η πλέον κατάλληλη».
Απόσπασμα από το σημείωμα του Κρίστοφερ Χάμπτον στην έκδοση του θεατρικού του έργου (A German Life, Faber and Faber, Λονδίνο 2019, σ. V-VI
