Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019: Διεθνείς υπογραφές και νέα ματιά στο αρχαίο δράμα

Πριν το προηγούμενο φεστιβαλικό καλοκαίρι γίνει ατόφια μνήμη, το επόμενο δημιουργεί κιόλας μεγάλες προσδοκίες. Γιατί μόνο ευχάριστη αναμονή μπορεί να προκαλέσει το επιδαύριο ντεμπούτο της ιστορικής Comédie-Française όπως και η παρθενική παρουσία του Μπομπ Γουίλσον και της Κάθριν Χάντερ στα αργολικά χώματα· εκτοξεύοντας, με το κύρος και τη διεθνή τους ακτινοβολία, έναν από τους πιο τολμηρούς προγραμματισμούς των τελευταίων ετών.

Ο ενθαρρυντικός απολογισμός της θερινής σεζόν φαίνεται πως κινεί εξελικτικά το σχεδιασμό του Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019– τουλάχιστον επί θητείας Θεοδωρόπουλου – αφού το πρόκριμα τόσο στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου όσο και στη Μικρή Επίδαυρο παίρνουν εγνωσμένης αξίας μεν αλλά σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς σε καλή ισορροπία με τους εμπειρότερους. «Είναι ξεκάθαρο ότι αντιμετωπίζουμε την Επίδαυρο ως ορόσημο στη σύγχρονη προσέγγιση του αρχαίου δράματος και μας ενδιαφέρει να διατηρήσουμε αυτή την καθαρότητα στην υποστήριξη του είδους, καλώντας Ελληνες και ξένους σκηνοθέτες να δουλέψουν πάνω σ’ αυτή την πολύτιμη κληρονομιά με συνέπεια, κρατώντας πάνω απ’ όλα ζωντανή τη σχέση μας με τα κείμενα αυτά. Πεποίθηση μου είναι πως η συνέπεια και η αφοσίωση σ’ ένα είδος αποτελούν προϋπόθεση ανανέωσης και ανάδυσης νέων τάσεων και νέων προσεγγίσεων» σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΕΦ, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και συνοψίζει το χαρακτήρα της προσεχούς διοργάνωσης σε «ενισχυμένα φεστιβαλικό».

Με αυτούς τους όρους και υπό τη θεματική που τιτλοφορείται «Επανεφευρίσκοντας το αρχαίο δράμα», 14 παραγωγές θα επανδρώσουν τον επιδαύριο προγραμματισμό. Στη “μεγάλη” Επίδαυρο, η πρεμιέρα θα είναι δυναμική. Ο Ρόμπερτ Γουίλσον, μετά την εμπειρία της Πομπηίας και της Βιντσέντζας, προσαρμόζει τον «Οιδίποδα» (21 – 22 Ιουνίου) στις ανάγκες του αργολικού θεάτρου με τη συμμετοχή της Ελληνίδας συνεργάτιδας του, Λυδίας Κονιόρδου.

Η σκυτάλη περνάει στο Εθνικό Θέατρο που αφήνει, σύμφωνα με τον καλλιτεχνικό του διευθυντή, Στάθη Λιβαθινό «τον Αριστοφάνη να ξεκουραστεί» και δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στο αρχαίο δράμα. «Τρεις νέες δυνάμεις» και μάλιστα τρεις γυναίκες – Ιώ Βουλγαράκη, Σοφία Μαυραγάνη και Λιλλύ Μελεμέ – ενώνουν τη ματιά τους κάτω από την τριλογία της «Ορέστειας» (28 – 29 Ιουνίου) μ’ έναν εξίσου δυναμικό θίασο: Στεφανία Γουλιώτη, Μαρία Κίτσου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Δέσποινα Κούρτη, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Αργύρης Ξάφης, Στέλιος Ιακωβίδης κ.α.

Ο ίδιος ο Στάθης Λιβαθινός και πάλι σε καθεστώς συνεργασίας – συμπαραγωγής με το Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου θα καταπιαστεί με τις «Ικέτιδες» (5 – 6 Ιουλίου) του Ευριπίδη, 40 (και πλέον) χρόνια μετά το μνημειακό ανέβασμα της παράστασης από τον ΘΟΚ που διαδεχόταν την τουρκική εισβολή.

Ανάμεσα στους δημιουργούς του Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019 οι Νατάσσα Τριανταφύλλη, Αργύρης Ξάφης, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.

