ΔΕΥΤΕΡΑ
13
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Καθώς η πόρτα στο Ballroom της Μεγάλης Βρετανίας ανοίγει, προβάλλει ένα, αμιγώς, οικογενειακό στιγμιότυπο: ο Daniel Day Lewis μαζί με τον Ronan Day Lewis – τον δεύτερο από τους τρεις γιους του και πρωτοεμφανιζόμενο κινηματογραφιστή.
Ωστόσο, ο Ιρλανδός θρύλος της υποκριτικής κρατάει σφιχτά το χέρι της στενής του φίλης Δάφνης Οικονόμου, της ιδρύτριας της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών «Πόρτα Ανοιχτή» – καθώς η 40χρονη φιλία τους συντηρεί, μέσα στις δεκαετίες, τη σχέση του Lewis με την Ελλάδα.
Κρατώντας το χέρι της στενής του φίλης, Δάφνης Οικονόμου, ιδρύτριας της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών «Πόρτα Ανοιχτή».
Έχουν περάσει οκτώ χρόνια από την τελευταία του επίσκεψη στην Αθήνα – αποχαιρετισμό στον κινηματογράφο με την οσκαρική «Αόρατη κλωστή» του 2018 (και πάλι προσκεκλημένος της «Πόρτας Ανοιχτής»). Μια ‘απόσυρση’ που, ευτυχώς, έμελλε να ‘σπάσει’ καθώς ο 28χρονος Ronan αποφάσιζε να σκηνοθετήσει την πρώτη του ταινία «Ανεμώνη». Φιλμ που το Φεστιβάλ των «Νυχτών Πρεμιέρας» εξασφάλισε σε παγκόσμια πρώτη προβολή, το απόγευμα της Κυριακής στο Μέγαρο Μουσικής.
Daniel Day Lewis: Αισθάνθηκα θλίψη που δεν θα μπορούσα να είμαι μέρος στο κινηματογραφικό ντεμπούτο του Ronan. Είχαμε συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορες αφορμές και ήθελα να βρω έναν τρόπο να συναντηθούμε και πάλι
«Αισθάνθηκα θλίψη που δεν θα μπορούσα να είμαι μέρος στο κινηματογραφικό ντεμπούτο του Ronan. Είχαμε συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορες αφορμές και ήθελα να βρω έναν τρόπο να συναντηθούμε και πάλι. Και ο Ronan αισθάνθηκε το ίδιο. Κατά σύμπτωση, η ιδέα της αδερφοσύνης μας απασχολούσε, τον γιο μου σε μια οργανική κατάσταση αφού έχει άλλα δύο αδέρφια. Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα. Αποφασίσαμε να συγγράψουμε ένα σενάριο μαζί, χωρίς να χρησιμοποιούμε εργαλεία ή την προοπτική μιας μεγάλης παραγωγής», λέει ο πατέρας και ο γιος (ντυμένος με ένα street look που προσομοιάζει πολύ σε εκείνο του πατέρα του) προσθέτει: «είχαμε πολύ χαμηλούς στόχους και περισσότερο παιγνιώδη διάθεση. Τελικά, βρεθήκαμε να μας παρασύρει η ιστορία. Και για πολύ καιρό (η συγγραφή του σεναρίου και η ολοκλήρωση της ταινίας πήρε τέσσερα χρόνια) κάναμε σποραδικές προσθήκες. Κάποια στιγμή, συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε στα χέρια μας ένα προσχέδιο. Προκάλεσε ενθουσιασμό και τρόμο και στους δυο μας».
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.
Η «Ανεμώνη», όπως προβλήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα της Αλεξάνδρας Τριάντη, αφηγείται τη σχέση δύο αποξενωμένων αδερφών που ξανασμίγουν κάτω από επείγουσες συνθήκες. Ο Ρέι, πάλαι ποτέ λοχίας του Βρετανικού Στρατού με ενεργή εμπλοκή στις «Ταραχές» στη Βόρεια Ιρλανδία, ζει απομονωμένος, σχεδόν σε πρωτόγονη κατάσταση, στα βάθη ενός ιρλανδικού δάσους. Έχοντας μεγαλώσει σε ίδρυμα της Καθολικής Εκκλησίας, κουβαλώντας ανεπούλωτα τραύματα της παιδικής και νεανικής του ηλικίας, γαληνεύει το, μέσα του κενό, κατά την επαφή του με τη φύση. Μέχρι που η άφιξη του αδερφού του, Τζεμ θα τον επαναφέρει στα ανθρώπινα αδιέξοδα.
«Έχοντας απομακρυνθεί από την καθολική πίστη, καταφεύγει σε μια παγανιστική προσέγγιση της ζωής, σχεδόν λατρεύοντας τη φύση. Τα φυσικά φαινόμενα, η κίνηση του φωτός τον ενεργοποιούν. Σταδιακά, στην εξέλιξη της ταινίας, γίνεται ένα σύμβολο θανάτου – με την έννοια πως έρχεται να ανακοινώσει μια νέα αρχή», σχολιάζει ο Daniel Day Lewis, μπροστά στο κοινό του Μεγάρου, που προηγουμένως τον είχε χειροκροτήσει όρθιο για πολλά λεπτά.
