ΣΑΒΒΑΤΟ
14
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Για το κορυφαίο δίλημμα της εποχής – εμβολιασμένοι ή όχι – το ελληνικό θέατρο μοιάζει να καταφάσκει με την πρώτη δυνατότητα. Λίγες ημέρες πριν την επίσημη έναρξη της χειμερινής περιόδου, και με τις επιφυλάξεις για το πως θα κυλήσει αυτή η χρονιά να παραμένουν μεγάλες, το θέατρο συντονίζεται με την γενική οδηγία υπέρ του εμβολιασμού. Η συντριπτική πλειονότητα των θεατρικών σκηνών της πόλης ανοίγουν ως αμιγείς χώροι με 85% πληρότητα και κοινό εμβολιασμένων ή νοσησάντων, κατά την τελευταία εγκύκλιο του υπουργείου Υγείας.
Η ομάδα της Μάρθα Γκράχαμ στον χειμερινό προγραμματισμό του Μεγάρου Μουσικής
Μετά από 18 μήνες παύσης λειτουργίας των κλειστών θεάτρων, κρατικά θέατρα, οργανισμοί και παραγωγοί του ελεύθερου θεάτρου βλέπουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα επιστροφής στη δουλειά – σχεδόν υπό κανονικές συνθήκες. Ασφαλώς, η νέα κανονικότητα περιλαμβάνει πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης, έλεγχο ταυτοποίησης και εγκυρότητας του και μάσκα σε όλη τη διάρκεια παραμονής στον εσωτερικό χώρο.
Ήδη, οι μεγάλοι οργανισμοί όπως η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, η Εθνική Λυρική Σκηνή, τοΜέγαρο Μουσικής, ενημερώνουν το κοινό τους για τη λειτουργία τους ως αμιγείς χώροι δίνοντας τον τόνο με τον οποίο φαίνεται πως θα κινηθεί το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς.
«Αποφασίσαμε να διασφαλίσουμε το, κατά το δυνατόν περισσότερο, τους θεατές και τους εργαζόμενους μας ακολουθώντας την κρατική γραμμή. Το θέατρο είναι εδώ για να συμμορφωθεί με την πιο ασφαλή λύση κι όχι για να την υπονομεύσει. Ασφαλώς και υπάρχουν υπαρκτά κενά και ατέλειες στην εγκύκλιο του υπουργείου – όπως για παράδειγμα άνθρωποι που δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Παρόλα αυτά, οφείλουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα της προφύλαξης του συνόλου και να συμβάλλουμε όλοι στην εκστρατεία εμβολιασμού», παρατηρεί ο Μίλτος Σωτηριάδης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου του Νέου Κόσμου που φέτος θα οικειοποιηθεί και το θέατρο «Ιλίσια» με την παράσταση «Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς».
Την ίδια πολιτική δηλώνουν πως θα ακολουθήσουν και άλλα θέατρα ρεπερτορίου, παρόμοιας κλίμακας, όπως τα «Τέχνης», «Πόρτα», «Πορεία», «Κεφαλληνίας», «Προσκήνιο», «Κυκλάδων», «Θησείον», «Άνεσις», «Σύγχρονο», «Σταθμός».
Αργύρης Ξάφης, Μάκης Παπαδημητρίου και Μιχάλης Οικονόμου, η μεγάλη παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, στη σκηνή του «Ιλίσια». credit: Δομνίκη Μητροπούλου
Ανεξαρτήτως χωρητικότητας, μεγάλα, μεσαίας ή μικρότερης κλίμακας θέατρα απορρίπτουν, ως επί τω πλείστον, το έτερο σενάριο που βάζει στους κλειστούς χώρους και ανεμβολίαστους με πρόσφατο rapid test. Εκτός από τον παράγοντα της ασφάλειας, η δεύτερη επιλογή εμφανίζεται οικονομικά ασύμφορη, καθώς επιβάλλει πληρότητα του 50%, η οποία δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα των παραγωγών. «Πέραν από το ζήτημα της κοινωνικής και της ατομικής ευθύνης δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά. Ήδη αντλούμε από μικρότερη δεξαμενή κοινού, δηλαδή από εμβολιασμένους και νοσήσαντες. Αν επιλέγαμε την πληρότητα του 50%, οι παραγωγές θα τινάζονταν στον αέρα», εξηγεί ο Πάνος Κατσαρίδης, ο παραγωγός του Παλλάς, της μεγαλύτερης σκηνής του κέντρου με χωρητικότητα 1500 ατόμων που θα ανεβάσει και φέτος το «Τρίτο Στεφάνι».
