Η κάθοδος των ΔΗΠΕΘΕ στην Αθήνα

Οι περαστικοί είναι κρεμασμένοι από τα κάγκελα που χωρίζουν την Κορεάτικη Αγορά από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού. Η φωνή της Μαρίας Σκουλά που βάζει τον επίλογο στον τραγικό μύθο του Φαέθοντα αντηχεί από τις αρχαίες πέτρες και φτάνει να δαμάσει την βουή της πόλης που ξεχύνεται στην Πειραιώς. «Δεν μπόρεσε το άρμα να δαμάσει… Προτού να πέσει χαμηλά μπόρεσε τον ουρανό να φτάσει» λέει, αφηγούμενη την τραγική περιπέτεια του Φαέθοντα, νόθου γιου του Ήλιου, που καβάλησε παρά τη θέληση του πατέρα του το ηλιακό άρμα και καταποντίστηκε, σπέρνοντας την καταστροφή στο πέρασμα του.

Είναι η μοναδική παράσταση που έδωσε η καλοκαιρινή παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης στην Αθήνα, ολοκληρώνοντας τον κύκλο των παρουσιάσεων του «Φαέθοντα» – αφού προηγουμένως περιόδευσε σε εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης. Η σκηνοθεσία της ΄Εφης Θεοδώρου, της νέας καλλιτεχνικής διευθύντριας του οργανισμού, “πάτησε” σε κείμενα του Οβίδιου από τις «Μεταμορφώσεις» και στα σωζόμενα αποσπάσματα της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη, αφήνοντας το λόγο και το μύθο να λάμψει· σε αναμέτρηση με τα σπουδαία μνημεία – το αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού εν προκειμένω – και το απαλό φυσικό φως της αστικής δύσης.

Μαρία Σκουλά σε πρώτο πλάνο μαζί με τους Λάμπρο Κωνσταντέα και Μάξιμο Μουμούρη.

Η φροντισμένη δραματουργία, οι καλοί ηθοποιοί (μαζί με την Σκουλά εμφανίζονται ο Μάξιμος Μουμούρης και ο Λάμπρος Κωνσταντέας) κάτω από την ματιά της Θεοδώρου, η αρχέγονη, θαρρείς, μουσική του Σόλη Μπαρκή, το τοπίο στη μελανόχρωμη δροσιά του σούρουπου συνέθεσαν μια από τις πιο ωραίες παραστατικές στιγμές του πολιτιστικά φτωχού καλοκαιριού που τελειώνει.

Το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης βρέθηκε ανάμεσα στα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα της χώρας που έσπασαν το τοπικό σύνορο και μπόρεσαν να παρουσιάσουν την δουλειά τους και στην Αθήνα του, καλώς ή κακώς, μεγαλύτερου κοινού. Είχε προηγηθεί η άφιξη του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών που με δύο παραστάσεις σύστησε το «Από θέση ισχύος» στο Βεάκειο Πειραιά και στο Νταμάρι Βριλλησίων.

Καλλιόπη Ευαγγελίδου, Αλέκος Συσσοβίτης και Άννα Μάσχα στην «Θέση Ισχύος».

Επρόκειτο για την σύνθεση μιας σειράς πολιτικών λόγων και δημηγοριών που εκφωνήθηκαν δημοσίως από άνδρες εξουσίας. Ο σκηνοθέτης ΄Ενκε Φεζολλάρι προσέτρεξε σε κείμενα του Θουκυδίδη, του Ηρόδοτου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Αρριανού για να φωτίσει ιστορίες τιμής, ανδρείας, δόξας αλλά και φιλοδοξίας, αλαζονείας, δίψας για εξουσία στα προ Χριστού χρόνια. Και παρά τις δραματουργικές αδυναμίες, τέσσερις άξιοι ερμηνευτές πήραν στο στόμα τους λόγια σημαίνοντα, εμψυχωτικά και κάποτε οδοδείκτες πολιτικής και κοινωνικής ηθικής που δονούν στο άκουσμα τους παρά τα χιλιόχρονα που τα βαραίνουν: ‘Οταν η Φιλαρέτη Κομνηνού με λόγια του Περικλή για το λοιμό των Αθηνών καλούσε τους πολίτες ν’ αντέχουν την δυστυχία όταν η Πολιτεία υποφέρει. ‘Οταν η Άννα Μάσχα καλούσε – ως Αλκιβιάδης – με έπαρση τους Αθηναίους να μπουν στα γράδα της σικελικής εκστρατείας αν θέλουν να λέγονται ηγεμόνες. Όταν ο Αλέκος Συσσοβίτης, από το βήμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου επεφημούσε τα κατορθώματα της εκστρατείας του, καθώς το στράτευμα του τον εγκατέλειπε. «΄Ιτε παίδες Ἑλλήνων, ελευθερούτε πατρίδ᾽, ελευθερούτε δὲ παίδας γυναίκας, θεών τε πατρῴων έδη, θήκας τε προγόνων· νύν υπὲρ πάντων αγών». Οι λαμπροί στίχοι του Αισχύλου από τους «Πέρσες» ακούγονται από τη φωνή της Κομνηνού που στέκεται αγέρωχη μπροστά στο μικρόφωνο, σαν μια μαρτυρία της δυναμικής των ΔΗΠΕΘΕ που απελευθερώθηκε αυτό το καλοκαίρι.

Η Φιλαρέτη Κομνηνού στον «Επιτάφιο» του Περικλή.

Η ευκαιρία να δει κανείς την προσπάθεια καλλιτεχνικής αφύπνισης των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων να επικοινωνείται εκτός από τις (διψασμένες για θέατρο) τοπικές κοινωνίες και στις πιάτσες του πολιτιστικού πληθωρισμού όπως είναι η Αθήνα, ήταν μια υπόμνηση των δυνατοτήτων που έχει ο θεσμός – από την πρώτη, κιόλας, χρονιά που στηρίχτηκε περαιτέρω από το υπουργείο Πολιτισμού.

«Τα αγάλματα περιμένουν» από το Θεσσαλικό Θέατρο στο Ηρώδειο.

Εν όψει και μιας ακόμας καθόδου ΔΗΠΕΘΕ – του Θεσσαλικού θεάτρου που έρχεται στο Ηρώδειο με τα «Αγάλματα περιμένουν» του Ανδρέα Φλουράκη σε σκηνοθεσία της Κυριακής Σπανού – είναι κρίσιμο να αντιμετωπίσουμε τα ΔΗΠΕΘΕ ως αυτόνομους παραγωγούς θεαμάτων με προσωπική αισθητική και λόγο κι όχι ως αθόρυβους συμπαραγωγούς στους τίτλους μεγαλύτερων παραγωγών που επιθυμούν να εξασφαλίσουν καλύτερους όρους κρατικής επιχορήγησης.