Με τον διευθυντή του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας “Νύχτες πρεμιέρας”, Λουκά Κατσίκα, μετά την προβολή της “Ανεμώνης”.
Αυτό το οικογενειακό σύμπαν, σε μια άλλη υγιή έκφανση του, καλούνταν σε συν-δημιουργία. Η πρώτη μέρα στο γύρισμα θα στεκόταν αποκαλυπτική. Σύμφωνα με τον Ronan Day Lewis ήταν μια στιγμή μετάβασης στη μεταξύ τους σχέση, αλλά από την στιγμή που το καστ μπήκε σε φάση γυρισμάτων «και βρήκαμε ένα ρυθμό νιώσαμε παράξενα φυσικά. Συνέβη ακαριαία. Ανακαλύψαμε ένα σύντομο δρόμο, λες και όλα όσα έπρεπε να πούμε μεταξύ μας, είχαν ήδη ειπωθεί. Ακολουθήσαμε το ένστικτο μας». Ο Daniel Day Lewis σκέφτηκε ότι θα μπορούσε, με την πατρική έννοια, να τον προστατεύσει από τις κακοτοπιές. Αλλά ομολογεί πως δεν χρειάστηκε.«Η προσωπική αφοσίωση του Ronan λειτούργησε ως το πιο σημαντικό στοιχείο. Και ξέρετε, αν τα πράγματα δεν προχωρούσαν, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για έναν πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη, ίσως να παρέμβαινα. Αλλά στην περίπτωση του Ronan ήταν περιττό. Δεν χρειαζόταν κανενός είδους προστασίας».
Ίσως γι’ αυτό και ο 28χρονος σκηνοθέτης με την βαριά κληρονομιά του πατέρα του, δεν αισθάνθηκε τρομακτική πίεση, δουλεύοντας μαζί του. Είχε, όπως θα σημείωνε αργότερα, αντλήσει μια κάποια αυτοπεποίθηση από την δουλειά του ως ζωγράφος, έχοντας καταφέρει να δώσει ένα πρώτο σχήμα στην προσωπική του φωνή. «Νομίζω ότι βοήθησε το γεγονός πως η εργασιακή εμπειρία του πατέρα μου ήταν ευχάριστη. Παρότι, η συνεργασία μας πέρασε από πολλές φάσεις, από το σενάριο μέχρι το γύρισμα, νομίζω πως κατέληξε σε μια απολαυστική εμπειρία – ήταν εξάλλου η πρώτη μας φορά μαζί».
Ο σκηνοθέτης της ταινίας “Ανεμώνη” Ronan Day Lewis, στο φουαγιέ του Μεγάρου Μουσικής.
Πέραν από την ανάδειξη ενός κινηματογραφιστή με σοβαρή προοπτική και μέλλον, η συνεργασία πατέρα και γιου αναβίωσε και την ανάμνηση του ίδιου του Daniel Day Lewis από τον πατέρα του. Άλλωστε, η «Ανεμώνη» δεν τοποθετεί στο επίκεντρο μόνο την αδερφική σχέση αλλά το ρήγμα της πατρικής απουσίας που έχουν ζήσει ή προκαλέσει τα δύο αδέρφια.
Ο Daniel δεν δίστασε να γίνει εξομολογητικός: «στη ζωή μου ο πατέρας μου ήταν γενικά απών και τον έζησα λίγο γιατί πέθανε νέος. Ήμουν ένας έφηβος που διαρκώς είχε μπλεξίματα και περιπέτειες (στο παρελθόν έχει αυτοχαρακτηριστεί χούλιγκαν) και οι συζητήσεις με τον πατέρα μου είχαν ένα συγκρουσιακό χαρακτήρα. Σχεδόν ποτέ δεν μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε μια συζήτηση. Ο πατέρας μου ήταν για μένα μια φασματική φιγούρα και το δώρο που μου έκανε, μέσα από αυτήν την απουσία, ήταν να είμαι αφοσιωμένος στα παιδιά μου». Γιατί εκτός από τον Ronan έχει δύο ακόμα γιους: τον Cashel Blake Day Lewis (επίσης γιο του από το γάμο του με τη Rebecca Miller) και τον πρωτότοκο Gabriel Kane Day Lewis (από την εκρηκτική σχέση του με την Γαλλίδα ηθοποιό Isabelle Adjani).
O Daniel Day Lewis θυμήθηκε τους λόγους που αγάπησε το σινεμά.
