Η Φαλακρή τραγουδίστρια του Ιονέσκο στο Theatrovictoria

Η Φαλακρή Τραγουδίστρια, που δεν έχει εμφανιστεί ποτέ επί σκηνής, παίζεται αδιάκοπα από το 1958 στο μικρό θέατρο του Υσέτ του Παρισιού, είναι το δεύτερο πιο πολυπαιγμένο έργο στην Ευρώπη (μετά την Ποντικοπαγίδα της Άγκαθα Κρίστι) ενώ ανάμεσα στους χιλιάδες θεατές που παρήλασαν από τις  θέσεις του κοινού, έχει ξεχωρίσει το γέλιο της θρυλικής Έντιθ Πιάφ η οποία έλεγε: «Έρχομαι και ξανάρχομαι να δω τη Φαλακρή Τραγουδίστρια όταν είμαι μελαγχολική!».

Διαβάστε την κριτική μας για την παράσταση

ΤΟ ΕΡΓΟ
Το έργο είναι μια ντανταϊστική κωμωδία, μια άγρια σάτιρα που χλευάζει το παράλογο στην επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της οποίας αυτό που λέγεται είναι κατ’ απόλυτη κυριολεξία.

Ο Ιονέσκο τοποθέτησε τέσσερις ανθρώπους επί σκηνής, τους απογύμνωσε από οποιαδήποτε προσωπικότητα, πρωτοβουλία ή ευθύνη, τους κλείδωσε στον κώδικα της εικόνας και των συμβάσεων τους και τους έβαλε κατόπιν να συναντηθούν και να συνεννοηθούν. Και σα να μην έφτανε αυτό, τους πρόσθεσε τον ατίθασο χαρακτήρα μιας καμαριέρας, ενώ στη μέση περίπου του έργου τους στέλνει κι έναν απρόσκλητο επισκέπτη. Έναν πυροσβέστη, που έχει πάρει σβάρνα τα σπίτια της περιοχής και ψάχνει… μια πυρκαγιά.

Ο Ιονέσκο, με τη πλούσια σε συμβολισμούς κωμωδία περιγράφει την καθημερινότητα της μικροαστικής κοινωνίας μας, όπου η ακατάσχετη φλυαρία έχει καταβάλει τη σκέψη! Επιτίθεται σ’ ένα κόσμο που έχει χάσει τη μεταφυσική του διάσταση και κάνει έκκληση, πίσω τη παρωδία και το χλευασμό της απολιθωμένης γλώσσας, για την αποκατάσταση μιας ποιητικής αντίληψης για τη ζωή.

Με όχημα την ανεπάρκεια των λέξεων ο συγγραφέας κατασκευάζει ένα οικοδόμημα καταστροφής που εκτυλίσσεται ανάμεσα σε ανθρώπους που μοιάζουν να τα έχουν όλα εκτός από ενδιαφέρον γι’ αυτά. Οι καταστάσεις που περιγράφονται, οι ιστορίες που ξεδιπλώνονται… όλα μοιάζουν κανονικά σε σημείο υστερίας και οδηγούν τους θεατές σε παραλήρημμα γέλιου.

Γραμμένη το 1948 είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ καθώς σατιρίζει θέματα όπως η ισοπέδωση της ταυτότητας του ατόμου, η αποδοχή των σλόγκαν από τις μάζες, καθώς και τις συνταγές ιδεών που τροφοδοτούν και μεταμορφώνουν τις κοινωνίες σε συλλογικά αυτόματα.

Με τη Φαλακρή Τραγουδίστρια ο Ιονέσκο θεωρούσε ότι είχε γράψει την απόλυτη τραγωδία. Κι όμως, όπου παιζόταν το έργο, το κοινό έπεφτε κάτω από τα γέλια. Ο Ιονέσκο αρχικά αντέδρασε, αλλά τελικά συναίνεσε λέγοντας: «Από τη στιγμή που το κωμικό είναι η διαίσθηση του παραλόγου, τότε, κατ’ εμένα, το κωμικό είναι πολύ πιο κοντά στην απελπισία παρά το τραγικό».