Ανάμεσα στις μεγάλες σκηνές που, επίσης, δηλώνουν την covid free λειτουργία τους θα είναι τα θέατρα «Βρετάνια», «Αθηνών», «Αλίκη», «Χορν», «Λαμπέτη», «Βέμπο», «Αποθήκη», «Εμπορικόν», «Μικρό Παλλάς», «Πειραιώς 131», «Χώρα», «Νέος Ακάδημος», «Άλφα», «Τζένη Καρέζη», «Γυάλινο μουσικό θέατρο», «Ήβη», «Ακροπόλ».
Το «Τρίτο στεφάνι» ανεβαίνει ξανά στο «Παλλάς» των 1500 θέσεων σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη. credit: Ελίνα Γιουνανλή.
Υπάρχουν, ωστόσο, και θέατρα που αφήνουν παράθυρο μικτής λειτουργίας, τουλάχιστον για μια ημέρα την εβδομάδα. Το νέο Cartel της οδού Λεγάκη στου Ρέντη, όπου μετακομίζει ο Βασίλης Μπισμπίκης, θα συμπεριλαμβάνει κάθε Παρασκευή στο κοινό του και ανεμβολίαστους θεατές με την προσκόμιση έγκυρων rapid tests. «Από την στιγμή, που το κράτος δίνει το περιθώριο στις θεατρικές επιχειρήσεις να λειτουργήσουν και με το μικτό σχήμα, δεν επιθυμούμε να στερήσουμε την πρόσβαση στο θέατρο στους ανθρώπους που δεν έχουν εμβολιαστεί» σημειώνει ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και επικεφαλής της ομάδας του Cartel. Το ίδιο αναμένεται να επιχειρήσουν και κάποια, ακόμα, θέατρα, όπως το «Eliart» του Βοτανικού και «Αλκμήνη».
Παραθυράκι για μη εμβολιασμένους θεατές αφήνει ο Βασίλης Μπισμπίκης κατά την επιστροφή της παράστασης «Άνθρωποι και ποντίκια» στο νέο Cartel. credit: Ελίνα Γιουνανλή.
Η Φωτεινή Μπάνου από το ΚΕΤ της Κυψέλης, προτείνει, με την σειρά της, τη μελέτη των υγειονομικών δεδομένων ανά περίοδο. Τουλάχιστον αυτό θα πράξει η ομάδα του Κέντρου Ελέγχου Τηλεόρασεων που θα ανοίξει το χώρο τον Ιανουάριο 2022 και βάσει των τότε δεδομένων θα αποφασίσει το καθεστώς λειτουργίας του. «Παρότι, εδώ, είμαστε όλοι εμβολιασμένοι δεν συμμεριζόμαστε ένα μέτρο υποχρεωτικότητας. Κι αν δεχθούμε ότι θα ισχύει αυτό το μέτρο για τους χώρους πολιτισμού, ας ισχύει για κάθε χώρο συνάθροισης. Το ιδανικό θα ήταν να εξελισσόταν μια καμπάνια εμβολιασμού που θα επένδυε στην πειθώ των ανεμβολίαστων κι όχι σε προτάσεις αποκλεισμού τους» τονίζει.
Για πολλούς, ο αποκλεισμός του μη εμβολιασμένου κοινού είναι αναγκαίο κακό, μια προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα με μικρότερο υγειονομικό και οικονομικό ρίσκο. Μια συνθήκη που όλα τα θέατρα πλήρωσαν πέρυσι με τον συλλήβδην αποκλεισμό από την εργασία. «Ο covid έχει δημιουργήσει ένα επισφαλές τοπίο· και μέσα σε αυτό πρέπει να δημιουργήσουμε συνθήκες ασφάλειας. Δεν θα ήθελα να γίνεται η διάκριση του κοινού, αλλά τελικά είναι μονόδρομος· δεν γίνεται αλλιώς», σημειώνει ο Δημήτρης Καρατζιάς, καλλιτεχνικός διευθυντής του Vault στον Βοτανικό.
