Αντώνης Τσιοτσιόπουλος: Θα μιλάω ελεύθερα κι ας υποστώ τις συνέπειες

Ανεβαίνει τα σκαλιά του θεάτρου «Τζένη Καρέζη». Jockey καπέλο, μαύρο φούτερ, t-shirt με μια action hero φιγούρα και μποτάκια του μπάσκετ που του έμειναν «κληρονομιά» από τα πρόσφατα γυρίσματα του «Εθνικού Ελληνορώσων». «Δεν έχω λευκό μπλουζάκι», σπεύδει να ξεκαθαρίσει, άμα τη εμφανίσει, καθώς την προηγούμενη μέρα του ζητούσα να φορέσει κάτι ανοιχτόχρωμο για τη φωτογράφιση.

Μάλλον το περίμενα. Με την έννοια, πως ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος δεν μοιάζει να είναι ένας τύπος ο οποίος «μπαίνει σε ρούχα» που δεν γουστάρει. Θέλει να μιλάει ελεύθερα ως καλλιτέχνης κι άλλο τόσο ως πολίτης (με τη χαρακτηριστική μπάσα φωνή του), θέλει να γράφει θεατρικά έργα και κινηματογραφικά σενάρια από ανάγκη να διατυπώνει τη γλώσσα της εποχής του, θέλει να υπάρχει στο χώρο χωρίς να προδίδει την ηθική του, θέλει να υπηρετεί τον ρεαλισμό στην Τέχνη, θέλει να συνδημιουργεί και να μην εκτελεί, θέλει να δείχνει το σεβασμό του στο κοινό που παρακολουθεί πιστά τη δουλειά του και τη δουλειά της ομάδας που ανήκει (Παλούμπης, Σταμουλακάτος, Αλεξίου, Δημόπουλος, Παπαδημητράτος).

Ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος που, σε μια προσωποκεντρική συνέντευξη, μιλάει σχεδόν πάντα στον πρώτο πληθυντικό ως φορέας αυτής της συλλογικότητας, φέτος δίνει πολλές αφορμές για να εξασκήσει τα «θέλω» του. Συνυπογράφει (με τον Γιώργο Παλούμπη) και πρωταγωνιστεί στη νεόκοπη «Έντα» που ανεβαίνει στο «Τζένη Καρέζη» με ερμηνεύτρια του επώνυμου ρόλου την Έλενα Τοπαλίδου, συνυπογράφει και συν-σκηνοθετεί το «Αρμπάϊτ» στον  «Σταθμό», συνυπογράφει και πρωταγωνιστεί για δεύτερη σεζόν στα «Ανεξάρτητα κράτη» στο «Χώρα». Και περιμένει πως και πως τον «Εθνικό Ελληνορώσων» – το πρώτο του θεατρικό έργο – να κάνει πρεμιέρα ως κινηματογραφική ταινία.

Στο φουαγιέ του Θεάτρου Τζένη Καρέζη, πριν ξεκινήσει η πρόβα για την “Έντα”, το νέο έργο που έχει συνυπογράψει με τον Γιώργο Παλούμπη.

Τελικά, όχι πολύ. Γράφω περισσότερο τα καλοκαίρια. Γράφω, σχεδόν, αναγκαστικά. Τι εννοώ; Σκεφτόμαστε με την ομάδα ότι θα ανεβάσουμε ένα έργο, συμφωνούμε σε κάποιες ιδέες, συζητάμε αρκετό καιρό πριν – κάθε έργο μας δουλεύεται έως και δύο χρόνια. Και έρχεται η στιγμή που θα πρέπει να μπούμε στις πρόβες. Σε αυτό το σημείο αρχίζει για μένα η γραφή. Φέτος ζοριστήκαμε λίγο, παρότι το «Αρμπάϊτ», το δεύτερο νέο έργο μας που ανεβαίνει στον «Σταθμό», ήταν ήδη γραμμένο. Ωστόσο, η «Έντα» ήταν από τα λίγα έργα που μας έχουν δυσκολέψει τόσο.

Δεν ξέρω.

