Et in Arcadia ego: Ένα οδοιπορικό στο “Άγιο Όρος της Πελοποννήσου”

Et in Arcadia ego. Η μυστηριώδης φράση που συναντάμε σε τόσους πίνακες του 17^ου – 18^ου αιώνα, σε βιβλία, σε έργα, ακόμη και σε τίτλους επεισοδίων του… Star Trek! Σχετίζεται με την ειδυλλιακή, απόμακρη, σχεδόν ουτοπική ομορφιά του τόπου, αλλά και τη συνειδητοποίηση ότι τίποτε δεν είναι αιώνιο και η ζωή είναι ένα μεταβατικό εφήμερο στάδιο.

Η Αρκαδία και το Αρκαδικό ειδύλλιο -Θεοί, Νύμφες και ο ξακουστός θεός Πάνας-, ενέπνευσαν καλλιτέχνες, λογοτέχνες και στοχαστές με το Αρκαδικό Ιδεώδες, ακόμα και την φιλολογική ακαδημία της Αρκαδίας στη Ρώμη. Αγαπημένος τόπος των περιηγητών από κάθε γωνιά του κόσμου – δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Παυσανίας έμεινε στην Αρκαδία τρία χρόνια περίπου και έγραψε τα “Αρκαδικά” του το 176 μ.Χ..

Η θέα από τον Γουλά στη Νεστάνη

Χαρακτηρίζεται από ψηλά, συχνά απόκρημνα βουνά με έλατα, καθαρές πηγές, ζωηρά ποτάμια, όπως ο Λούσιος, ανεκτίμητους αρχαιολογικούς θησαυρούς, κειμήλια από τη νεότερη ιστορία και την ελληνική Επανάσταση του 1821, μονοπάτια, πανέμορφα πετρόχτιστα χωριά, καλό κρασί και φαγητό. Άλλωστε ο Πάνας, μισός άνθρωπος μισός τράγος, γιος του Ερμή και θεός της γονιμότητας, ήταν πιστός ακόλουθος του θεού Διονύσου. Επίσης, η Αρκαδία έχει χαρακτηριστεί και ως «Άγιο Όρος της Πελοποννήσου», αφού διαθέτει πάρα πολλά και μεγάλης ιστορικής σημασίας μοναστήρια.

Θέα από την Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου

Συνδυάζοντας τον περιπατητικό με τον μοναστηριακό τουρισμό και τη γαστρονομία, επιχειρήσαμε μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο να δούμε τι είναι αυτό που κάνει τον τόπο τόσο ξεχωριστό.

Νεστάνη

Ξεκινάμε από την Νεστάνη, στην περιοχή της Μαντινείας, κόμβο που συνδέει την Τρίπολη με τα αρκαδικά χωριά, αλλά και την εθνική οδό. Η περιοχή παλιότερα είχε πολλούς κήπους και οι ντόπιοι συνήθιζαν να λένε «Πάμε στα Κηπιανά», Τσιπιανά δηλαδή με την ντοπιολαλιά. Μόλις το 1927 μετονομάστηκε σε Νεστάνη.

Στο εσωτερικό του ναού της μονής

Πιο πάνω, στο βουνό Γουλάς και σε υψόμετρο 980μ βρίσκεται η Ιερά Μονή Γοργοεπηκόου Νεστάνης, αυτής δηλαδή που έσπευδε στις εκκλήσεις του κόσμου. Ο νεότατος και φιλικότατος πατέρας Προκόπιος μας καλωσορίζει και μας δείχνει παλιές αγιογραφίες όπου, πράγμα σπάνιο, απεικονίζονται και τα βάσανα των μοναχών πέραν των αγίων.

Η δε εικόνα της Παναγίας μέσα στον σπηλαιώδη ναό είναι έργο της Κρητικής Σχολής. Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1060 μΧ, ενώ το 1836 το έκαψε ο Ιμπραήμ. Το διέσωσε από την ερήμωση μια γυναικεία αδελφότητα με πρωτοστασήσασα τη μοναχή Αντωνία. Η Αντωνία ήταν παντρεμένη με παπά και είχαν συμφωνήσει, ότι όποιος πεθάνει πρώτος, ο άλλος θα πάει σε μοναστήρι. Πέθανε πρόσφατα στα 96 της και την γηροκόμησαν οι μοναχοί, αφού πλέον η μονή είναι και πάλι αντρική, με 5 μοναχούς.

