Νεφέλη Μαϊστράλη: Αισθάνομαι δυνατή ως γυναίκα

Το laptop της είναι ανοιχτό κι ας βρίσκεται σε ένα καφέ, περιμένοντας την κουβέντα μας ν’ αρχίσει. Δεν έχει χρόνο για χάσιμο. Η Νεφέλη Μαϊστράλη διορθώνει το νέο της θεατρικό έργο «αθανασία» που θα κάνει πρεμιέρα τον προσεχή Ιανουάριο στο Θέατρο Βασιλάκου, την ώρα που άλλα δύο κείμενα της επαναλαμβάνονται στο ξεκίνημα της νέας θεατρικής σεζόν: Οι «Σπυριδούλες» που κάνουν πρεμιέρα στις 6 Οκτωβρίου, επίσης στη σκηνή Βασιλάκου, αλλά και η θεατρική μεταγραφή του μυθιστορήματος του Γιάννη Μακριδάκη «Ήλιος με δόντια» – η οποία θα ξαναπαιχτεί για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Μπέλλος από τις 18 Οκτωβρίου.

Η συγγραφή (πρόσφατα και μέσα από την εμπλοκή της σε τηλεοπτικά σενάρια) έχει εδραιωθεί στην καλλιτεχνική της ταυτότητα που, πλέον, δεν περιλαμβάνει μόνο την ιδιότητα της ηθοποιού. Η Νεφέλη Μαϊστράλη είναι περήφανη γι’ αυτό και ανοιχτή να μοιράσει την προσοχή και την αγάπη της εξίσου και στα δύο πεδία. Όλα αυτά πριν χτυπήσει το τηλέφωνο της. Πριν η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου, Αργυρώ Χιώτη θελήσει να τη συμπεριλάβει στη διοικητική ομάδα του οργανισμού, ως συνυπεύθυνη της Πειραματικής Σκηνής μαζί με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλα Καραζήση.

Όλα αυτά είναι τα πρόσφατα ‘επεισόδια’ στη δημιουργική ζωή της Μαϊστράλη, που ίσως βρίσκεται στην πιο γόνιμη και απαιτητική φάση της, μέχρι τώρα, πορείας της. Έχουν περάσει κοντά 15 χρόνια από το ντεμπούτο της στα θεατρικά πράγματα – ως μέλος της δραστήριας ομάδας των 4frontal – κι έκτοτε έγινε διακριτή όχι μόνο για τις ερμηνείες της αλλά και για την πολιτική στάση της. Κι ενώ αυτόν τον καιρό είναι τόσα που έχει να πει για τη δουλειά της, σε κάνει να συνειδητοποιήσεις πως αυτή δεν αντανακλά παρά τις σκέψεις και τις σθεναρές πεποιθήσεις της, καθώς παρατηρεί την σύγχρονη, χαοτική πραγματικότητα.

Δύο έργα της Νεφέλης Μαϊστράλη συνεχίζουν την επιτυχημένη πορεία τους αυτόν τον Οκτώβριο.

Πράγματι, γράφω περισσότερο· αλλά για μένα η γραφή ενημερώνεται από την υποκριτική. Από αυτό το μετερίζι ξεκινάω. Θέλω να παίζω συνέχεια, προσπαθώ να μην αφήνω πίσω την υποκριτική και να γράφω όσο περισσότερο μπορώ. Μπήκα στην περιπέτεια της συγγραφής πριν από πέντε χρόνια και πέτυχα μια συγκυρία όπου στο ελληνικό θέατρο υπήρξε κενό νέας δραματουργίας. Μου ζητούνταν επόμενα κείμενα από τον ίδιο το χώρο, όπως συνέβη πέρυσι με το «Σώμα της» στο Εθνικό. Τώρα, έχουν αρχίσει να πληθαίνουν οι φωνές νέων συγγραφέων – τουλάχιστον της δικής μου γενιάς.