Ντεμπούτο και για τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη που, αφού εξοικειώθηκε δις με τον «Οιδίποδα Τύραννο» (12-13 Ιουλίου) του Σοφοκλή ως ηθοποιός τώρα τον σκηνοθετεί, έχοντας τον Δημήτρη Λιγνάδη στον επώνυμο ρόλο και την Αμαλία Μουτούση ως Ιοκάστη. «Μέχρι τώρα ασχολούμασταν πολύ με το πώς λέγεται κάτι στο αρχαίο δράμα. Σ’ αυτήν την παράσταση θα προσπαθήσουμε να επικεντρωθούμε στο τι λέγεται και θα είναι αυτό που θα μας οδηγήσει στον τρόπο» λέει ο Κωνταντίνος Μαρκουλάκης, προλογίζοντας την πρώτη του επιδαύρια απόπειρα. Στα ίδια χνάρια και ο Γιάννης Καλαβριανός, ο οποίος εκπροσωπώντας το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος θα σκηνοθετήσει την «έμπλεη ειρωνίας» «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη (19 & 20 Ιουλίου) σε νέα μετάφραση του Παντελή Μπουκάλα.

Παύση στις ελληνικές παραγωγές με την πολυαναμενόμενη παράσταση «Ηλέκτρα/ Ορέστης» του Ευριπίδη από την Comedie Fransaise σε σκηνοθεσία Ίβο βαν Χόβε. «Είναι παράξενο που μόλις τώρα ο θίασος μας επισκέπτεται για πρώτη φορά την Επίδαυρο και την ίδια ώρα είναι πολύ ευχάριστο που αποκαθίσταται αυτή η ιστορική έλλειψη» διαπιστώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού Ερίκ Ριφ ο οποίος φέρνει την Comédie-Française για τρίτη φορά στην Ελλάδα, με σκοπό να ανατρέψει τη διάχυτη αντίληψη των Γάλλων πως ο Ευριπίδης εκπροσωπεί το «ακαδημαϊκό θέατρο. Αντίθετα, κατά τη γνώμη μου, διακρίνεται για την ωμότητα, τη διαύγεια και την καθαρότητα του», καταλήγει.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Comedie Francaise, Ερίκ Ριφ.

Ο μοναδικός Αριστοφάνης της επόμενης Επιδαύρου θα φιλτραριστεί από το βλέμμα του Δημήτρη Καραντζά και τις «Νεφέλες» του (2 & 3 Αυγούστου) μ’ έναν, πολλά υποσχόμενο, θίασο: Νίκο Καραθάνο, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Λυδία Φωτοπούλου, Γιώργο Γάλλο, Έμιλυ Κολιανδρή, Χρήστο Λούλη, Γιάννη Κλίνη, Ελίνα Ρίζου, Θεοδώρα Τζήμου, Αινεία Τσαμάτη, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη.

Ο προγραμματισμός θα ολοκληρωθεί με την έλευση της ελληνο- αμερικανίδας Κάθριν Χάντερ που μετά από πρόσκληση του Σταύρου Τσακίρη θα ενσαρκώσει τον «Προμηθέα Δεσμώτη» (9&10 Αυγούστου) του Αισχύλου.

Παραστάσεις στη Μικρή Επίδαυρο

Η Μικρή Επίδαυρος τώρα, τολμά ακόμα περισσότερο αφού εδώ επιχειρούν νέοι σκηνοθέτες σε πρώτη εμφάνιση στο θέατρο και μάλιστα με υλικό που “ξεφεύγει” του αρχαίου δράματος και επεκτείνεται στο σύνολο της αρχαίας γραμματείας. Τον τόνο συνεργασιών με νέους καλλιτέχνες δίνει το άνοιγμα του προγραμματισμού που απευθύνει πρόσκληση στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής. Τρία εμβληματικά έργα συνθετών της πρωτοπορίας – «Κασσάνδρα» του Ιάννη Ξενάκη «Αναπαράστασις Ι: ο Βαρύτονος» του Γιάννη Χρήστου και «Έσσεται ήμαρ» του Γιώργου Κουμεντάκη θα βρουν το φως της σκηνής (28& 29 Ιουνίου) από τους Αλέξανδρο Ευκλείδη και Εκτορα Λυγίζο.

