Ο δρόμος έχει τη δική του ιστορία…

Στην πόλη που ουρλιάζει ηλεκτρισμένη από την υστερία και τον φόβο, που παλινωδεί ανάμεσα στο «ναι» και στο «όχι», ο Πρόδρομος Τσινικόρης γνώρισε ανθρώπους που δεν τους απασχολούν πλέον, αυτά τα διλήμματα. «Δεν τους νοιάζει αν θα μείνουμε στο ευρώ ή θα επιστρέψουμε στη δραχμή. Δεν έχουν να χάσουν τίποτα πια».

Όχι, από αδιαφορία για τις κοινές και μεγάλες αγωνίες. Αλλά γιατί έχουν, προ πολλού, αφήσει, το φόβο πίσω τους. Τον έχουν ζήσει και τον έχουν ξορκίσει. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν ζήσει ή ακόμα ζουν τον εφιάλτη της αστεγίας. Και τον ζουν δίπλα μας.

Πίσω από την σιωπή του αστέγου που καταλαμβάνει μια γωνιά στον δημόσιο αθηναϊκό χώρο, στην πλατεία, στο πάρκο, έξω από μια τράπεζα, θεριεύει η ανάγκη να ακουστεί η φωνή του. Σε αυτή την λαχτάρα που του εκδηλώθηκε με κάθε τρόπο βασίστηκε και η ιδέα του σκηνοθέτη και ηθοποιού να καταγράψει τις ιστορίες τους, να τους βάλει σε θέση ομιλούντα – κι όχι απαραίτητα στην θέση αφηγητή μιας θλιμμένης ιστορίας.

«Δεν φαντάζεστε πόσο ανοιχτοί ήταν να επικοινωνήσουν. Δέχθηκαν με χαρά γιατί, πριν από όλους, το χρειάζονται οι ίδιοι. Τους είναι τόσο σημαντικό να μοιραστούν την ιστορία τους που δεν ξέρουν αν θα τους φτάσει ο χρόνος να πουν όσα έχουν μέσα τους. Πάντως, η αστεγία ως θέμα δεν είναι στις προτεραιότητες τους. Μας μιλούν για τα όνειρα, τις ιδέες τους, τα γεγονότα που καθόρισαν την ζωή τους. Συστήνονται, με τον ίδιο τρόπο που θα συστηνόταν κανείς σε μια οποιαδήποτε γνωριμία» εξηγεί ο Πρόδρομος Τσινικόρης. Γιατί περί αυτού πρόκειται• για μια γνωριμία «στη μέση του δρόμου».

Η φωνή ενός αστέγου φτάνει στ’ αυτιά του από τα ακουστικά ενός mp3 καθώς εκείνος οδηγείται στα πέριξ, όπως τα αναγνωρίζει ο ήρωας της ιστορία

Δίνοντας ραντεβού στην πλατεία Κλαυθμώνος – κατά καιρούς «σπίτι» για πολλούς αστέγους – ο Αθηναίος γίνεται ακροατής και θεατής μιας πραγματικότητας. Η φωνή ενός αστέγου φτάνει στ’ αυτιά του από τα ακουστικά ενός mp3 καθώς εκείνος οδηγείται στα πέριξ, όπως τα αναγνωρίζει ο ήρωας της ιστορίας. Για να έρθει, εν συνεχεία, πρόσωπο με πρόσωπο, μ’ αυτόν τον ήρωα της πόλης κι αμφότεροι να δώσουν την ευκαιρία σε ένα διάλογο που ποτέ πριν δεν είχαν τολμήσει.