Χτίζεται μέσα μου μια ισοτιμία μεταξύ της υποκριτικής και της συγγραφής. Είναι πάρα πολλές οι εργατοώρες της συγγραφής. Ειδικά το τελευταίο διάστημα όπου επιμελούμαι και τηλεοπτικά σενάρια.

Χτίζεται μέσα μου μια ισοτιμία μεταξύ της υποκριτικής και της συγγραφής

Εξαρτάται. Είναι στιγμές που οι ήρωες μου με ταξιδεύουν και ζω μια ελευθερία άλλου τύπου. Υπάρχουν και άλλες φάσεις, όπου βλέπω κάτι ωραίο στο θέατρο και νιώθω μιαν απίστευτη πληρότητα· συνειδητοποιώ πόσο μαγική είναι η δουλειά μας. Για παράδειγμα φέτος, που δεν θα παίξω επειδή συνυπάρχουν πολλές υποχρεώσεις, νιώθω ήδη άβολα. Ζηλεύω λίγο τους άλλους. Αλλά ισορροπώ δημιουργικά μέσα από το εγχείρημα της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού.

Τα ρούχα της φωτογράφισης είναι  Eating +he Goober

Η «αθανασία» προέκυψε μέσα από την προσωπική μου αναρώτηση για την πίστη και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει, αν πέσει σε λάθος χέρια και γίνει αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης – το οποίο είθισται. Έχουν γίνει τρομακτικά πράγματα εις το όνομα της πίστης. Πόλεμοι, δολοφονίες, κακοποιήσεις, οικονομικά σκάνδαλα. Γι’ αυτό και το έργο λέγεται «αθανασία» με μικρό «α», διότι αναφέρεται στην υπεραξία που αποκτά η υπόσχεση της αθανασίας στο Χρηματιστήριο της Πίστης. Και πρωταγωνιστεί και η Αθανασία, βεβαίως. Ακόμη, στο έργο έχω επιχειρήσει να θέσω ερωτήματα σχετικά με το πόσο βαθιά ριζωμένη είναι η θρησκεία μέσα μας, ως κομμάτι ενός συλλογικού ασυνείδητου. Τι συμβαίνει όταν αναφωνούμε «Αχ, Θεέ μου»,  είτε πιστεύουμε είτε όχι. Διότι και στις δυο περιπτώσεις αναφωνούμε «Αχ, Θεέ μου», ηθελημένα ή αθέλητα.

Αυτές τις σκέψεις προσπάθησα να διαχειριστώ με αφετηρία την ιστορία της Αθανασίας του Αιγάλεω. Ωστόσο, στην τελική μορφή του, το έργο ακουμπάει περισσότερο στο τώρα κι όχι στην αληθινή ιστορία. Με ενδιαφέρει να καταλάβω πως λειτουργεί σήμερα η Εκκλησία στην Ελλάδα, η οποία εξακολουθεί να έχει τρομακτική πολιτική δύναμη, να αποτελεί μια οικονομική υπερδύναμη – κι όλα αυτά ενώ, θεωρητικά, ζούμε σε μια εξελισσόμενη κοινωνία. Ξεκαθαρίζω πως η «αθανασία» δεν ασκεί κριτική στην χριστιανική πίστη: δεν μιλάει για τη θρησκεία, αλλά για την κατασκευή της πίστης και την εκμετάλλευση της.

Έχουν γίνει τρομακτικά πράγματα εις το όνομα της πίστης. Πόλεμοι, δολοφονίες, κακοποιήσεις, οικονομικά σκάνδαλα

Είμαι άθεη. Ωστόσο, όταν έχασα τη μητέρα μου είχα μεγάλη ανάγκη να πιστέψω ότι υπάρχει κάτι, κάπου έξω από μένα, για να βρω παρηγοριά. Είμαστε όλοι πεπερασμένες οντότητες γεμάτες φόβο για την κάθε μέρα. Από την άλλη, σκέφτομαι πώς είναι δυνατόν ένας Θεός να βλέπει αυτό που σήμερα συντελείται στη Γάζα και να μην παρεμβαίνει. Ακούγεται έως και λαϊκίστικη αυτή μου η παρατήρηση, αλλά στη μεγάλη εικόνα συμβαίνουν τραγικά πράγματα στον κόσμο μας και δεν έχεις από που να πιαστείς. Ζώντας αυτήν την πραγματικότητα, παρεισφρέει ο ορθολογισμός μου, που με συντρίβει.