Αν οι πολιτικοί βγαίνουν στον τηλεοπτικό αέρα χωρίς καμία ντροπή, σκέψου πως θα είναι στον ιδιωτικό τους χώρο

Η ιδέα ανήκει στην Τζένη Κόλλια που έχει το «Τζένη Καρέζη» και είχε εκδηλώσει την επιθυμία ν’ ανέβει στο θέατρο η «Έντα Γκάμπλερ» – έργο που είχε ανεβάσει το 1984 η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος, όταν ακόμα το θέατρο ονομαζόταν «Αθήναιον». Αυτή τη φορά, με πρωταγωνίστρια την Έλενα Τοπαλίδου. Ομολογουμένως, διαβάσαμε τον Ίψεν αλλά δεν συνδεθήκαμε πολύ κι έτσι προτείναμε να φτιάξουμε κάτι νέο. Οπότε, με αφορμή και σε αναφορά στην «Έντα Γκάμπλερ», γράψαμε ένα εντελώς καινούργιο κείμενο.

Είναι η Έντα – Αγγελική Βαρδαβά, η οποία είναι κόρη του πιο έντιμου Έλληνα πολιτικού που έχει περάσει από τη χώρα – καταλαβαίνεις, με λίγα λόγια, πως είναι πρόσωπο επιστημονικής φαντασίας! Και είναι, πράγματι, ένα έργο φαντασίας αφού διαδραματίζεται το 2032 στην Ελλάδα, όπου τα κόμματα του κέντρου και της Αριστεράς έχουν ενωθεί και δημιουργούν μια νέα πολιτική δύναμη, τη «Σύμπραξη». Πρόεδρος της «Σύμπραξης» έχει αναδειχθεί ο Γεράσιμος Βαρδαβάς, ένα πολιτικός κοινής αποδοχής, καθαρός και τίμιος. Δυστυχώς, τον συναντάμε στις τελευταίες ημέρες της ζωής του, καθώς είναι βαριά άρρωστος με τελευταία επιθυμία να πεθάνει στο σπίτι του. Η Έντα με τον άνδρα της, Βαγγέλη Πολύζο είναι στο πλευρό του και όλο το έργο διαδραματίζεται στον κήπο αυτού του σπιτιού. Η Έντα είναι μια ισχυρή προσωπικότητα, η οποία – ενώ νοιάζεται για τα κοινά – έχει αφήσει χώρο στον άνδρα της για να δημιουργήσει πολιτική καριέρα. Όλα συμβαίνουν λίγο πριν τις εσωκομματικές εκλογές για τη διαδοχή του Βαρδαβά.

“Είμαι πολύ απαισιόδοξος πως, σε κοινωνικό επίπεδο, τα πράγματα θα αλλάξουν”, εκτιμά.

Για να τους εξερευνήσουμε. Δεν είναι διαφανή αυτά τα πρόσωπα, όσο κι αν είναι πολύ δεδομένα μέσα στην καθημερινότητα μας. Θελήσαμε να δούμε το πως συμπεριφέρονται και μιλούν μεταξύ τους. Αν βγαίνουν στον τηλεοπτικό αέρα χωρίς καμία ντροπή, σκέψου πως θα εκφράζονται στον ιδιωτικό τους χώρο.

Δεν τρομάζω με τέτοια πράγματα. Αν τα βλέπω κάπως, είναι με απέχθεια. Πλέον, ξέρουμε τι είναι οι πολιτικοί: είναι κάποια ανθρωπάκια που καταλαμβάνουν θέσεις εξουσίας και νομίζουν ότι έχουν επιτύχει κάτι. Αλλά όσα πτυχία κι αν έχουν, είναι βαθιά αμόρφωτοι – με την κακή έννοια του όρου, δηλαδή ηθικά αμόρφωτοι.

Δεν απορρίπτω τα κλασικά έργα· αυτά μας μας οδήγησαν να ασχοληθούμε το θέατρο. Απλώς σε ό,τι με αφορά, η εποχή έχει ανάγκη άλλα κείμενα.

Βαραίνω απίστευτα, μπορεί και να αισθάνομαι σε στιγμές εντελώς ακυρωμένος. Εκεί ο καθένας από εμάς κινδυνεύει να ολισθήσει στην κατάθλιψη και στην παραίτηση. Εκεί, λοιπόν, πρέπει κάτι να βρεις να κάνεις, να αντιδράσεις. Να πεις, «θα προχωρήσω, θα ζήσω». Παρόλα αυτά, είμαι πολύ απαισιόδοξος για το αν τα πράγματα, σε κοινωνικό επίπεδο, θα αλλάξουν.