Το έθιμο του Άϊ Γιώργη (φωτό του πατέρα Προκόπιου)

Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι το έθιμο του Αϊ Γιώργη και που έχει τις ρίζες του σε αρχαίες παγανιστικές παραδόσεις. 500-600 άτομα με παραδοσιακές φορεσιές και τραγούδια ανεβαίνουν τον απόκρημνο βράχο του Γουλά και στεφανώνονται, χορεύοντας, με αγριοσέλινα που φυτρώνουν στην περιοχή, ενώ στην κάθοδό τους περνούν από τη μονή. Τα αγριοσέλινα ήταν το φυτό των νεκρών στη αρχαία Ελλάδα. Το έθιμο σχετίζεται με την αρχή της άνοιξης που συνδέεται με τη γιορτή του Αϊ Γιώργη, την ανάσταση της φύσης και την ανάσταση του Χριστού. Άλλωστε ο χριστιανισμός δανείζεται πολλά στοιχεία από την αρχαιότητα, ενώ πολλές μονές έχουν χτιστεί επάνω σε αρχαία.

Τοίχος της μονής με αρχαία προτομή

Εδώ για παράδειγμα, είναι εμφανή τα στοιχεία που υποδεικνύουν αρχαίο ιερό ναό, πιθανόν της θεάς Δήμητρας, καθώς και η αρχαία επιγραφή Απόλλωνι Χαίρε. Μια σύγχρονη επιγραφή στην είσοδο της μονής μαρτυρά επίσης πόση βοήθεια έχουν προσφέρει οι Έλληνες του Σικάγο με καταγωγή από τον τόπο. Κάθε καλοκαίρι βλέπει άλλωστε κανείς στο χωριό τις οικογένειες που γυρνούν για τις διακοπές τους εκεί.

Μία από τις εισόδους της μονής

Το μεσημέρι στην παραδοσιακή ταβέρνα Μαργιώλας στη Νεστάνη δοκιμάζουμε παραδοσιακές γεύσεις από τα χέρια της κας Τούλας και ακούμε τις ιστορίες του γιού της για το οδοιπορικό της οικογένειας και του τόπου. Ο πρόεδρος ΔΣ του Επιμελητηρίου Αρκαδίας (τμ. Μεταποίησης) κος Γιάννης Τρουπής, μας παροτρύνει να δοκιμάσουμε το κρασί για το οποίο φημίζεται η περιοχή, το ΠΟΠ Μοσχοφίλερο. Ο ίδιος διαθέτει οινοποιείο και είναι ένας από τους The Mantinians, της οινικής κοινότητας που αποτελείται από 13 οινοπαραγωγούς της περιοχής που κατάλαβαν ότι η ισχύς είναι εν τη ενώσει! Ο δε πρόεδρος του τμ. Τουρισμού του επιμελητηρίου, κος Γιάννης Σαμπράκος, μας ενημερώνει για το αναρριχητικό πεδίο που άνοιξε σχετικά πρόσφατα στη Νεστάνη, στο πάρκο Βουλωμένης, όπου διεξάγονται, μεταξύ άλλων, πρωταθλήματα και φεστιβάλ.

Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών

Λίγο πριν το σούρουπο φτάνουμε στην επιβλητική Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών που μου θυμίζει κάτι από Όνομα του Ρόδου με μια στάλα Game of Thrones. Οι μοναχοί είχαν πια πιστέψει ότι δεν θα φτάναμε. ‘Σας καλούσα, αλλά δεν είχε σήμα’, τους λέει η συνοδός μας. «Είναι δέκα χρόνια τώρα που τα κινητά μας είναι εκτός λειτουργίας», της απαντά γελώντας ο πατέρας. «Τα μοναστήρια επέλεγαν να τα χτίσουν στη θέση των παλιών ασκηταριών, σε δύσβατες περιοχές», συνεχίζει. «Σήμερα πλέον μας βρίσκουν όπου κι αν πάμε, δεν υπάρχει πια ερημιά».

