Μιχάλης Δέλτα: Ο Takis “με επέλεξε” να δώσω “Πνοή” σε όσα μας συνδέουν

Ως ένας αληθινός οραματιστής, που επανακαθόρισε τα όρια της γλυπτικής και της καλλιτεχνικής έκφρασης, ο Takis συνεχίζει να εμπνέει, ακόμα και 100 χρόνια από την γέννησή του. Απόδειξη η μεγάλη αναδρομική έκθεση Takis 1∞ του Ιδρύματος Β&Ε Γουλανδρή, που διατρέχει ολόκληρη την καλλιτεχνική πορεία (σχεδόν εφτά δεκαετιών) του σπουδαίου καλλιτέχνη και έρχεται να δείξει στην πράξη ότι το έργο του ζει και “αναπνέει” σήμερα περισσότερο από ποτέ. Μετά από μια επιτυχημένη παράλληλη πορεία στην Αθήνα και τον Άνδρο, το μεγάλο αυτό αφιέρωμα, ολοκληρώνεται με τον πλεόν ιδανικό τρόπο: με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που υπογράφει ο Μιχάλης Δέλτα, και υπόσχεται να δώσει “Πνοή” στους συναισθηματικούς κραδασμούς των έργων του Takis.

Ο Μιχάλης Δέλτα, πρωτοπόρος της ελληνικής ηλεκτρονικής σκηνής, είδε στον Takis όχι μόνο έναν καλλιτέχνη που θαύμαζε από τα νεανικά του χρόνια, αλλά και έναν «πνευματικό συνομιλητή», με τον οποίο μοιράζεται κοινές αναζητήσεις γύρω από την τον συμβολισμό της τέχνης. «Η “Πνοή” γεννήθηκε από την προσωπική μου ανάγκη για κάτι καινούργιο δημιουργικά», σημειώνει, τονίζοντας ότι το νέο του έργο δεν είναι μόνο ένας φόρος τιμής σε έναν πρωτοπόρο δημιουργό, αλλά και μια προσωπική κατάθεση: μια δημιουργική ανάσα που σηματοδοτεί ένα νέο άνοιγμα στην καλλιτεχνική του πορεία.

Η νέα μουσική παράσταση του Μιχάλη Δέλτα, με τίτλο “Πνοή”, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Γουλανδρή, στις 11 και 16 Οκτωβρίου, αλλά και το Σάββατο 1η Νοεμβρίου, μια ημέρα πριν ολοκληρωθεί η έκθεση στα μουσεία της Αθήνας και της Άνδρου – κι εμείς μιλήσαμε μαζί του για το ιδιαίτερο αυτό έργο.

Ο Μιχάλης Δέλτα συνομιλεί με τα έργα του Takis, φωτογραφία: Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή μου πρότεινε στα μέσα Ιουλίου να συνεργαστούμε για μια μουσική εκδήλωση με αφορμή το μεγάλο αφιέρωμά τους σε Αθήνα και Άνδρο για τα 100 χρόνια του γλύπτη Takis. Με μεγάλη μου χαρά τους απάντησα πως θα ήθελα να γράψω ένα πρωτότυπο μουσικό υλικό εμπνεόμενος από τα έργα του δημιουργού, αλλά και από την συγκεκριμένη περίοδο όπου όλη μου η ύπαρξη κυοφορούσε μία δύναμη. Ο τίτλος της μουσικής παράστασης «Πνοή» γεννήθηκε από την προσωπική μου ανάγκη για κάτι καινούργιο δημιουργικά. Η συγχρονικότητα με το έργο του Takis αποτελεί άλλο ένα ερέθισμα στο να εκφραστεί καλλιτεχνικά αυτή μου η Ανάσα.

Η επαφή μου με το έργο του ξεκίνησε κοντά στο τέλος της εφηβείας μου, όταν οι αναζητήσεις μου με οδήγησαν έξω από την πόρτα του κινήματος της αρχιτεκτονικής του Bauhaus. Δεν ξέρω, κάπως έφτασαν τότε τα έργα του Takis στο πεδίο μου και μου έκαναν μεγάλη εντύπωση κυρίως λόγω της βιομηχανικής αισθητικής τους. Η ηλεκτρονική μουσική που αγαπούσα και ασταμάτητα διερευνούσα ταίριαζε απίστευτα με τις μινιμαλιστικές industrial φόρμες των έργων του Έλληνα γλύπτη.