Για την συγγραφική της έμπνευση: “Πιστεύω πως, από τη στιγμή που ζούμε σε μια χώρα με πολύ σοβαρά ζητήματα – η Υγεία και η Παιδεία μας πάσχει σοβαρά, τα προβλήματα είναι τεράστια στο εργασιακό – εκείνο που με οδηγεί είναι η ανάγκη να εκφράσω αυτό που μας συμβαίνει και μου συμβαίνει”.

Μακάρι να υπάρχει. Και μακάρι να σταματήσει τις φρικαλεότητες, όπου κι αν συμβαίνουν.

Όχι. Είχα από νωρίς τις αμφιβολίες μου. Σχεδόν από την εφηβεία μου. Καταλάβαινα και μπορούσα να ακουμπήσω στη διακήρυξη του Καλού που εκπροσωπεί ο Χριστιανισμός, θεωρώντας ότι πλησιάζει στη σωκρατική φιλοσοφία. Από την άλλη, δεν μπορούσα να καταλάβω την εφαρμογή της σε επίπεδο συστηματικής θρησκείας: όταν στο όνομα της, η γυναίκα ήταν πάντα κατώτερη ή γιατί έγιναν τόσοι πόλεμοι με τη συναίνεση της Εκκλησίας. Επίσης, δεν μπορούσα να καταλάβω τι δηλώνει ο πλούτος της Εκκλησίας και των ιερέων… Γιατί η Εκκλησία έχει εμπλακεί σε τόσα οικονομικά σκάνδαλα μόνο στη σύγχρονη ιστορία; Όλα αυτά με απωθούσαν τρομερά από την συστηματοποιημένη θρησκεία. Από την άλλη, διαβάζω αυτή την περίοδο, το Ευαγγέλιο και άλλα θρησκευτικά κείμενα (για την έρευνα της «αθανασίας») και αναγνωρίζω τη σπουδαία γλώσσα και την υψηλή λογοτεχνική τους αξία· κάποια χωρία είναι συναρπαστικά.

Είμαι άθεη. Ωστόσο, όταν έχασα τη μητέρα μου είχα μεγάλη ανάγκη να πιστέψω ότι υπάρχει κάτι, κάπου έξω από μένα, για να βρω παρηγοριά. Είμαστε όλοι πεπερασμένες οντότητες γεμάτες φόβο για την κάθε μέρα

Ναι, είχαν ενοχληθεί από ένα κομμάτι του κειμένου που ξεκινούσε με το «Πάτερ Ημών». Δεχθήκαμε πάρα πολλά τηλεφωνήματα, όπου μας προειδοποιούσαν ότι θα μας ασκήσουν διάφορες μορφές βίας και γι’ αυτό, παίξαμε κάποιες παραστάσεις παρουσία Αστυνομίας. Αντίστοιχα, και στο «Σώμα της» υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις καθώς ένα σημείο του έργου που γράψαμε από κοινού με την Ελένη Ευθυμίου και τη Σοφία Ευτυχιάδου, αναφερόταν στο γυναικείο αυνανισμό. Όλα αυτά, ενδυνάμωσαν μέσα μου την ιδέα του έργου της «αθανασίας» και την έστρεψαν σε άλλο μονοπάτι· γιατί στην αρχή είχα απλώς εντυπωσιαστεί από την ιστορία της Αθανασίας του Αιγάλεω. Πρέπει να ήταν μια δαιμόνια προσωπικότητα. Εξ ου και το έργο εξελίσσεται σε μαύρη κωμωδία.