Η «Ανεμώνη», πέραν από οικογενειακή υπόθεση, σηματοδοτεί μια εξαίρεση στον κανόνα που ο ίδιος ο Daniel Day Lewis έθεσε: «να συνδεθεί με τον κόσμο με έναν άλλο τρόπο», όπως έλεγε χθες χαρακτηριστικά – κι όχι δια μέσου των ρόλων. Το 2018 η παραίτηση του από τον κινηματογράφο είχε προκαλέσει έκπληξη και ενώ η πρόσφατη επιστροφή του ενθουσιασμό. Είναι κάτι που μοιράζεται και ο ίδιος τώρα. «Βρισκόμαστε ακόμα μέσα στο φως αυτής της συνεργασίας, είναι κάτι που διαρκεί ακόμα και το ζούμε με μεγάλη χαρά».
Τον ρωτώ αν είναι μια θρυαλλίδα για να αναθεωρήσει την απόφαση του. «Είναι πολύ δύσκολο να σκεφτώ τι θα συμβεί μετά από αυτό. Η ανταπόκριση μου στην υποκριτική ήταν η επίδραση της γοητείας του κινηματογράφου πάνω μου. Η εμπειρία της συνεργασίας με το γιο μου ήταν μοναδική και κάθε χαρούμενη εμπειρία μου υπενθυμίζει τους λόγους που έχω αγαπήσει τον κινηματογράφο. Φυσικά, τα πράγματα στο σινεμά δεν είναι πάντα ιδανικά, κάποιες φορές η δουλειά βαλτώνει. Αλλά εφόσον η τελευταία μου εμπειρία ήταν απολαυστική είναι φυσιολογικό να θέλω να την ξαναβιώσω» λέει, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας νέας επιστροφής.
Daniel Day Lewis: Εφόσον η τελευταία μου εμπειρία ήταν απολαυστική είναι φυσιολογικό να θέλω να την ξαναβιώσω
Η επτάχρονη απουσία του από την κινηματογραφική διαδικασία πυροδοτήθηκε κυρίως από την ανάγκη του να απέχει από τη δημόσια ζωή. «Δεν ζω στα εξώφυλλα των περιοδικών, αλλά μια ειρηνική ζωή. Δεν νιώθω ότι σπάω τη σιωπή μου, απλώς δεν μιλάω μπροστά σε κάποιο μικρόφωνο. Σε κάθε περίπτωση, δεν είμαι ερημίτης, ούτε άνθρωπος των σπηλαίων».
Μπροστά στο κοινό του Μεγάρου Μουσικής που κατέκλεισε την αίθουσα “Αλεξάνδρας Τριάντη”.
Για την ώρα ο Daniel Day Lewis παρεμένει, αδιαπραγμάτευτα ανοιχτός σε ότι αφορά στην «Πόρτα Ανοιχτή». Η διευθύντρια της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών Δάφνη Οικονόμου με το άοκνο έργο των 53 ετών, έχει βρει στο πρόσωπο του Lewis ένα μεγάλο θαυμαστή της προσφοράς της κι έναν πιστό φίλο.
«Ο Daniel δεν έχει μόνο το εκπληκτικό ταλέντο που όλοι ξέρετε, αλλά έχει και το εκπληκτικό ταλέντο του φίλου. Σε κάθε τηλεφώνημα που λέει ‘εγώ πάντως θα έρθω’ κρατάει το λόγο του. Κι εμείς πάντα ξεκινάμε την προετοιμασία της υποδοχής του που έχει το… κωδικό όνομα D-Day. Σημαίνει πολλά για εμάς ο Daniel· αγαπά πολύ τα παιδιά μας και νομίζω ότι κι εκείνα σημαίνουν πολλά για τον ίδιο».
Στην πρωϊνή συνέντευξη Τύπου, η Δάφνη Οικονόμου σε τρυφερό στιγμιότυπο με τον Daniel Day Lewis. Μαζί τους ο Ronan Day Lewis.
Δεν ήταν σταρ όταν ο Daniel Day Lewis έκανε την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα για την «Πόρτα Ανοιχτή». Είχε, ωστόσο, αποσπάσει την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ χάρη στη συνταρακτική ερμηνεία του στο «Αριστερό μου πόδι» (1989). Η Δάφνη Οικονόμου αποκαλύπτει πως, κατά την πρώτη άφιξη του στην Αθήνα για τους σκοπούς της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών, έφτασε ολομόναχος, μπήκε στο παλιό αυτοκίνητο του συμφοιτητή του – και στην πορεία διακεκριμένου θεατρικού σκηνοθέτη – Γιώργου Οικονόμου και κοιμήθηκε στον καναπέ του. Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα. Σήμερα, ο Daniel Day Lewis εύχεται να είχε κάνει περισσότερες ταινίες ώστε επ’ αφορμή τους, να είχε έρθει περισσότερες φορές στην Αθήνα προκειμένου να προβάλλει το έργο της «Πόρτας Ανοιχτής». Ονομάζει την Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών «ένα θησαυρό για την ελληνική κοινωνία» που για τον ίδιο έχει σηματοδοτήσει τη μετάφραση της δουλειάς του σε έναν «υψηλό σκοπό».
Η «Ανεμώνη» ήταν ένα ακόμα επιχείρημα για να το αποδείξει – η οποία θα βγει στις ελληνικές αίθουσες στις 23 Οκτωβρίου από την Tanweer.