Εκεί περισσότερο μιλάμε για την πίεση και τη βία που μπορεί να υποστεί μια γυναίκα στο χώρο εργασίας της και την αλήθεια που διαρκώς θάβεται μέσα σε συρτάρια. Κι αν τοποθετούμε το έργο στο παρελθόν είναι για να πούμε πως τίποτα δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα.

Σχετικά με τη συγγραφή νέων έργων σχολιάζει: “Γιατί διαρκώς πρέπει να σκάβουμε το παρελθόν; Ας φτιάξουμε τη δική μας θεατρική ιστορία, με τη γλώσσα του σήμερα”.

Δεν το αντιμετωπίζω έτσι. Σκέφτομαι τη συγγραφή ως ανάγκη. Γράφω έργα για το θέατρο ή σενάρια για το σινεμά, μόνος ή με άλλους ανθρώπους, οδηγημένος από μια επείγουσα κατάσταση να πούμε κάτι δικό μας· σε βαθμό που εύχομαι να μην ανέβουν ποτέ ξανά τα έργα αυτά. Θέλουμε να πούμε κάτι τώρα – πάντα σε συνεργασία με συγκεκριμένους ανθρώπους – γιατί μάλλον δεν θέλουμε να ανεβάσουμε άλλο Σαίξπηρ και άλλο Μολιέρο. Ήταν σπουδαία τα έργα τους, αλλά ανέβηκαν αιώνες πριν, σε συγκεκριμένες συνθήκες, μιλούσαν τη γλώσσα της εποχής και αφορούσαν την εποχή. Ωραίος είναι ο Τσέχωφ, ωραίος και ο Ίψεν, ας ανεβαίνουν, δεν λέω όχι. Και αλίμονο, δεν απορρίπτω τα κλασικά έργα· αυτά μας μας οδήγησαν να ασχοληθούμε το θέατρο. Απλώς, σε ό,τι με αφορά, η εποχή έχει ανάγκη άλλα κείμενα.

Φυσικά και θα τη δώσω, φυσικά και να το κάνουν. Απλώς, δεν θεωρώ απαραίτητο ένα έργο να ανεβαίνει στο διηνεκές και να εξετάζεται από όλες τις απόψεις. Και τέλος πάντων, γιατί δεν ζητείται από νέους ανθρώπους να φτιάξουν καινούργια πράγματα; Γιατί διαρκώς πρέπει να σκάβουμε το παρελθόν; Ας φτιάξουμε τη δική μας θεατρική ιστορία, με τη γλώσσα του σήμερα.

Η Πολιτεία, σε κάθε περίπτωση, έχει χεσμένους τους καλλιτέχνες

Η Πολιτεία, σε κάθε περίπτωση μας, έχει χεσμένους. Ξέρουν ότι η καλλιτεχνική κοινότητα δεν μετράει πολλά μέλη, δεν είναι μια επιδραστική κοινότητα ως ψηφοφόροι και ανάμεσα μας, μάλλον, δεν βρίσκουν κοινό. Το μόνο που τους νοιάζει είναι τα μάρμαρα και τα αγάλματα ενώ αγνοούν τα ζωντανά μνημεία. Οπότε, κάποια στιγμή, λες «δεν πειράζει κιόλας». Προσωπικά, δεν έχω πάρει ποτέ λεφτά για κρατική επιχορήγηση, με εξαίρεση το αίτημα για ταινία που έχουμε καταθέσει στο Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου. Ωστόσο, πρέπει να πούμε πως το κράτος οφείλει να επιχορηγεί τους δημιουργούς, οφείλει να παρέχει στον πολιτισμό της χώρας – δεν διαχειρίζεται δικά του λεφτά.

Για τις κρατικές επιχορηγήσεις τονίζει: “Πρέπει να πούμε πως το κράτος οφείλει να επιχορηγεί τους δημιουργούς, οφείλει να παρέχει στον πολιτισμό της χώρας – δεν διαχειρίζεται δικά του λεφτά”.

