“Γκόγια – Μπετόβεν: Δρόμοι σιωπής” στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Η παράσταση, μέσα από μια αλληλουχία εικόνων βίντεο και ζωντανής πιανιστικής ερμηνείας, σκιαγραφεί έναν παραλληλισμό ανάμεσα στη ζωή και τη δημιουργία δύο μεγάλων καλλιτεχνών, του Μπετόβεν και του Γκόγια, παρότι δεν συναντήθηκαν ποτέ και πιθανότατα αγνοούσαν ο ένας την ύπαρξη του άλλου. Οι βιογραφίες τους όμως παρουσιάζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά: η σύμπνοια με το πνεύμα της εποχής τους στην αρχή της σταδιοδρομίας τους, οι ομοιότητες στον κοινωνικό τους περίγυρο, οι πολιτικές τους πεποιθήσεις, που διαμορφώθηκαν στην Ευρώπη των Ναπολεόντειων πολέμων, και το κυριότερο, η δημιουργική αντίδραση που είχαν απέναντι στην απώλεια της ακοής τους, φτάνοντας στην πιο προσωπική τους έκφραση προς το τέλος της ζωής τους.

Τρεις «γέφυρες» μας οδηγούν από τη μία βιογραφία στην άλλη. Η πρώτη αφορά έργα που είναι ακόμα πιστά στους κανόνες της παράδοσης. Μετά την αρχική εισαγωγή του βίντεο και τις εικόνες από τις βασιλικές ταπισερί του Γκόγια, ακούγονται ζωντανά οι Μπαγκατέλλες, έργο 33 του Μπετόβεν. Το δεύτερο βίντεο γεφυρώνει έργα με σαφείς πολιτικές καταβολές: τους πίνακες για την εξέγερση της 2ας και 3ης Μαρτίου 1808 στη Μαδρίτη και τα χαρακτικά των Δεινών του πολέμου με τη Νίκη του Ουέλλιγκτον, την Ηρωική συμφωνία και την εκτέλεση της Σονάτας για πιάνο, έργο 26. Η τρίτη γέφυρα αποτελεί και την πιο ουσιαστική προσέγγιση ανάμεσα στους δύο δημιουργούς. Η σιωπή, που ακούσια γεμίζει τη ζωή τους, οδηγεί τον Γκόγια να ζωγραφίσει τους Μαύρους πίνακες, τρομακτικά οράματα που γεμίζουν τους τοίχους του ίδιου του σπιτιού του, και τον Μπετόβεν να συνθέσει τα τελευταία κουαρτέτα  εγχόρδων, τις τελευταίες σονάτες για πιάνο (ακούγεται ζωντανά η Σονάτα, έργο 110), την 9η Συμφωνία και τη Missa Solemnis. Μήπως τελικά η εμπειρία της σιωπής ήταν μια μοναδική  απελευθέρωση;

Σύλληψη / ρεσιτάλ πιάνου: Λορέντα Ράμου

Βίντεο: Μedea Εlectronique – Κλεοπάτρα Κοραή, Michael Larsson, Μανώλης Μανουσάκης