Στο εσωτερικό του ναού

Η μονή βρίσκεται στο Νεοχώρι Μαντινείας με τις φυσικές πηγές του, 12 χλμ από την Τρίπολη, σε υψόμετρο 1010μ. και ιδρύθηκε το 1030 από τους μοναχούς Ανδρέα και Θεόδωρο. Λόγω του βόρειου προσανατολισμού της, ο ήλιος βλέπει ελάχιστες ώρες τη μονή. Δεν ξέρω αν είναι δύσκολο να ζει κανείς εκεί, σίγουρα όμως είναι εκπληκτικό να το επισκεφτεί. Στο καθολικό της μονής υπάρχουν τοιχογραφίες του 16^ου-17^ου αιώνα και, ως πελοποννησιακό χαρακτηριστικό, πάνω από τις εικόνες των προφητών στον τρούλο βρίσκονται οι εικόνες από τη ζωή της Θεοτόκου. Στη μονή φυλάσσονται μεταξύ άλλων τα λείψανα του νεομάρτυρα Αγίου Δημητρίου της Τρίπολης.

Οστεοφυλάκιο

Κατά το 1821 ο ηγούμενος Συμεών ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και πολλοί αγωνιστές συσπειρώθηκαν γύρω από τη μονή, η οποία σε αντίποινα πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε.

Η πλατεία Άρεως λίγο πριν τον στολισμό της

Το βράδυ πλέον έχει πέσει και τρώμε στη μεγάλη πλατεία Άρεως στην Τρίπολη, που ειδικά τα Χριστούγεννα γίνεται ένας τόπος μαγικός, ειδικά για τα παιδιά! Είναι μια από τις μεγαλύτερες πλατείες της ελληνικής περιφέρειας, με το ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και δεξιά και αριστερά, κοντά στα δικαστήρια, τους ανδριάντες των δικαστών Τερτσέτη και Πολυζωίδη που τον κοιτούν (πρόκειται για τους μόνους που υποστήριξαν δικαστικά τον Κολοκοτρώνη).

Ιερά Μονή Μαλεβής

Την επόμενη μέρα, μέσα από μια υπέροχη διαδρομή λουσμένη στα φθινοπωρινά χρώματα του Πάρνωνα, φτάνουμε στην Ιερά Μονή Μαλεβής, ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Κυνουρίας, χτισμένη στα 920 μ., κοντά στο όμορφο χωριό του Αγίου Πέτρου. Η παλιά του θέση ήταν στην κορυφή του Μαλεβού, το 717 μΧ, εξ ου και η επωνυμία του. Το μέρος εκεί ήταν τόσο απομονωμένο και παγωμένο, που δεν επέζησε κανένας μοναχός. Ο τελευταίος, μάλιστα, πριν πεθάνει άφησε ένα σημείωμα που έλεγε: «….Αποθνήσκω εν μέσω της βοής των ελάτων…». Έτσι η νέα μονή ξεκινά να λειτουργεί σε χαμηλότερο υψόμετρο. Το 1792 ακμάζει με ηγούμενο τον Καλλίνικο Τσαμούρη από τον Άγιο Πέτρο που ήταν στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας και είχε μετατρέψει το μοναστήρι σε πραγματικό νοσοκομείο.

Στο εσωτερικό του ναού της μονής

Εδώ μάλιστα φιλοξενήθηκε για ανάρρωση από φυματίωση ο Δημήτριος Υψηλάντης. Το 1949 το μοναστήρι γίνεται γυναικείο. Η κα Ελένη, καθηγήτρια Λυκείου στην Τρίπολη και εθελόντρια στη μονή, μας μιλά για «τα δάκρυα αλλά και τις χαρές, τη δύναμη της πίστης σε μια εποχή ψυχρής λογικής», την ανάγκη για ελπίδα και για τον κόσμο που έρχεται για την εικόνα της Παναγίας που μεταφέρθηκε από το Άγιο Όρος τον 10^ο αιώνα. Βασικά ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο είναι η υγεία και τα παιδιά. Και σίγουρα η μοναξιά. Όχι ως αίτημα, αλλά ως κατάσταση, συχνά ασυνείδητη. Το 1994 ο ναός αγιογραφήθηκε από Αγιορείτες μοναχούς.

