“Ο Τελευταίος Εαυτός”, είναι ένας τρόπος ματιάς στα πράγματα, μια στάση ζωής…
Μια δισκογραφική πρόταση έρχεται στο μουσικό στερέωμα, ως «Τελευταίος Εαυτός» της στιχουργικής ποιητικής του Οδυσσέα Ιωάννου που πιάνει με λιτό και μη πομπώδη λόγο την ανάγκη των καιρών, ανάμεσα στο προσωπικό και το κοινωνικό, και παντρεύεται με έξοχο τρόπο το ίδιο λιτά, με μια κλασική, λαϊκής και έντεχνης πνοής, μουσική σύνθεση του Θέμη Καραμουρατίδη. Στην ερμηνεία των δέκα τρυφερών καταθέσεων, βρίσκουμε τη κατάλληλη φωνή, τη σημαντική εκφραστική δύναμη της Γιώτας Νέγκα που έχει εισέλθει σεμνά, ήσυχα και απλά στη δισκογραφία, δίνοντας ένα αποτέλεσμα καθημερινότητας, δίχως όμως τις μεταπτώσεις φόβου και απόγνωσης που κυριαρχούν. Αποτελεί δηλαδή το μουσικό αεράκι που αναζητούμε στα τραγούδια του σήμερα. Στο δίσκο υπάρχει συναισθηματισμός, μα δίχως δακρύβρεχτα μελό. Κυριαρχεί η ομορφιά, η στιβαρότητα και η σιγουριά των απλών και απέριττων στιγμών των ανθρώπων. Είναι λαϊκό με την ανερμήνευτη έννοια του όρου. Και επειδή «το τραγούδι είναι σοβαρή υπόθεση» όπως τόνισε ο Μίλτος Πασχαλίδης σαν φίλος που παρευρέθηκε στην παρουσίαση του δίσκου, θεωρώ ότι οι τρεις δημιουργοί γνωρίζουν το βάρος της και κατάφεραν να τη σηκώσουν επάξια. Η Γιώτα Νέγκα, ο Θέμης Καραμουρατίδης και ο Οδυσσέας Ιωάννου μιλούν στο Monopoli.gr για τον «Τελευταίο Εαυτό».
Θέμη, αρέσκεσαι στις γυναικείες φωνές όλα τα χρόνια της δημιουργίας σου. Τι αναζητάς στην ιδιαίτερη εκφραστικότητα τους;
Θέμης Καραμουρατίδης: Οι γυναικείες φωνές στην Ελλάδα είναι πιο απενοχοποιημένες. Μπορούν να αναπτύξουν όλη την γκάμα των συναισθημάτων.
Πως προσέγγισες αισθητικά την στιχουργική του Οδυσσέα Ιωάννου;
Θ.Κ.: Μ αρέσει ο λόγος του Οδυσσέα και αυτό που μπορεί να αναδείξει σε μένα ως συνθέτη. Είναι διαφορετικός από αυτόν που είχα εξοικειωθεί και είχα συνηθίσει να δουλεύω. Ο συνδυασμός της δικής του θέσης στα πράγματα με την δική μου που είναι πιο συναισθηματική. Τελευταία μαζί μου γράφει και για κορίτσια. Τον Οδυσσέα τον έχουμε μάθει με τον πιο αυστηρό τρόπο του, τον πιο αντρικό και έτσι τον προσαρμόζω για να αποδοθεί από γυναικείες φωνές. Νομίζω πως έτσι δημιουργείται ένα πάντρεμα με εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί προκύπτει ένας καινούριος τελευταίος εαυτός, πιο τρυφερός, πιο συγκινησιακός, πιο στιβαρός. Και βγαίνει και σε μένα αυτή η στιβαρότητα.
Στιχουργός ή ποιητής; Που θέτεις τον εαυτό σου;
Οδυσσέας Ιωάννου: Σε καμία περίπτωση ποιητής. Δεν θεωρώ δευτερεύοντα το στίχο αλλά επειδή αυτή η χώρα έχει γνωρίσει ποιητές παγκόσμιας κλάσης, αυτόν τον ορισμό καλύτερα θα ήταν να τον χρησιμοποιούμε με περισσότερη οικονομία. Εγώ γράφω λόγια για να τραγουδηθούν. Είμαι στιχουργός. Νιώθω ασφαλής με αυτό και δεν με χαλάει καθόλου. Δεν είμαι ποιητής με βάση τι έχει ορισθεί ως ποίηση στη χώρα με την τόση μεγάλη της παράδοση.
Η ιδέα του δίσκου ήταν δική σου;
Οδυσσέας Ιωάννου: 25 χρόνια στην δισκογραφία δεν έχω κάνει ποτέ τίποτα που να ξεκίνησε από εμένα. Αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύω. Θέλω παραγγελία. Θέλω παρακίνηση. Ο Θέμης το έκανε αυτό.