Είχε μεσολαβήσει μια υποστηρικτική παρέμβαση για την αποστολή του ελληνικού στόλου Βοήθειας στη Γάζα αλλά και οι αιχμές των βραβευθέντων προς το υπουργείο Πολιτισμού, όταν ο κ. Φωτήλας εμφανίστηκε στο βήμα με αγένεια. Κι όταν δε, έφτασε η στιγμή της απονομής του «Χρυσού Διονύσου» θεώρησε πως έπρεπε να απαντήσει σε ό,τι είχε προηγηθεί – αντί να πει «άκουσα τις προτάσεις και τα παράπονα σας, θα τα σκεφτούμε και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε». Αντ’ αυτού, λοιπόν, αποφάσισε πως ήταν εύστοχο να μας προτρέψει να μην μιλάμε, γιατί ως υφυπουργός είχε δώσει στους δημιουργούς ταινιών μικρού μήκους 300.000 ευρώ. Εκεί δεν άντεξα. Γιατί αν κάνουμε τέχνη είναι για να μιλάμε. Αν έχεις απέναντι σου καλλιτέχνες, είναι για να μιλούν. Σίγουρα, έχουμε λόγο μέσω του έργου μας, αλλά και μέσω των πράξεων και των δημόσιων τοποθετήσεων μας. Πόσο μάλλον, σε μια συνθήκη βράβευσης όπου εκπροσωπείται μεγάλο κομμάτι μιας κοινότητας δημιουργών.

Πιστεύω ότι το Υπουργείο Πολιτισμού όχι μόνο αδιαφορεί, αλλά έχει σαφή εκδικητική στάση απέναντι στους καλλιτέχνες. Δεν μπορώ να θυμηθώ χειρότερη υπουργό Πολιτισμού από τη Λίνα Μενδώνη

Πιστεύω ότι το Υπουργείο Πολιτισμού όχι μόνο αδιαφορεί, αλλά έχει σαφή εκδικητική στάση απέναντι στους καλλιτέχνες. Δεν μπορώ να θυμηθώ χειρότερη υπουργό Πολιτισμού από τη Λίνα Μενδώνη. Αυτή η χείριστη κυβέρνηση έχει εκλεγεί και δεύτερη φορά, έχουν γίνει τόσοι ανασχηματισμοί και η μόνη που έχει παραμείνει αλώβητη, στη θέση της, είναι η κ. Μενδώνη. Εγώ προσωπικά το εκλαμβάνω ως εκδίκηση προς την κοινότητα των καλλιτεχνών. Πιστεύω ότι κάτι παρόμοιο συζητούν και εντός κυβέρνησης· λένε «κάνε τους πόλεμο», ή κάτι τέτοιο.

“Αν κάνουμε τέχνη είναι για να μιλάμε. Αν έχεις απέναντι σου καλλιτέχνες είναι για να μιλούν” λέει, σχολιάζοντας την αντίδραση του προς τον υφυπουργό Ιάσων Φωτήλα στην απονομή του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.

Πολύ.

Θα μιλάω ελεύθερα κι ας υποστώ τις συνέπειες. Θα λέω αυτά που θέλω να πω, δεν θα τα φιλτράρω βάσει της ηθικής της Πολιτείας ή των κοινωνικών δικτύων. Κι αν σταματήσω να το κάνω, προκειμένου να χαϊδεύω αυτιά και να μπορώ να υπάρχω στο χώρο, ελάτε και φτύστε με. Αν βρέθηκα σε αυτή τη δουλειά είναι για να μπορώ να εκφραστώ, να μοιραστώ πράγματα με τον κόσμο – τα οποία φαντάζομαι πως κι εκείνος έχει μέσα του και θέλει να εκφράσει.

Δεν μπορώ να θυμηθώ χειρότερη υπουργό Πολιτισμού από τη Λίνα Μενδώνη

Ο κόσμος πνίγεται και δεν είναι κάτι που εισπράττω μόνο από την αλληλεπίδραση μας στο θέατρο. Πώς να εξηγήσεις διαφορετικά όλον αυτό το θυμό και την ένταση; Από τους δρόμους έως τα social media; Πάντως, σε ό,τι αφορά στην ανταπόκριση του κόσμου στις παραστάσεις μας, είμαστε απίστευτα χαρούμενοι, είμαστε ευγνώμονες, συγκινημένοι με το κοινό γιατί δεν το θεωρούμε καθόλου δεδομένο. Είναι ένα δώρο που μας προσφέρει ο κόσμος και γι’ αυτό οφείλουμε, κάθε βράδυ, να είμαστε παρόντες. Να μην λέμε ποτέ «βαριέμαι» – όπως ακούω, κατά καιρούς, από κάποιους συναδέλφους.