Ο κήπος της μονής

Πολλές είναι οι βαπτίσεις που τελούνται στη μονή και πολύς ο κόσμος που το επισκέπτεται, ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Το μοναστήρι είναι μεγαλοπρεπές, τεράστιο, πεντακάθαρο και με φροντισμένους κήπους, παρότι οι μοναχές που ζουν εδώ είναι μόνο πέντε με ελάχιστη εποχική εξωτερική βοήθεια. Όπως φαίνεται πάντως, δεν είναι οι εργασίες συντήρησης αυτό που κυρίως κουράζει τις μοναχές, όσο η γραφειοκρατία (ούτε στο μοναστήρι φαίνεται δεν γλυτώνεις από την ελληνική γραφειοκρατία).

Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου «Μπούρα»

Αποχαιρετάμε τις μοναχές και την κυρία Ελένη και συνεχίζουμε την όμορφη δασική μας πορεία προς την περιοχή Λεοντάρι Αρκαδίας. Η γαλήνια Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου «Μπούρα» μας περιμένει. Μπούρας στα αρβανίτικα σημαίνει γενναίος, ανδρείος.

Το σήμαντρο στο προαύλιο

Η μονή έχει επίσης μεγάλη και αιματηρή ιστορία στα Ορλωφικά του 1770, ενώ μετά το 1935 γίνεται γυναικεία. Στο εκκλησάκι της συναντώ μια από τις πιο ξεχωριστές Παναγίες που έχω δει φιλοτεχνημένες, την Μεγαλομάτα, που βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ βυζαντινής και λαϊκής τέχνης. Η μονή είναι πετρόχτιστη και το προαύλιο με τον κήπο της είναι αψεγάδιαστα και σε εκπληκτική αρμονία.

Η Παναγία η Μεγαλομάτα

Η ηγουμένη και ο πατέρας Ιωσήφ μας καλωσορίζουν και ανάμεσα στα φιλέματα μας διηγούνται ιστορίες από το κάστρο του Λεονταρίου που ήταν από τις θερινές αυτοκρατορικές έδρες του Μυστρά, μέχρι τον Μωάμεθ Β’, τον Θωμά τον Παλαιολόγο και την κόρη του Ζωή, που παντρεύτηκε τον Ιβάν και έγινε η τσαρίνα Σοφία της Ρωσίας, τις ελιές και τους φούρνους που τάιζαν τους αγωνιστές του ‘21. Η κουβέντα πηγαίνει από το «μαύρο σημείο του εθνοφυλετισμού» μέχρι τις αρετές της αγάπης και της υπομονής, αλλά και σε ανέκδοτα για τα «εγώ» που δεν χωράνε στον παράδεισο.

Στο χωριό Ελληνικό

Η ταβέρνα του Γεωργαντά στο Ελληνικό με τις τοπικές, νόστιμες συνταγές της που βρίσκεται στο χωριό Ελληνικό, μεταξύ Μεγαλόπολης και Στεμνίτσας, ήταν ο καλύτερος σταθμός πριν συνεχίσουμε τη διαδρομή μας προς τα ενδότερα. Το hit της, μια νοστιμότατη προβατίνα τυλιχτή γιούλμπασι, τυλιγμένη σε λαδόκολλα και ψημένη σε σβηστό ξυλόφουρνο για 10 ώρες, ένα ολόκληρο βράδυ δηλαδή.

Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Δημητσάνας

Επόμενος προορισμός, η ιστορική Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, μέρος της περίφημης Σχολής της Δημητσάνας που ιδρύθηκε το 1764 από δύο μοναχούς, μαθητές της Σχολής Σμύρνης, τον Γεράσιμο Γούνα και τον Αγάπιο Λεονάρδο. Στη θέση της χτίστηκε το 1845, με δαπάνες του ευεργέτη Νικόλαου Μακρή, το σχολείο και η νεότερη βιβλιοθήκη. Διέθετε 5.000 συγγράμματα, από τα οποία διασώθηκαν περίπου τα 500, αφού, λόγω έλλειψης χαρτιού, χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή φυσιγγίων για την επανάσταση του ‘21.