Έχω πολλά κοινά βιώματα και κοινές πνευματικές αναζητήσεις με τον Takis

Όσο ζούσε όχι, δεν είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω δια ζώσης. Συστηθήκαμε, όμως, και μέσα από το έργο του αλλά και μέσα από το δικό μου έργο αυτό το καλοκαίρι. Αν και δεν έχει ο κόσμος επαφή με κάποια φαινόμενα, με τον Takis έχω ήδη μια πνευματική επικοινωνία η οποία ξεκίνησε από το ταξίδι μου στην Άνδρο αυτό το καλοκαίρι. Με επέλεξε μέσω αρμοδίων προσώπων για να δώσω «Πνοή» σε αυτό που μας συνδέει. Έχω πολλά κοινά βιώματα και κοινές πνευματικές αναζητήσεις με τον Takis. Εισπράττω το ενεργειακό πεδίο και μελετώ τον συμβολισμό των έργων του, όπως μονάχα ο ίδιος είχε την γνώση να το επιτύχει ως δημιουργός τους.

Ο Μιχάλης Δέλτα λέει πως η δική του σύνδεση με τη μουσική “έχει κοινές αναφορές με την προσέγγιση του Takis”

Τα Sculptures Musicales (μουσικά γλυπτά) του Takis σύμφωνα με τον ίδιο, προκαλούν μία δόνηση όταν ενεργοποιούνται η οποία μας προσκαλεί σε ενδοσκόπηση, σε διαλογισμό και προσευχή. Ενώ ο Μίκης Θεοδωράκης είπε για αυτά, «Βρέθηκα μπροστά σε ένα διαβολικό, καθαρό και άναρχο μουσικό σύμπαν». Η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων έργων είναι η επαναλαμβανόμενη ηχητική τους τυχαιότητα, αν μπορώ να την αποκαλέσω έτσι, μέσω της οποίας ο δημιουργός προσπαθούσε να φέρει τον ακροατή και παρατηρητή σε μια εμπειρική αίσθηση με τα φαινόμενα της φύσης, αλλά και με την «Μουσική των Σφαιρών» του Πυθαγόρα, καθότι εκείνος μίλησε πρώτος για την Θεία Μουσική.

Αντίστοιχα η δική μου σύνδεση με την μουσική έχει κοινές αναφορές με την προσέγγιση του Takis, με τη μόνη διαφορά τα ηχητικά όργανα, τα οποία δεν είναι όμοια. Ο ήχος είναι μια αόρατη μορφή ενέργειας, προκαλεί, προσκαλεί και θεραπεύει τον άνθρωπο και ολόκληρη την φύση. Ο μουσικός συνδημιουργεί στο θαύμα της ζωής ως Κανάλι, η μουσική τού δόθηκε από το Υπέρτατο Ον για να μην καταστραφεί. Όταν κατανοήσει τα παραπάνω συνεχίζει το έργο του ως ένας Μάγος Αλχημιστής ο οποίος ενώνει τα Επάνω Πεδία με τον Κάτω Μικρόκοσμο. Τα ηχητικά του έργα τα οποία είδα από κοντά στο υπέροχο Μουσείο της Άνδρου, με εντυπωσίασαν ιδιαίτερα, μού μίλησαν.

Ο Takis προσπαθούσε να φέρει τον ακροατή και παρατηρητή σε μια εμπειρική αίσθηση με τα φαινόμενα της φύσης, αλλά και με την «Μουσική των Σφαιρών»

Η σύνθεση του συγκεκριμένου μου έργου πιστεύω ότι ενσαρκώνει ηχητικά δύο όψεις των κοινών μας αναζητήσεων. Πρώτα την δύναμη της Ενέργειας που διέπει τα αντιληπτά, τα ορατά και τα αόρατα. Το ισχυριζόταν και ο ίδιος όταν έλεγε, «Εγώ δεν φτιάχνω μηχανές, δημιουργώ το αόρατο». Η δεύτερη όψη ενσαρκώνει το «κρυμμένο συναίσθημα» το οποίο αποτελεί την αφετηρία της δημιουργίας κάθε αυθεντικού καλλιτέχνη. Είναι ο τρόπος έκφρασης μέσω του οποίου ο δημιουργός μαλακώνει τα παιδικά του τραύματα και στη συγκεκριμένη περίπτωση του Takis, την φρίκη της κατοχής που έζησε ως παιδί. Πολλά από τα έργα του τα έφτιαξε αγοράζοντας υπολείμματα πολεμικού εξοπλισμού από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, κάτι το οποίο με συγκινεί αφάνταστα και μου δείχνει το μεγαλείο και την δύναμη της ψυχής του. Το ένιωσα στο αίμα μου κοιτάζοντας για ώρα τα «Βιομηχανικά του Λουλούδια».