Πιστεύω πως έχει παίξει πολύ μεγάλο ρόλο ο ρεαλισμός – αν και σε πολλούς δεν αρέσει αυτό το είδος θέατρου. Ο ρεαλισμός είναι σαν να χακάρεις ένα παιχνίδι, είναι ένα είδους ‘κλέψιμο’ γιατί ο θεατής ταυτίζεται άμεσα, βλέπει τον εαυτό του μέσα σε μια κατάσταση. Βλέπει ανθρώπους κι όχι ιδέες. Εννοείται πως ωραίες είναι και οι ιδέες, αλλά είναι πολύ πιο εύκολο να βάλεις τον κόσμο μέσα σε μια αναγνωρίσιμη συνθήκη. Προσωπικά, ταυτίζομαι με τον ρεαλισμό στην τέχνη· ταυτίζομαι με τους ήρωες του Κεν Λόουτς.

Για το είδος του ρεαλισμού που υπηρετεί: “Προσωπικά, ταυτίζομαι με τον ρεαλισμό στην τέχνη· ταυτίζομαι με τους ήρωες του Κεν Λόουτς”.

Μπορεί να έγινα ηθοποιός από τύχη ή λόγω συγκυριών, ωστόσο από νωρίς κατάλαβα ότι δεν μπορώ να ζήσω χωρίς Τέχνη. Ίσως μόνο αν απαγορευόταν το θέατρο και το σινεμά, θα αναγκαζόμουν να ζήσω χωρίς.

Έγινε εσωτερική ανάγκη γιατί, μέσα από την τέχνη, βρήκα και τον εαυτό μου ως πολίτης. Όμως, από παιδί διάβαζα πάρα πολύ. Με καλούσε το περίεργο, το παράδοξο της Τέχνης, το λίγο πιο δίπλα από την πραγματικότητα. Κι όταν άρχισα να το ψηλαφίζω, βεβαιώθηκα πως, μέσα στην Τέχνη, φωλιάζει ζωή και δεν υπάρχει όριο για όσα σε απασχολούν και θέλεις να πεις. Μιλάω, φυσικά, για τη δημιουργική συνθήκη κι όχι για την καριέρα.

Δεν νιώθω τη δέσμευση ν’ αγαπηθεί καθετί που γράφω όπως τα προηγούμενα

Θέλω μόνο να συνεχίσω ότι έχω δημιουργήσει, με καλύτερες συνθήκες.

“Μπορεί να έγινα ηθοποιός από τύχη ή λόγω συγκυριών, ωστόσο από νωρίς κατάλαβα ότι δεν μπορώ να ζήσω χωρίς Τέχνη. Ίσως μόνο αν απαγορευόταν το θέατρο και το σινεμά, θα αναγκαζόμουν να ζήσω χωρίς”, εξηγεί.

Η δημιουργική συνενοχή με αφορά απόλυτα. Δεν θα ήθελα να δω ποτέ τον εαυτό μου σε ένα θίασο με αγνώστους. Δεν έχω πρόβλημα με το άγνωστο – ας πούμε, ούτε την Έλενα ήξερα. Γνωριστήκαμε στην παραγωγή μιας μικρού μήκους ταινίας, μετά ήρθαν τα «Μαγνητικά πεδία» και το «Arcadia» και να, που έχει γίνει πια άνθρωπος μου. Απλώς, θέλω οι καινούργιοι άνθρωποι να έρχονται σιγά – σιγά και να ενσωματώνονται από το σύνολο που έχουμε δημιουργήσει.

Αν αξίζει, γιατί όχι; Δεν φοβάμαι να φύγω από το safe zone μου · απλώς θα ήθελα να έχω μια εμπιστοσύνη σε αυτό που πάει να γίνει. Δεν είμαι σε τίποτα αρνητικός.

