«Μαγικός αυλός» από την ΚΟΑ στο Μέγαρο Μουσικής

Ο «Μαγικός αυλός» είναι η τελευταία από τις δεκαεπτά όπερες που έγραψε ο Μότσαρτ, αλλά και η πρώτη που απευθυνόταν σε ευρύ κοινό, ένα έργο με το οποίο ο κορυφαίος συνθέτης επιθυμούσε να γοητεύσει τους πολλούς, αλλά και να προσφέρει βαθύτερο επίπεδο ανάγνωσης στους πιο καλλιεργημένους.

Η όπερα αυτή, που στην πρεμιέρα της διηύθυνε ο ίδιος ο Μότσαρτ δυο μήνες πριν τον θάνατό του,παρουσιάζεται από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε ημισκηνοθετημένη μορφή την Πέμπτη 21 και την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου 2023, στο Μέγαρο Μουσικής (Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης»),με τη συμμετοχή λυρικών ερμηνευτών, όπως η υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση, ο βαθύφωνος Χριστόφορος Σταμπόγλης, ο τενόρος Γιάννης Καλύβας, η υψίφωνος Χρύσα Μαλιαμάνη και ο βαρύτονος Μάριος Σαραντίδης, σε σκηνοθετική επιμέλεια του Ισίδωρου Σιδέρη και υπό τη μουσική διεύθυνση της Κάτιας Μολφέση.

H υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση, ο βαθύφωνος Χριστόφορος Σταμπόγλης,

Μουσικοί, χορευτές, ηθοποιοί και τραγουδιστές συμπράττουν επί σκηνής υπηρετώντας τη δραματουργία, ενώ θεατρικά κοστούμια, μακιγιάζ, φωτισμοί και συμβολικά αντικείμενα αναδημιουργούν τη συναρπαστική σύνθεση του Μότσαρτ,δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα παραμυθιού που ταιριάζει απόλυτα με τις γιορτές των Χριστουγέννων.

Άλλωστε, ο «Μαγικός αυλός» απευθύνεται τόσο στους αμύητους στο οπερατικό ρεπερτόριο,και κυρίως στα παιδιά, όσο και στους ειδήμονες, χάρη στην πολυδιάστατη φύση της.Η αφήγηση είναι απλή και γραμμική,ενώ η μουσική είναι μελωδική και ευχάριστη στο αυτί· έτσι, το ποιητικό κείμενο και η μουσική γίνονται σε πρώτο επίπεδο άμεσα κατανοητά από όλους, ενώ το μουσικά καλλιεργημένο ακροατήριοανακαλύπτει διαρκώς κάτι καινούργιο μέσα από τους πολυεπίπεδους συμβολισμούς του κειμένου και την ιδιαίτερα εκλεπτυσμένη και γεμάτη πρωτοτυπία γραφή του Μότσαρτ.

Η υπόθεση, όπως εκτυλίσσεται μέσα από το λιμπρέτο του Εμάνουελ Σικανέντερ, αφορά την προσπάθεια του Ταμίνο να ελευθερώσει την όμορφη Παμίνα από τον Ζαράστρο. Η μητέρα της, η Βασίλισσα της Νύχτας, παρέχει γι’ αυτόν το σκοπό στον Ταμίνο έναν μαγικό αυλό και στον ακόλουθό του Παπαγκένο ασημένια καμπανάκια, των οποίων ο ήχος βοηθά να ξεπεραστούν κάθε είδους δοκιμασίες. Σταδιακά οι στερεότυπες απόψεις για το καλό και το κακό ανατρέπονται. Αυτό το οποίο αποδεικνύεται καλό θριαμβεύει και το κακό κατακρημνίζεται.

Ο λιμπρετίστας άντλησε υλικό και έμπνευση από τον κόσμο των μεσαιωνικών παραμυθιών αλλά και από έργα της εποχήςτου, ενώ βασίστηκε σε κώδικες συνηθισμένους στο λαϊκό θέατρο, με ιστορίες γεμάτες χιούμορ, εντυπωσιακά θεάματα και μυστήριο, έντονη παρουσία του μαγικού στοιχείου και ροπή προς τα ηθικά διδάγματα. Παράλληλα, το λιμπρέτοεκφράζει με συμβολικό τρόπο τα ανθρωπιστικά ιδεώδη του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, μετο ιδανικό της αδελφοσύνης, τη δύναμη της αγάπης, που νικά τη μισαλλοδοξία και την εχθρότητα, να βρίσκεται στο επίκεντρό του.
Παρά το μωσαϊκό μουσικών ειδών από τα οποία αποτελείται η παρτιτούρα, απλά στροφικά τραγούδια, περίτεχνες άριες της σοβαρής ιταλικής όπερας, πρόζα, μελοποιημένοι διάλογοι, κωμικά μέρη, επιβλητικά χορωδιακά, εκκλησιαστική μουσική βρίσκονται σε δημιουργικό διάλογο, προσδίδοντας στο έργο μια εκπληκτική αίσθηση ενότητας.

Ο Μότσαρτ ολοκλήρωσε την όπερα το καλοκαίρι του 1791, την ίδια περίοδο που δεχόταν παραγγελίες για τη σύνθεση της «σοβαρής όπερας» (opera seria) «Η επιείκεια του Τίτου» («La clemenza di Tito») και του «Ρέκβιεμ». Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 30 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς στο Freihaus Theater aud der Wieden, σε προάστιο της Βιέννης, και ήταν η τελευταία παραγωγή έργου του που ο ίδιος παρακολούθησε, καθώς στις 5 Δεκεμβρίου άφησε την τελευταία του πνοή.

Σκηνοθεσία: Ισίδωρος Σιδέρης, σκηνογράφος – ενδυματολόγος: Γιάννης Κατρανίτσας, χορογράφος: Διονύσης Τσαφταρίδης, φωτισμοί: Κώστας Μπλουγουράς, μουσική προετοιμασία: Δημήτρης Γιάκας, Ελένη Νικολαΐδη. Μουσική διεύθυνση: Κάτια Μολφέση.
Σολίστ: Χριστίνα Πουλίτση (Βασίλισσα), Χρύσα Μαλιαμάνη (Παμίνα), Γιάννης Καλύβας (Ταμίνο), Μάριος Σαραντίδης (Παπαγκένο), Μιράντα Μακρυνιώτη (Παπαγκένα), Χριστόφορος Σταμπόγλης (Ζαράστρο), Βάσια Αλάτη (μία από τις τρεις κυρίες), Άρτεμις Μπόγρη (μία από τις τρεις κυρίες), Χρυσάνθη Σπιτάδη (μία από τις τρεις κυρίες), Νίκος Στεφάνου (Μονόστατος), Γιάννης Σελητσανιώτης (Ιερέας / Β΄ Ιερέας / Αρματωμένος), Ανδρέας Καραούλης (Β΄ Αρματωμένος / Α΄ Ιερέας).
Συμμετέχουν η Χορωδία της ΕΡΤ (διδασκαλία – διεύθυνση: Μιχάλης Παπαπέτρου) και η Χορωδία Δήμου Αθηναίων (διδασκαλία – διεύθυνση: Σταύρος Μπερής).