«Μακάρι αυτή η επαφή όσων έρθουν στην παράσταση να ξεκλειδώσει την αμηχανία απέναντι στους αστέγους. Γι’ αυτό και απέφυγα μια σκηνοθετημένη συνάντηση. Είναι μια δυνατότητα – πες την δώρο – που ο καθένας μπορεί να διαχειριστεί όπως μπορεί ή θέλει. Δυστυχώς, ο άστεγος έχει πάντα την όψη του ενός ερωτηματικού στα μάτια μας, αν δεν έχει τον οίκτο ή την απόρριψη. Προσωπικά, τέσσερις μήνες έρευνας μετά, δεν ξέρω αν μπορώ να πω κάτι γι’ αυτούς τους ανθρώπους• είναι περίεργο να περιγράφεις εκείνο που δεν έχεις ζήσει. Αντιμετωπίζω ωστόσο, αυτή την συνάντηση σαν καθρέφτη, σαν προβολή του εαυτού μας μετά από μια κρίση. Είναι σοκαριστικό το πόσο εύκολο είναι να περάσει κανείς στην αστεγία. Να μείνει άνεργος, να πεθάνει κάποιος δικός του, να χάσει το σπίτι του. Μια κλωστή μας χωρίζει απ’ όλα αυτά» συνεχίζει ο δημιουργός της παράστασης.

Είναι σοκαριστικό το πόσο εύκολο είναι να περάσει κανείς στην αστεγία. Να μείνει άνεργος, να πεθάνει κάποιος δικός του, να χάσει το σπίτι του. Μια κλωστή μας χωρίζει απ’ όλα αυτά

Σε συνεργασία με το περιοδικό δρόμου «Σχεδία», ο Τσινικόρης ήρθε σε επαφή με αστέγους που σε αυτή τη φάση είτε έχουν εξασφαλίσει μια θέση σε ξενώνα, είτε έχουν στεγαστεί από φιλικά τους πρόσωπα. Ήταν συνειδητή επιλογή κι όπως ο ίδιος λέει «ηθική απόφαση» να μην εκθέσει στην παράσταση ανθρώπους που ακόμα παλεύουν με τα θηρία του δρόμου. Ολοι, όμως, κέρδισαν τον σεβασμό του. «Θαυμάζω την αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετωπίζουν το πρόβλημα τους. Θαυμάζω την αισιοδοξία τους για τη ζωή, παρά το αδιέξοδο στο οποίο βρέθηκαν. Με εκπλήσσει η διάθεση τους να βάλουν στόχους κι όχι απλώς να ζήσουν την επόμενη μέρα».

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Πρόδρομος Τσινικόρης διαχειρίζεται μια πραγματική κατάσταση με όρους παραστατικών τεχνών. Θιασώτης του θεάτρου – ντοκουμέντο εδώ και χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γερμανία (την δεύτερη πατρίδα του) υπερασπίζεται το είδος με συνέπεια. Ακόμα κι αν δεν λείπουν οι ενστάσεις ή οι αντιδράσεις για την «εκμετάλλευση της πραγματικότητας». «Ένας καθηγητής μου έλεγε ‘πως κάθε παράσταση νομοθετεί,’ που σημαίνει ότι κάθε παράσταση, πέραν του είδους στο οποίο εντάσσεται, πρέπει να κρίνεται από μόνη της. Προφανώς και για να βρεθούμε δίπλα στην απόλυτη αλήθεια πρέπει να προτρέψουμε, είτε τον θεατή είτε τον εαυτό μας στην καθαρή εμπειρία του αστέγου. Να του πούμε ‘πάρε πέντε ευρώ και θα τα ξαναπούμε σε μια εβδομάδα’. Καταλαβαίνουμε ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Όμως, αναρωτιέμαι, τελικά ποιός είναι ο κάτοχος της αλήθειας. Ποιος μπορεί να κρίνει τι είναι αλήθεια και τι όχι».

Επτά θεατές μπορούν να συμμετέχουν ανά παράσταση για να ζήσει ο καθένας μια ατομική εμπειρία, αφού κανείς τους δεν θα ακούσει ταυτόχρονα την ίδια ιστορία

Με την αλήθεια να είναι εκεί έξω, «στη μέση του δρόμου», η ομότιτλη παράσταση αρχίζει από νωρίς το απόγευμα της Πέμπτης (2 Ιουλίου), ανοίγοντας καθημερινά τέσσερις κύκλους συναντήσεων με αστέγους. Επτά θεατές μπορούν να συμμετέχουν ανά παράσταση για να ζήσει ο καθένας μια ατομική εμπειρία, αφού κανείς τους δεν θα ακούσει ταυτόχρονα την ίδια ιστορία. Στο σύνολο τους μπορούν να συμμετέχουν 196 θεατές.