Η «Πνοή» λοιπόν ως μουσικό υλικό από τη μία δίνει ζωή στις δημιουργίες του μέσω ενός συνεπούς και λιτού λυρισμού, φανερώνει σκοτεινούς και μη, συναισθηματικούς και νοητικούς απόηχους από το ασυνείδητο οι οποίοι δεν γίνονται αντιληπτοί σε πρώτο επίπεδο και από την άλλη, υπάρχει η δική μου εσωτερική σπείρα εκφραστικής ανέλιξης η οποία ορίζει τα πάντα στη συγκεκριμένη δουλειά, την οποία καλλιτεχνικά την βιώνω ως μία Πύρινη Πνοή.

Με τον Ευγένιο Γιαρένη μας συνδέει μια πνευματική σχέση και ουσιαστική φιλία. Πρόσφατα βρεθήκαμε σε έναν από τους πρωινούς μας περιπάτους σε ένα πάρκο στο Αιγάλεω όπου είχε φέρει μαζί του σε προτελική μορφή την καινούργια του ποιητική συλλογή. Καθίσαμε σε ένα παγκάκι και άρχισα να διαβάζω δυνατά αποσπάσματα τα οποία μας έφεραν δάκρυα χαράς. Από κοινού είπαμε να φιλοξενηθούν κάποια από αυτά στην δουλειά που ετοιμάζω, διότι όντως ενδυναμώνουν την δόνηση των έργων του Takis και της μουσικής «Πνοής». Όσον αφορά τον λόγο στη μουσική εμπειρία, σήμερα ο Λόγος είναι η Νέα Μουσική.

Φωτό: Νίκος Χρυσικάκης

Έχει πολύ ενδιαφέρον το ότι ο τσελίστας ο Σταύρος Παργινός, είναι ο μόνος με τον οποίο έχω συνεργαστεί, τον εκτιμώ αφάνταστα ως μουσικό και ως άνθρωπο. Με τους υπόλοιπους δουλεύω για πρώτη φορά μαζί τους κι αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση! Η χημεία μας με τον Σταύρο είναι δοκιμασμένη και καρποφόρα. Ο αγαπητός και εξαιρετικός ζωγράφος Ανδρέας Γεωργιάδης είναι αυτός τον οποίο επέλεξε το σύμπαν για να μου κάνει την πρόταση εκ μέρους του Ιδρύματος Γουλανδρή. Έχει αναλάβει τα visuals τα οποία θα προσφέρουν με την δική τους δυναμική επιπλέον κραδασμούς και υψηλή αισθητική, και στο κοινό αλλά και σε όλους εμάς. Με τον Μένιο Γούναρη ήρθαμε σε επαφή πρόσφατα, είναι φοβερός πιανίστας της Jazz και έχει ιδέες που θα απογειώσουν με τον Σταύρο την παράσταση. Η σοπράνο Σοφία Καρβουνά είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, έξω καρδιά και έχει το χάρισμα της αγγελικής φωνής με την οποία θα ερμηνεύσει την άρια που ονόμασα «Πνοή» για την παράσταση.

Είναι η χαρά του να βρίσκομαι μέχρι τη στιγμή του θανάτου μου, στην υπηρεσία της Μουσικής.

Είναι μεγάλη μου τιμή η ευκαιρία που μου δίνεται από το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή και τους υπέροχους ανθρώπους του να κλείσω με την μουσική παράσταση «Πνοή» το σπουδαίο αφιέρωμα στον Takis. Είναι πράγματι ένα φωτεινό άνοιγμα για μένα. Η πρόθεσή μου είναι να προσφέρει κάτι ωφέλιμο στους άλλους και κυρίως αυτό που λείπει από όλους σήμερα, την Χαρά.