Η Φαλακρή Τραγουδίστρια δίχασε κριτικούς και κοινό, όταν πρωτοπαίχτηκε. Ο Τύπος της εποχής χαρακτήρισε τον συγγραφέα και το θίασο του σκηνοθέτη Νικολά Μπατάιγ, απατεώνες. Όμως, το ίδιο το έργο που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στην εποχή του, τελικά αποτέλεσε σταθμό για το θέατρο της πρωτοπορίας και σήμερα κατατάσσεται ανάμεσα στα κορυφαία έργα του κλασσικού ρεπερτορίου.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Η ισοπέδωση των πάντων και η «ανοησία», με την ουσιαστική έννοια του όρου, επικρατεί ως κυρίαρχο μέσο επικοινωνίας και αναδεικνύεται ως κάτι απόλυτα αληθινό. Το ρεαλιστικό ανέβασμα του έργου, από τον Δημήτρη Κομνηνό, αναδεικνύει καυστικά αυτή την «ανοησία» – συνθήκη που κυριαρχεί στη κυνική καθημερινότητα της Ελλάδας του 2012 – και καθιστά το έργο ιδιαίτερα επίκαιρο.

Σημειώνει ο Δημήτρης Κομνηνός: “Το έργο αυτό είναι κλασσικό. Κι όπως όλα τα κλασσικά έργα αξίζει να προτείνονται και να ξαναπροτείνονται γιατί έχουν πάντα κάτι να πουν. Φέρει τη δύναμη των πολλών αναγνώσεων. Όταν το ανέβασα το 2005, η παράσταση είχε τη μορφή της καταγγελίας. Ήταν η εποχή της πλαστής μας ευδαιμονίας, με τα άπλετο δανεικό χρήμα στις τσέπες των πολλών, οι λέξεις κακοποιήθηκαν στα χέρια των διαφημιστών και των πάσης φύσεως δημοσίων σχέσεων, πολιτικών κ.α. Έχασαν την αξία τους. Όμως σήμερα τις έχουμε ανάγκη, όπως έχουμε ανάγκη να ξανασυναντήσουμε ο ένας τον άλλο, να επικοινωνήσουμε για να αντισταθούμε σε αυτό που θυμίζει τόσο έντονα την εποχή που γράφτηκε το έργο. Ο πρώτος άμεσος και προφανής τρόπος επικοινωνίας που έχουμε είναι οι λέξεις. Άρα θα πρέπει να τους ξαναπροσδώσουμε τις έννοιες τους, να τις ξαναεμπιστευθούμε, πρέπει να ξαναμπούνε δυναμικά στο παιχνίδι της επικοινωνίας μας. Αυτό μεταστρέφει την παράσταση από καταγγελία σε πρόταση. Την πάει αυτόματα ένα επίπεδο παραπάνω. Κι αυτό, πάνω στον καμβά μιας θεατρικής επανάληψης, το καθιστά τρελή πρόκληση”

ΔΙΑΝΟΜΗ 
Κα Σμιθ: Ζώγια Σεβαστιανού, κος Σμιθ: Γιώργος Σουξές, Κα Μάρτιν: Μαρίνα Πολυμέρη, Κος Μάρτιν: Μελέτης Γεωργιάδης, Υπηρέτρια: Χαρά Τσιώλη, Πυροσβέστης: Αναστάσης Κολοβός

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Γιώργος Πρωτοπαπάς
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κομνηνός
Σκηνικά / κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Μουσική / visuals: Ανδρέας Τρούσσας
Χορογραφίες: Aλέξανδρος Γκόντοβος
Φωτισμοί: Βαγγέλης Κάνδιας
Βοηθοί σκηνοθέτη: Ανατολή Αθανασιάδου, Χάρης Τζώρτζης
Μουσική διδασκαλία: Βασίλης Κωστόπουλος
Τραγουδούν: Βασιλική Ρόρρη, Νεκτάριος Γεωργιάδης
Εκφωνητής: Κώστας Τερζάκης

Διεύθυνση
Μαγνησίας 5 (3ης Σεπτεμβρίου 119)

Τηλέφωνο
210 – 8233125 & 6972964339