Στο εσωτερικό της βιβλιοθήκης

Σήμερα, η βιβλιοθήκη διαθέτει 40 χιλιάδες τόμους, είναι και δανειστική και λειτουργεί κανονικά για επισκέπτες, μελετητές και ερευνητές. Χρειάζεται βέβαια σίγουρα περισσότερο χώρο. Μερικά από τα πολύτιμα αντικείμενα που είδαμε στη βιβλιοθήκη ήταν η σέλα του Παπαφλέσσα, το Οστεοφυλάκιο του Παλαιών Πατρών Γερμανού, το Συγγίλιο του 1624 όπου αναφέρεται για πρώτη φορά το όνομα Δημητσάνα, το χειρόγραφο του Γρηγορίου Ε’ ή το Οθωμανικό φιρμάνι του 1803 σχετικά με τη φορολόγηση.

[relart 1]

Η σέλα του αλόγου του Παπαφλέσσα

Η Δημητσάνα είχε χαρακτηριστεί από τη μητέρα του Σουλτάνου ως ιερή πόλη, οι Τούρκοι δεν περνούσαν και ο κόσμος δεν πλήρωνε τους συνήθεις φόρους. Με το ιδιαίτερο καθεστώς και με τους μπαρουτόμυλούς του, το χωριό είχε καταστεί οπλοστάσιο του Αγώνα. Τώρα, αποτελεί έναν από τους πιο όμορφους και δημοφιλείς προορισμούς της κεντρικής Αρκαδίας, όπως και η Βυτίνα, η Στεμνίτσα και τα Λαγκάδια. Το ένδοξο μπαρουτοκαπνισμένο παρελθόν αναβιώνει πάντως στο καταπληκτικό διαδραστικό Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης που αξίζει να το επισκεφθεί κανείς.

Δημητσάνα το βράδυ

Η Δημητσάνα έχει αρκετές επιλογές για φαγητό. Μετά από μια βόλτα στο γύρω δάσος και στα όμορφα σοκάκια του χωριού, διαλέξαμε το βράδυ αυτήν που έφερε την αρχαία ονομασία του τόπου, Τευθίς, και δεν το μετανιώσαμε, γιατί πήραμε μια γεύση από καλομαγειρεμένη, παραδοσιακή τοπική κουζίνα.

Τευθίς

Το επόμενο πρωινό, το αυτοκίνητο μας αφήνει για να συνεχίσουμε πια μόνοι μας ένα βατό καταπράσινο μονοπάτι μέσα στο δάσος με τις καρυδιές και τις βελανιδιές. Η Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου (ή Τιμίου Προδρόμου) κυριολεκτικά μας κόβει την ανάσα, καθώς είναι χτισμένη στην κοιλότητα του απότομου βράχου και την ανακαλύπτουμε κρεμαστή μπροστά μας, καθώς ορθώνουμε το βλέμμα. Χτίστηκε το 1167 (είναι να απορείς πώς) στη θέση 60 περίπου παλιών ασκηταριών και η νεότερη, δεύτερη πτέρυγα χτίστηκε το 1860.

Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου

Όπως μας εξηγεί ο μοναχός που μας υποδέχτηκε, έκλεισε, όπως και άλλες μονές, επί Όθωνα και κειμήλια της περιουσίας της χάθηκαν ή βρέθηκαν να πωλούνται για δραχμές στο Μοναστηράκι. Το σμιλεμένο στο βράχο, παλιό ιερό διαθέτει εντυπωσιακές, σπάνιες τοιχογραφίες. Επί οθωμανικής κατοχής λειτουργούσε ως νοσοκομείο που βοηθούσε τον Αγώνα, ενώ μετά τα Ορλωφικά βρήκαν εκεί καταφύγιο γυναικόπαιδα, κυνηγημένα για αντίποινα.

Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου

Ο μοναχός μας διηγείται μάλιστα μια ιστορία για έναν αγωνιστή που, επειδή δεν είχε σφαίρες, έβγαλε μεταλλικό κουμπί από φόρεμα γυναίκας και κατάφερε με αυτό να σκοτώσει τον εχθρό. Η εξωτερική πόρτα της μονής που χρονολογείται από το 1200 με βυζαντινό στήριγμα, φέρεται να έχει ακόμη μέσα της σφαίρες.