Βλέπουμε την ακολουθία Φιμπονάτσι στο εξώφυλλο του δίσκου. Πώς να την ερμηνεύσουμε;
Ο.Ι.: Υποτίθεται ότι εκφράζει την αναλογία της ομορφιάς και την αναλογία της εξέλιξης. Ήταν ιδέα της Ελένης Σακαλή, της γραφίστριας. Διάβασε και ερμήνευσε έτσι τον τίτλο του τραγουδιού και του άλμπουμ. Και αισθάνομαι ευτυχής γιατί όταν σε ένα δίσκο μπαίνουν παραπάνω μυαλά και παραπάνω αισθήματα είναι εν τέλει μια συνδημιουργία.
Έχεις μια εκφραστικότατη φωνή, που συνδέει την παράδοση με το παρόν. Πολλοί αναρωτιούνται ποιος είναι ο ρόλος του ερμηνευτή. Πως προσέγγισες δηλαδή τους στίχους του Οδυσσέα και την μουσική του Θέμη για να βγει το τελικό αποτέλεσμα στο κοινό;
Γιώτα Νέγκα: Αυτό ο δίσκος ήταν μια προσπάθεια να τιμήσουμε όλους τους μεγάλους λαϊκούς συνθέτες, τους ποιητές και τις δημιουργίες τους που μας άφησαν πολιτισμό. Παράλληλα να πούμε την δική μας αλήθεια.
Ποια είναι η πρόταση που κάνει αυτός ο δίσκος στο σημερινό κοινό;
Γ. Ν.: Ήταν μια προσπάθεια να τιμήσουμε όλους τους μεγάλους λαϊκούς συνθέτες, τους ποιητές και τις δημιουργίες τους που μας άφησαν πολιτισμό. Παράλληλα να πούμε την δική μας αλήθεια. Το αισθανόμασταν σαν ανάγκη. Θεωρώ ότι αυτά τα τραγούδια με τον τρόπο που θίγουν τα πράγματα μπορούν να χαρακτηριστούν, όχι με την στενή έννοια ως πολιτική πράξη, μα σαν τρόπος ματιάς στα πράγματα, σαν μια στάση ζωής που συμμεριζόμαστε και οι τρεις. Ελπίζουμε, λοιπόν, να συγκινήσει και να αγαπηθεί. Να βρει ο καθένας το κομμάτι της δικής του αλήθειας μέσα από τον δίσκο, όπως το βρήκαμε και εμείς ο ένας μέσα από τον άλλον.
Θα ήθελα, μιας και ο χρόνος πιέζει, κάτι τελευταίο από τον καθένα σας. Ένα σχόλιο στην υπάρχουσα διεθνή κατάσταση.
Ο.Ι.: Δεν έχω σχόλιο. Πολιτικοί αναλυτές χρόνια ασχολούνται με αυτό και δεν μπορούν να δώσουν μια σωστή θέση για το τι ακριβώς συμβαίνει. Ποιος νοιάζεται για την δική μου άποψη στα πράγματα; Σταμάτησα να αρθρογραφώ συνειδητά. Κάποια στιγμή αισθάνθηκα ότι δυο φορές την εβδομάδα πρέπει να έχω άποψη. Έχω όμως το αίσθημα μου. Τους κατά καιρούς θυμούς μου, τις σκέψεις μου. Θεωρώ ότι το μέλλον είναι ένα σπέρμα μέσα μας το οποίο θα ανθίσει κάποια στιγμή. Σαφώς συμβαίνουν πράγματα που δεν αρέσουν σε κανένα. Σαφώς η Ευρώπη δεν είναι αυτή που ονειρευόμασταν. Έχει απομακρυνθεί από βασικές αρχές του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης. Έχει παραδώσει τα κλειδιά της πολιτικής στην οικονομία. Είναι μια προβληματική Ευρώπη αν και δυστυχώς ή ευτυχώς μονόδρομος. Δεν θα με πείσει με τίποτα κανένας όμως ότι είναι μονόδρομος τα πνιγμένα μωρά στο Αιγαίο. Αποκλείεται να είναι αυτός ο μόνος τρόπος να ζούμε, ο μόνος τρόπος οργάνωσης του πλανήτη και των κοινωνιών.
Γ.Ν: Συμφωνώ και θέλω να προσθέσω πως στον ορυμαγδό που άλλοτε μας τρομοκρατεί, άλλοτε μας προβληματίζει, άλλοτε αδιαφορούμε, η μοναδική αντίσταση είναι ο καθένας στον μικρόκοσμο του να προσπαθήσει γυρίσει μέσα του να κάνει ουσιαστικά πράγματα και να αντισταθεί σε αυτή την κατάρρευση. Αυτή είναι η πραγματική αντίσταση. Πρέπει να σκεφτούμε σε τι θα αντισταθούμε, πως και για ποιο αύριο. Πρέπει να είναι ξεκάθαρο αυτό.
Το άλμπουμ Ο «Τελευταίος Εαυτός» κυκλοφορεί από τη Feelgood Records
