Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: Οι άγνωστες ιστορίες πίσω από τα πιο διάσημα τραγούδια της

Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή η πρώτη σπουδαία γυναίκα στιχουργός του ελληνικού πενταγράμμου, η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Μια γυναίκα αντισυμβατική για την εποχή της, που έζησε από πρώτο χέρι τις δυσκολίες που εξιστορούσε στα τραγούδια της, τα οποία γι’αυτό τον λόγο έγιναν και απίστευτα λαοφιλή.

Παρ’ όλο που είναι υπεύθυνη για μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, δεν γνώρισε την ίδια αναγνώριση και δημοσιότητα με τους υπόλοιπους “μεγάλους” της γενιάς της, όπως ο Τσιτσάνης, ο Βαμβακάρης κ.α. Από την μια η άκρως ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής και από την άλλη η ανάγκη της για γρήγορο και εύκολο κέρδος, είχαν ως αποτέλεσμα πολλά διάσημα τραγούδια που έγραψε να μην αποδίδονται καν στο όνομα της, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε αποποιηθεί πλήρως των δικαιωμάτων της.

Έτσι, οι νέες γενιές δεν γνώρισαν το μεγαλείο της σπουδαίας αυτής στιχουργού, ενώ η ίδια έφυγε από τη ζωή στις 7 Ιανουάριου 1972 ταλαιπωρημένη και σίγουρα χωρίς την περιουσία που κανονικά θα αναλογούσε στο έργο της.

Μέσα από την ταινία του Άγγελου Φραντζή, «Ευτυχία», που κυκλοφόρησε το 2019, είδαμε μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής της και θυμηθήκαμε όλα εκείνα τα τραγούδια της, που στιγμάτισαν το ελληνικό λαϊκό τραγούδι και έμειναν ανεξίτηλα στη μνήμη μας. Όπως είπαμε, πολλές φορές η συμβολή της στο γράψιμο των σπουδαίων αυτών τραγουδιών έμενε κρυφή ή ήταν αμφισβητούμενη, ενώ άλλες φορές εμπνευσμένη από τη ζωή της έκανε ξεκάθαρη την πατρότητα των στίχων. Το σίγουρο είναι ότι όλα αυτά έγιναν αφορμή για ενδιαφέρουσες, αλλά άγνωστες ιστορίες πίσω από τις μεγάλες επιτυχίες του ελληνικού πενταγράμμου.

Ένα τραγούδι που έκανε τόσο τεράστια επιτυχία, που το 1959 σε μια πολύ δύσκολη εποχή για την Ελλάδα κατάφερε να πουλήσει 100.000 αντίτυπα, σπάζοντας το ρεκόρ του  Μάνου Χατζιδάκι για το «Γαρύφαλλο Στ’ αυτί». Σε μια περίοδο που πολλοί δεν ήθελαν να παραδεχτούν ότι οι στίχοι των τραγουδιών τους ήταν της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, ο Καζαντζίδης το είχε δηλώσει ανοιχτά. Έτσι, τώρα γνωρίζουμε το συγκεκριμένο τραγούδι ως μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Ευτυχίας.

Ο Στέλιος Καζαντζίδης με την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου

Άλλο ένα διάσημο τραγούδι του Καζαντζίδη σε στίχους Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. “Μαντουβάλα” στα ινδικά σημαίνει “γλυκό κορίτσι” , αλλά πίσω από αυτό το τραγούδι κρύβεται μια τραγική ιστορία. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, όταν κυκλοφόρησε και το τραγούδι, το Bollywood γνώριζε τεράστια άνθηση. Έτσι, πολλές διάσημες ινδικές ταινίες είχαν φτάσει και στο ελληνικό κοινό, ενώ κάποιοι συνθέτες διασκεύασαν τα τραγούδια των ταινιών εκείνων. Μεταξύ αυτών και ο Καζαντζίδης που ενθουσιάστηκε με την ταινία “Ο Αλήτης της Βομβάης” και εμπνεύστηκε από την ομορφιά της Ινδής ηθοποιού Μαντουμπάλα για να διασκευάσει την ινδική μελωδία. Το τραγούδι στην Ελλάδα έγινε ανάρπαστο, η “πραγματική” Μαντουμπάλα, όμως, έπασχε από μία καρδιακή πάθηση που της στέρησε τη ζωή σε ηλικία μόλις 36 ετών. Από την άλλη, η Παπαγιαννοπούλου είχε μόλις χάσει την κόρη της, δίνοντας ακόμα πιο πονεμένο νόημα στους στίχους του τραγουδιού.

Τα “καβουράκια” είναι άλλο ένα διάσημο τραγούδι της Ευτυχίας, που έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές, χωρίς να ξέρουμε ποιος το έχει γράψει. Μάλιστα, αυτό το τραγούδι είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι αποτέλεσε θέμα μεγάλης διαμάχης για τους άλλοτε φίλους Τσιτσάνη και Παπαγιαννοπούλου. Από την μια, η στιχουργός δεν είχε διεκδικήσει από την αρχή τα δικαιώματα για το τραγούδι, από την άλλη ο διάσημος συνθέτης ισχυρίζεται ότι εκείνος είχε εμπνευστεί τα λόγια και το θέμα του τραγουδιού που είχε “παραγγείλει” από την Ευτυχία, ενώ στο τέλος το τροποποίησε κιόλας.

Το 1963, σε μια εποχή που οι παλιοί λαϊκοί δημιουργοί και ρεμπέτες δεν είχαν πια την τιμητική τους, καθώς ένα νέο είδος, το “έντεχνο” λαϊκό, ξεπρόβαλε, ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν από τους ανθρώπους που ήθελε να κρατήσει το “καλό” λαϊκό τραγούδι ζωντανό. Έτσι, μελοποίησε με ενθουσιασμό τους στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, κάνοντας μάλιστα και πάλι τη διαφορά, βάζοντας το όνομα της στον δίσκο. Αυτή η κίνηση του Χατζιδάκι αποτέλεσε μια “ανάσα” για την ηλικιωμένη πλέον στιχουργό που δεν τα έβγαζε εύκολα πέρα. Στη συνέχεια, το συγκεκριμένο τραγούδι ερμηνεύτηκε από τον Μπιθικώτση, με την φωνή του οποίου έγινε και διάσημο.

Φυσικά, η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου είναι υπεύθυνη για πολλές ακόμα επιτυχίες, όπως τα «Ηλιοβασιλέματα», «Περασμένες μου αγάπες», «Γυάλινος κόσμος», «Όνειρο απατηλό», «Στο τραπέζι που τα πίνω», «Ρίξτε στο γυαλί φαρμάκι», «Μου σπάσανε το μπαγλαμά», «Η διπρόσωπη», «Ένας αϊτός γκρεμίστηκε», «Συρματοπλέγματα βαριά», «Η Μαλάμω», «Πετραδάκι, πετραδάκι», «Του ντερβίση το πιοτό» και πολλά άλλα. Αυτές, όμως, ήταν μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες πίσω από τα πιο διάσημα ελληνικά τραγούδια, που αποδεικνύουν ότι η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου ήταν μία καταλυτική δύναμη για το ελληνικό τραγούδι, ακόμα και αν δεν το γνώριζαν οι περισσότεροι.