Ιερά Μονή Φιλοσόφου (Η νέα)

Συνεχίζουμε με την Ιερά Μονή Φιλοσόφου που βρίσκεται στη χαράδρα ουσιαστικά απέναντι από τη Μονή Προδρόμου, αλλά αν πάει κανείς οδικώς και όχι από το μονοπάτι, χρειάζεται σχεδόν μία ώρα. Η παλαιά μονή Φιλοσόφου, γνωστή και ως «Κρυφό Σχολειό», αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Βρίσκεται σε ένα σπήλαιο στους πρόποδες ενός απόκρημνου βράχου περίπου στα 500 μέτρα και 200 περίπου μέτρα πάνω από την κοίτη του Λουσίου. Ιδρύθηκε το 963 επί Νικηφόρου Φωκά από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, τον επονομαζόμενο «φιλόσοφο», ο οποίος είχε διατελέσει γραμματέας του αυτοκράτορα. Από εκεί πήρε και το όνομά της.

Ιερά Μονή Φιλοσόφου (Η νέα)

Η παλαιά μονή δεν είναι επισκέψιμη. Ωστόσο, το 1691 χτίστηκε η Νέα Μονή, όπου λειτούργησε μεγάλη ιερατική σχολή, που ανέδειξε μάλιστα τέσσερις πατριάρχες Ιεροσολύμων, δύο Οικουμενικούς Πατριάρχες και πολλούς ανώτατους εκκλησιαστικούς, όπως ο Γρηγόριος ο Ε΄ και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Το αρχείο της φυλάσσεται πλέον στην βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, ενώ ορισμένα από τα σημαντικά χειρόγραφα του 12ου αιώνα που διέθετε η βιβλιοθήκη της, φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αθήνας.

Στο εσωτερικό του ναού

Οι εικόνες του ναού της Νέας Μονής ανήκουν στην Κρητική Σχολή, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι 24 εικόνες με τους χαιρετισμούς της Παναγίας. Δίπλα από την Αγία Ελένη παρατηρούμε μια ολόσωμη αγιογραφία ενός πασά, πράγμα που μας παραξενεύει. Μας εξηγούν ότι είναι ο πασάς Μαυροειδής Φαρμάκης από τη Στεμνίτσα που ανακάλυψε, μεγάλος πια, ότι ήταν γεννίτσαρος από παιδομάζωμα, χρίστηκε χριστιανός επί ενετοκρατίας και έδωσε χρήματα για την αγιογράφηση μοναστηριών, μεταξύ των οποίων και η συγκεκριμένη Μονή Φιλοσόφου.

Τοιχογραφία του πασά Μαυροειδή Φαρμάκη

Για τους λάτρεις της πεζοπορίας, ένα μεγάλο τμήμα αυτού του ταξιδιού μπορεί να γίνει και μέσα από το πρώτο ευρωπαϊκό πιστοποιημένο μονοπάτι συνολικού μήκους 75 χλμ, το Mainalon Trail. Οι διαδρομές «πατάνε» πάνω στα παλιά μονοπάτια των ανθρώπων με τα ζώα και είναι σχεδιασμένες έτσι, ώστε να μπορεί κανείς να κάνει στάση στα κοντινά χωριά για ξεκούραση, φαγητό και διανυκτέρευση ή και μεταφορά εάν χρειαστεί. Το μονοπάτι περνά μέσα από τα χωριά Στεμνίτσα, Δημητσάνα, Ζιγοβίστι, Ελάτη, Βυτίνα, Νυμφασία, Μαγούλιανα, Βαλτεσινίκο και Λαγκάδια. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε τη διάνοιξη μονοπατιού άλλων τόσων χιλιομέτρων προς την Ολυμπία, αλλά δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί.

Η θέα από το μονοπάτι

Ένα μέρος αυτού του μονοπατιού διασχίζει το φαράγγι του Λούσιου και έχει μήκος περίπου 10χλμ. Ξεκινά από την Αρχαία Γόρτυνα και φτάνει μέχρι τη Δημητσάνα. Όπως είπαμε και παραπάνω, υπάρχει και η επιλογή της διαδρομής μόνο μεταξύ των δύο μοναστηριών, Προδρόμου και Φιλοσόφου. Είναι πανέμορφη! Όσοι πάλι είστε πιο περιπετειώδεις, μια από τις ωραιότερες εμπειρίες που προσφέρει η περιοχή είναι το ράφτινγκ στον Λούσιο με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας ανάλογα με την εποχή.