Τα «ονόματα» ήταν κάποτε ηθοποιοί· αλλά από τη στιγμή που έγιναν «όνομα» έπαψαν να είναι.

Από την πρώτη φορά που γνωριστήκαμε και συζητήσαμε με αφορμή τον «Εθνικό Ελληνορώσων» το 2017, κατάλαβα ότι είναι ένας γλυκός, θετικός, καλός άνθρωπος. Συχνά, με εκπλήσσει η διάνοια του. Είναι υπομονετικός, νοιάζεται για τους ηθοποιούς του, τους δίνει την ελευθερία να προτείνουν, δεν επιβάλλεται. Οπότε τι να πω; Πως δεν θέλω να δουλέψω μαζί του; Μάλλον, δεν θέλω να δουλέψω με κανέναν άλλο. Στη συγγραφή, δουλεύουμε με τον εξής τρόπο: στήνουμε το έργο μαζί, στη συνέχεια εγώ αναπτύσσω τους διαλόγους και τελικά το ολοκληρώνουμε από κοινού. Αλλά, ο Γιώργος δεν χαρίζεται. Αν πω μια μαλακία θα μου το πει και θα το παραδεχτώ. Όπως επίσης, συμβαίνει και το ανάποδο. Γενικά συμφωνούμε. Προφανώς, δεν ισχυρίζομαι πως ό,τι κάνουμε είναι σωστό ή καλό· πάντως, συμβαίνει σε μια ειλικρινή βάση.

Η φετινή πυκνή συγκυρία προέκυψε. Φυσικά και είναι υπερβολή όλο αυτό κι ούτε κρύβουμε πως έχουμε εξοντωθεί. Αλλά, για παράδειγμα, η παράσταση «Αρμπάϊτ» γεννήθηκε στο πλαίσιο της διδασκαλίας μας με φοιτήτριες μας στη δραματική σχολή, τις οποίες και θελήσαμε να στηρίξουμε. Την ίδια ώρα, τα «Ανεξάρτητα κράτη» συνεχίζονται λόγω θερμής ανταπόκρισης του κοινού. Στην ίδια λογική, δεν μπορούσα να αφήσω στον πάγο τα εγχειρήματα στο σινεμά! Δεν μπορούσα να μην δουλέψω μαζί με τον Γιώργο Γούση στη μικρού μήκους ταινία του, το είχαμε υποσχεθεί ο ένας στον άλλο. Σε περίπτωση που τώρα με ρωτάς αν θα λειτουργήσουν όλα, μέσα σε αυτό το ντόμινο, δεν ξέρω…

Φυσικά τα αγαπώ, γιατί έχω επενδύσει κόπο και χρόνο σε καθένα από αυτά. Από την άλλη, αν κάτι δεν βγει καλό, δεν πειράζει· τόσες μαλακίες κυκλοφορούν εκεί έξω. Θέλω να πω ότι δεν νιώθω τη δέσμευση ν’ αγαπηθεί καθετί που γράφω, όπως τα προηγούμενα. Σε κάποιους θεατές μπορεί να αρέσει, σε κάποιους άλλους όχι.

Για τη συνεργασία του με τον Γιώργο Παλούμπη: “Ο Γιώργος Παλούμπης είναι γλυκός, θετικός, καλός άνθρωπος. Συχνά με εκπλήσσει η διάνοια του. Είναι υπομονετικός, νοιάζεται για τους ηθοποιούς του, δεν επιβάλλεται. Οπότε τι να πω; Πως δεν θέλω να δουλέψω μαζί του; Μάλλον, δεν θέλω να δουλέψω με κανέναν άλλο”.

Γουστάρω πάρα, μα πάρα πολύ το σινεμά. Νομίζω ότι κλίνω πολύ προς τα εκεί. Είναι πια αρκετές οι κινηματογραφικές συμμετοχές μου και η αλήθεια είναι πως όλα ξεκίνησαν από μια ανάγκη μαθητείας στον κινηματογράφο. Πλέον, με έλκει και η συγγραφή του σεναρίου. Φυσικά, όπου κι αν εργάζομαι, δεν μπορώ να είμαι σκέτος εκτελεστής· θέλω να συμμετέχω στη δημιουργική διαδικασία, να συνδημιουργώ.