Ας ξεκινήσουμε από την ιδέα ότι για να υπάρξει θέατρο, πρέπει να συμβαδίζει με την πολιτική πράξη. Παίρνεις πάντα θέση, ακόμα κι αν πρέπει να αφηγηθείς μια ερωτική ιστορία. Πιστεύω πως, από τη στιγμή που ζούμε σε μια χώρα με πολύ σοβαρά ζητήματα – η Υγεία και η Παιδεία μας πάσχει σοβαρά, τα προβλήματα είναι τεράστια στο εργασιακό – εκείνο που με οδηγεί είναι η ανάγκη να εκφράσω αυτό που μας συμβαίνει και μου συμβαίνει. Η ιστορία των πραγμάτων με πάει σε αυτό το περιεχόμενο. Με εμπνέει η πραγματικότητα. Για παράδειγμα, η ιστορία στις «Σπυριδούλες» γράφτηκε υπό τη μεγάλη φόρτιση της αποκάλυψης για την αποτροπιαστική κακοποίηση του 12χρονου κοριτσιού στον Κολωνό που εξωθήθηκε με τη βία στην πορνεία επειδή ήταν ένα φτωχό παιδί – όπως ακριβώς και η Σπυριδούλα.

Στη Γάζα επιβάλλεται ένα καινούργιο Άουσβιτς με τη σιωπηλή συναίνεση όλων ή των περισσότερων και την πολιτική ηγεσία της χώρας μας να στηρίζει απόλυτα ένα κράτος που διαπράττει γενοκτονία. Και μετά λες, «τι κάνω εγώ;»

Προσπαθώ. Θα ήθελα. Αλλά κάθε φορά που γράφω ένα έργο δεν δεσμεύομαι στο είδος του πολιτικού θέατρου. Υπάρχουν φορές όπου το πρόσημο είναι κοινωνικό με κάποιες πολιτικές προεκτάσεις, όπως όταν καταπιάνομαι με τα έμφυλα ζητήματα.

“Τρομάζω, λοιπόν, στην ιδέα ότι είμαι αποδέκτης τόσης βίας, τέτοιας αδικίας, διαφθοράς. Τρομάζω ότι τα συνηθίζω όλα αυτά”, τονίζει.

Με ταράζει φοβερά η αδικία, με παραλύει. Η σκέψη ότι κάποιος δεν δικάζεται και δεν τιμωρείται για τα εγκλήματα που διαπράττει είναι κοντά στη δυστοπία. Σίγουρα, όλα αυτά τα συμβάντα δεν περιγράφουν μια οργανωμένη κοινωνία. Και τις περισσότερες φορές αυτός ο οποίος παρακάμπτει το νόμο έχει ισχυρή οικονομική βάση, πρόσβαση στο πολιτικό σύστημα, συνήθως είναι άνδρας κι αυτή η αποδοχή της διαφθοράς είναι αδιέξοδη. Εδώ και 15 χρόνια, ενώ ζούμε σε μια φτωχοποιημένη χώρα, αποκαλύπτονται σκάνδαλα όπως του ΟΠΕΚΕΠΕ, των Τεμπών, των πλημμυρών στη Θεσσαλία και των υποκλοπών, αλλά η κυβέρνηση παραμένει ακλόνητη στη θέση της. Κι όμως, κατά τις σπουδές μου στη Νομική διδάχθηκα ότι οι υποκλοπές θωρούνται έγκλημα πολέμου. Κάτι πάει πολύ λάθος.

Και την ίδια ώρα, εκτός ελληνικού χάρτη η εποχή μας δεν έχει προηγούμενο αγριότητας. Στη Γάζα επιβάλλεται ένα καινούργιο Άουσβιτς με τη σιωπηλή συναίνεση όλων ή των περισσότερων και την πολιτική ηγεσία της χώρας μας να στηρίζει απόλυτα ένα κράτος που διαπράττει γενοκτονία. Και μετά λες, «τι κάνω εγώ; Ως άνθρωπος, ως καλλιτέχνης, τι μπορώ να κάνω;». Είναι ένα αληθινό ερώτημα. Τρομάζω, λοιπόν, στην ιδέα ότι είμαι αποδέκτης τόσης βίας, τέτοιας αδικίας, διαφθοράς και μιας γενοκτονίας – εφόσον αναφερθήκαμε στη Γάζα. Τρομάζω ότι τα συνηθίζω όλα αυτά.  Δεν ξέρω που θα οδηγήσει αυτό: ότι ενώ γνωρίζουμε όσα τρομακτικά συμβαίνουν, την ώρα που συμβαίνουν, δεν κάνουμε κάτι.