«Η χώρα του Ποτέ» ανοίγει τον προγραμματισμό του θεάτρου «Σταθμός» φέτος, σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι. credit: Γιώτα Εφραιμίδου.
Ακόμα κι έτσι, οι υποχρεώσεις μιας θεατρικής επιχείρησης μέσα σε περιβάλλον πανδημίας είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Ο Πάνος Κατσαρίδης τις χαρακτηρίζει ως μια «χωριστή, από την εκάστοτε παράσταση, παραγωγή». Μαζί με τις αυτονόητες απολυμάνσεις και την ενίσχυση των συστημάτων εξαερισμού, τα θέατρα πρέπει να αυξήσουν το προσωπικό τους για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στους ελέγχους της εισόδου, στην επιτήρηση κατά τη διάρκεια των παραστάσεων και κατά την έξοδο. «Εκτός από το μεγάλο διαχειριστικό όγκο όλων αυτών των δεδομένων παρατηρούμε την μεγάλη αλλαγή στην συμπεριφορά του κοινού κατά την προπώληση. Γενικά, παρατηρείται και πτώση στην προπώληση εισιτηρίων μέχρι και 60%. Την ίδια ώρα, έχουν μειωθεί οι ομαδικές κρατήσεις στις οποίες υπολογίζουν τα μεγάλα θέατρα» προσθέτει ο κ. Κατσαρίδης.
Τα «Αξύριστα πηγούνια» σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη επιστρέφουν στο «Μικρό Χορν».
Πάντως, η μαζική ανταπόκριση στις καλοκαιρινές παραστάσεις – τουλάχιστον τέσσερις από αυτές σημείωσαν μεγάλη επιτυχία που θύμιζε προ covid προσέλευση – δίνει τον τόνο μιας ανάγκης του κοινού για επιστροφή στις θεατρικές πλατείες. Ο Δημήτρης Καρατζιάς δηλώνει αισιόδοξος πως το κοινό δεν θα καμφθεί το χειμώνα, παρά τον περιορισμό του κλειστού χώρου. «Οργανώνοντας το φεστιβάλ Portal 9 ήμασταν από τους πρώτους κλειστούς χώρους που ενεργοποιήθηκαν στην Αθήνα. Και ήταν ένα crash test για τη λειτουργία του θεάτρου τον υπόλοιπο χειμώνα» εξηγεί και εκτιμά πως οι μικρές σκηνές δεν μειονεκτούν έναντι των μεγάλων γιατί «απευθυνόμαστε σε ένα κοινό πιο συνειδητό, ατρόμητο θα έλεγα». Μεταξύ των μικρότερων σκηνών με αμιγή λειτουργία θα συναντήσουμε, επίσης, τα «Skrow», «Ιλίσια Βολανάκη».
«Το κουκλόσπιτο – Μέρος Δεύτερο» κάνει πρεμιέρα στο θέατρο Άνεσις, σε σκηνοθεσία Μανώλη Δούνια.
Ένα χρόνο πριν, προτού διαμορφωθεί το ερώτημα «εμβόλιο ή όχι» με μοναδικά μέτρα προστασίας τη μάσκα και τις απολυμάνσεις, τα θέατρα είχαν προλάβει να λειτουργήσουν για είκοσι ημέρες. Και είχαν λειτουργήσει υποδειγματικά. «Κι αυτό», όπως υπενθυμίζει ο ηθοποιός και καλλιτεχνικός διευθυντής του «Σταθμού», Μάνος Καρατζογιάννης «συνέβη γιατί η λειτουργία του θέατρου δεν ενέχει τόσους κινδύνους. Οι θεατές φορούν υποχρεωτικά μάσκα, δεν συνομιλούν μεταξύ τους, δεν τρώνε, δεν πίνουν και συχνά κάθονται σε απόσταση. Πληρούν, δηλαδή, σχεδόν όλα τα δεδομένα της ασφαλούς συνάθροισης» παρατηρεί και καταλήγει: «Πέρυσι τέτοια εποχή, ανοίξαμε στα πιο δύσκολα. Κι όχι απλώς για να δουλέψουμε. Τα θέατρα έχουν μια αποστολή: Είναι χώροι που υπερασπίζονται την ελεύθερη έκφραση, το δημόσιο λόγο και άρα είναι προπύργια της δημοκρατίας. Γι’ αυτό πρέπει, με κάθε τρόπο, να προωθήσουμε τη λειτουργία τους».