Αν κάποιος πιστέψει ότι έγινε κάτι, σταματάει να τον απασχολεί αυτό που τον έκανε κάτι

Ναι, ήταν όρος στο συμβόλαιο. Σε μια συζήτηση με τους παραγωγούς μας, ξεκαθάρισα πως αν επιθυμούσαν αλλαγή του καστ, δεν θα ήθελα να προχωρήσουμε στη συνεργασία. Και πράγματι, στην επόμενη συνάντηση μας, μου είπαν ότι η στάση μου εκτιμήθηκε. Προσωπικά, είμαι της άποψης πως η ανάγκη να υπάρχει ένα «όνομα», ένας «σταρ» για να φέρει εισιτήρια, πρέπει να σταματήσει. Άσε που πιστεύω ότι τα ονόματα, τουλάχιστον το 95% αυτών, δεν εγγυώνται το καλό αποτέλεσμα – συνήθως βαριούνται κιόλας. Τα «ονόματα» ήταν ηθοποιοί, αλλά από τη στιγμή που έγιναν «όνομα», έπαψαν να είναι.

Όχι, θέλει αγώνα. Γιατί αν κάποιος πιστέψει ότι έγινε κάτι, σταματάει να τον απασχολεί αυτό που τον έκανε κάτι. Και είτε μετατρέπονται σε άτομα που περιφέρονται στη σκηνή είτε κάνουν τους ωραίους στην κάμερα. Το βλέπω σε πολλούς συναδέλφους και το σιχαίνομαι.

Για τον τρόπο δουλειάς του: “Όπου κι αν εργάζομαι, δεν μπορώ να είμαι σκέτος εκτελεστής· θέλω να συμμετέχω στη δημιουργική διαδικασία”.

Ναι, σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Προφανώς και δεν σηκώνω το λάβαρο της επανάστασης, αλλά προσπαθώ, όσο μπορώ, να δουλεύω με τους καλλιτεχνικούς, ηθικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς όρους που με καθορίζουν. Σκέφτομαι πως εφόσον ακολουθούσα αυτούς τους όρους όταν δεν είχαμε τίποτα, όταν δεν μας ήξερε κανείς και όλα γίνονταν χειροποίητα με την βοήθεια φίλων μας, είναι δυνατόν να μην κάνω το ίδιο, τώρα που έχουμε κάτι στα χέρια μας;

Εδώ και 3-4 χρόνια, ναι. Όμως, δεν μετανιώνω που δεν έβγαλα λεφτά. Γιατί αν τότε κυνηγούσα τα χρήματα, δεν θα έκανα αυτό που κάνω τώρα. Μπορούσα να παίξω στην τηλεόραση, είχα προτάσεις, αλλά προτίμησα να επενδύσω σε κάτι δικό μου.

Δεν μετανιώνω που δεν έβγαλα λεφτά. Γιατί αν τότε κυνηγούσα τα χρήματα, δεν θα έκανα αυτό που κάνω τώρα

Δεν είναι ακόμα η ώρα. Φέτος το καλοκαίρι το σκέφτηκα πολύ σοβαρά, αλλά προς το παρόν δεν νομίζω ότι μπορώ.

Πιστεύω πως δεν πειράζει να περνούν τα χρόνια. Ας μην γίνουν όλα όσα φαντάστηκα ή θέλησα. Κι ούτε χρειάζεται τα πράγματα να γίνονται με βιασύνη. Ο κόσμος θα συνεχίσει να γυρίζει και χωρίς αυτά.

Τα όνειρα που έχω είναι να κάνουμε κι άλλες παραστάσεις κι άλλες ταινίες και να είμαστε υγιείς κι αγαπημένοι. Να λειτουργούμε με αγάπη, με σεβασμό και αλληλεγγύη. Αυτά θα έλεγα· πιο συγκεκριμένο σχήμα δεν υπάρχει στο μυαλό μου.

Ομολογώ πως ναι, το είχα φανταστεί. Αλλά και πάλι έγινε κατά τύχη· δεν το κυνηγήσαμε.

“Δεν σηκώνω το λάβαρο της επανάστασης, αλλά προσπαθώ, όσο μπορώ, να δουλεύω με τους καλλιτεχνικούς, ηθικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς όρους που με καθορίζουν” ομολογεί.