Περνάω από όλες τις φάσεις, του θυμού, της ματαίωσης, της συνήθειας, της έκρηξης, της συλλογικής διαμαρτυρίας. Γι’ αυτό και λέω ότι δεν ξέρω που θα οδηγήσει. Ίσως, σε μια ακόμα μεγαλύτερη συναισθητική ακινητοποίηση. Αυτό που εύχομαι, πάντως, είναι να οδηγήσει σε μια μεγαλειώδη, επαναστατική, θεμελιώδη αλλαγή.

Η Αργυρώ Χιώτη έφτασε σε ’μένα χωρίς καμία προηγούμενη σχέση και ήταν διπλά τιμητικό. Κατάλαβα πως φαντάζεται το Εθνικό Θέατρο μέσα από πολλές δημιουργικές φωνές, χωρίς ένα, μοναδικό ύφος

Τις σπουδές στη Νομική δεν τις διάλεξα εγώ, με διάλεξαν αυτές μ’ έναν τρόπο. Υπήρξα μια πολύ αποδοτική μαθήτρια, έβγαλα έναν υψηλό μέσο όρο στις Πανελλήνιες και εφόσον δεν ήξερα ακριβώς ακόμη τι θέλω να κάνω, πήγα στη Νομική αναλογιζόμενη ότι είναι μια βασική σπουδή, απ’ την οποία μπορείς να μεταπηδήσεις σε άλλες. Υπήρχε εννοείται και η αντίληψη περί κύρους που προσδίδει η Νομική Αθηνών, οπότε χάρηκαν και οι δικοί μου και ηρέμησαν. Μετά μπήκε το θέατρο στη ζωή μου και όλα άλλαξαν.

Σχολιάζοντας τις σπουδές της στη Νομική Αθηνών: “Δεν τις διάλεξα εγώ, με διάλεξαν αυτές μ’ έναν τρόπο. Υπήρξα μια πολύ αποδοτική μαθήτρια, έβγαλα έναν υψηλό μέσο όρο στις Πανελλήνιες και πήγα στη Νομική αναλογιζόμενη ότι είναι μια βασική σπουδή”.

Απρόσμενα. Δεν είχα προσωπική σχέση με την Αργυρώ Χιώτη· είχε δει δουλειές μου, όπως κι εγώ δικές της – αναγνωρίζοντας ότι κάνουμε διαφορετικό θέατρο. Όταν δέχθηκα το τηλεφώνημα της πρότασης, ομολογώ πως το τηλέφωνο μου έπεσε από τα χέρια. Συν το ότι, κολακεύτηκα φοβερά. Αλλά ένας από τους βασικούς λόγους που δέχθηκα ήταν αυτός: η Αργυρώ Χιώτη έφτασε σε ’μένα χωρίς καμία προηγούμενη σχέση και ήταν διπλά τιμητικό. Κατάλαβα πως φαντάζεται το Εθνικό Θέατρο μέσα από πολλές δημιουργικές φωνές, χωρίς ένα, μοναδικό ύφος.