Θα ακολουθήσουν οι Patari Project της Σοφίας Πάσχου με τη «Θεογονία» (5-6 Ιουλίου) του Ησιόδου, η ομάδα Grifon της Ιωάννας Πορτόλουμε το «Kaos» (12-13 Ιουλίου), οΔημήτρης Μπογδάνος με το «Δάφνις Χλόη» (19-20 Ιουλίου), η Εφη Θεοδώρου με τη «Φαίδρα» (26-27 Ιουλίου) του Ρακίνα σε έμμετρη μετάφραση του Στρατή Πασχάλη και η Νατάσσα Τριανταφύλλη με τις άπαιχτες «Δαναϊδες» (2-3 Αυγούστου) του Ανδρέα Κάλβου.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του Φεστιβάλ Επιδαύρου η εκκίνηση θα δοθεί στα τέλη Ιουνίου κι όχι το πρώτο Σαββατοκύριακου του Ιουλίου (όπως μέχρι τώρα παραδοσιακά γινόταν) ολοκληρώνοντας τον προγραμματισμό πριν το Δεκαπενταύγουστο. Πρόθεση αυτής της χρονικής μετατόπισης είναι η προσέλκυση κοινού αφού ο Αύγουστος ως μήνας διακοπών περιορίζει δραματικά την κίνηση.

Ο οικονομικός απολογισμός

Η κίνηση πάντως σε επίπεδο προσέλευσης όσο και το ταμείο ήταν αισθητά βελτιωμένη το περασμένο καλοκαίρι. Οι θεατές ενισχύθηκαν κατά 25.000 περίπου, αφού 231.249 παρακολούθησαν τις παραγωγές του 2018 έναντι των 207.307 θεατών του 2017. Ειδικά στις κερκίδες της Επιδαύρου βρέθηκαν 93.409 θεατές και οι υπόλοιποι μοιράστηκαν στο θέατρο του Ηρωδείου (102.560 θεατές) και στην Πειραιώς (24.953 θεατές). Η πληρότητα αυξήθηκε περίπου κατά 10% συγκριτικά με το 2017.

Κατ’ αντιστοιχία αυξημένες υπήρξαν και οι εισπράξεις στο ταμείο του Φεστιβάλ. Περί τα 5.145.000 εκατομμύρια ευρώ υπολογίζονται τα έσοδα του 2018 έναντι 3.660.000 του 2017, σημειώνοντας σημαντική άνοδο της τάξεως του 38%.

Λύκειο Επιδαύρου

Θετικό το πρόσημο απολογισμού και για το Λύκειο Επιδαύρου που συγκέντρωσε το ενδιαφέρον 180 σπουδαστών από 17 χώρες, αυξάνοντας το συνολικό αριθμό τους σε 300 μέσα σε δύο χρόνια. Το Λύκειο Επιδαύρου είναι η κορυφαία εκπαιδευτική δραστηριότητα του Φεστιβάλ αλλά όχι και η μοναδική αφού όπως τονίζει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του «μια τέτοια πολιτική σπάει το στερεότυπο της σχέσης φεστιβάλ και κοινού ως μιας σχέσης πελάτη και θεάματος και καλλιεργεί την προσωπική επαφή του καθενός με τη σύγχρονη δημιουργία. Μ’ αυτό τον τρόπο, από απρόσωπος θεσμός παραγωγής πολιτιστικών προϊόντων, το Φεστιβάλ αποκτά πρόσωπο, η συμμετοχή φέρνει τους θεατές σε επαφή με τη ζωντανή διαδικασία της παραγωγής των καλλιτεχνικών έργων και χτίζει εντέλει μια σχέση πιο ενεργητική του κάθε πολίτη με τον θεσμό».

Η σχέση του ίδιου με το θεσμό πάντως λήγει τυπικά στα τέλη Απριλίου. Χωρίς να έχουν προκύψει ειδήσεις για την ανανέωση ή μη της θητείας του στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου – παρότι έχει προηγηθεί «μια πολύ καλή συνάντηση» με τη νέα υπουργό Πολιτισμού, Μυρσίνη Ζορμπά – ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος προτιμά να μην μπει για την ώρα σε λεπτομέρειες, αφήνοντας ωστόσο αιχμές πως η παραμονή του στην καλλιτεχνική διεύθυνση δεν θα είναι μόνο ζήτημα των προθέσεων του υπουργείου αλλά και ανοιχτών ζητημάτων στο εσωτερικό του οργανισμού.

Epidauros_Festival_-_summer_2019.pdf