Η συνεργασία μου με τον Ακύλα Καραζήση, μια τέτοια υψηλής διανόησης περίπτωση, ο οποίος υπήρξε και δάσκαλος μου πριν από 15 χρόνια. Έχουμε κάνει συζητήσεις διαθέτοντας άπειρο χρόνο για να γεννηθούν σκέψεις και ιδέες για την Πειραματική. Ο Ακύλας έχει σαφή θέση στα πράγματα, αλλά είναι διατεθειμένος να κουβεντιάσει πάνω σε αυτήν, να βρει νέα έμπνευση. Στα μάτια μου, είναι ένας διανοούμενος αλλοτινής εποχής, είναι ποιητής με μεγάλο νοιάξιμο για την Τέχνη και τους ανθρώπους της. Με τιμά ότι στην Πειραματική Σκηνή με υποδέχθηκε επί ίσοις όροις, επιτρέποντας πάντα τη, μεταξύ μας, διαφωνία. Παρόλα αυτά, βίωσα και βιώνω ένα τρομερό στρες για την ευθύνη που, στο βαθμό που μου αναλογεί, έχω αναλάβει.

Στα μάτια μου, ο Ακύλας Καραζήσης είναι ένας διανοούμενος αλλοτινής εποχής, είναι ποιητής με μεγάλο νοιάξιμο για την Τέχνη και τους ανθρώπους της. Με τιμά ότι στην Πειραματική Σκηνή με υποδέχθηκε επί ίσοις όροις

Με τον Ακύλα συναποφασίσαμε πως η Πειραματική του Εθνικού θα γίνει χώρος να πειραματιστούμε σε πράγματα για τα οποία δεν δίνεται χώρος στην ελεύθερη αγορά. Προσπαθούμε μόνο να βάλουμε ένα λιθαράκι προς μια κατεύθυνση που θεωρούμε πως έχει νόημα.

Για το όραμα της Πειαραματικής Σκηνής του Εθνικού, της οποίας είναι υπεύθυνη μαζί με τον Ακύλλα Καραζήση: “Συμφωνήσαμε να επενδύσουμε στην αξία του χρόνου, γιατί η Πειραματική Σκηνή δεν έχει την κατεπείγουσα αποστολή να παράξει αποτέλεσμα με όρους ανοιχτής αγοράς ή ακόμα και με όρους Κεντρικής Σκηνής Τσίλερ”.

Μια από τις κοινές θέσεις που μοιραζόμαστε με τον Ακύλα Καραζήση είναι ότι ο χρόνος πιέζει τρομακτικά τους καλλιτέχνες ως προς το αποτέλεσμα, τους βάζει σε μια μανία αριστείας, σε μια διαδικασία να ακολουθήσουν αυτό που πουλάει και να το κάνουν γρήγορα, προκειμένου να επιβιώσουν. Συμφωνήσαμε να επενδύσουμε στην αξία του χρόνου, γιατί η Πειραματική Σκηνή δεν έχει την κατεπείγουσα αποστολή να παράξει αποτέλεσμα με όρους ανοιχτής αγοράς ή ακόμα και με όρους Κεντρικής Σκηνής Τσίλερ. Γι’ αυτό και ονομάζεται Πειραματική Σκηνή: πάμε να επενδύσουμε στην έννοια της δοκιμής, από καλλιτέχνες όλων των ηλικιών. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με χρήματα του κράτους – και πάλι δεν είναι εύκολο. Προσπαθούμε να μείνουμε ειλικρινείς ως προς αυτό· να μην προτεραιοποιήσουμε το αποτέλεσμα, αλλά τον πειραματισμό.

Στη χώρα μας δεν επενδύουμε στην καλλιτεχνική δοκιμή και φυσικά δεν δίνουμε τη δυνατότητα στην αποτυχία. Επενδύουμε σε όσους φέρνουν τα χρήματα πίσω ή σε όσους έχουν προσόντα αρίστων

Η Πειραματική Σκηνή θα έχει ένα δικό της ensemble 16 ατόμων, το οποίο συστήθηκε μετά από μια πολύ μακρά σειρά ακροάσεων σε περισσότερα από 600 άτομα. Κάτι που ομολογώ ότι ήταν το δυσκολότερο πράγμα που έχω κάνει στη ζωή μου. Από εκεί και πέρα, θα έχει πολλές θεματικές που θα καταπιαστούν με τον άξονα της γλώσσας και της λογοτεχνίας, ενώ η δραματουργία θα προκύπτει σε συνεργασία με τα μέλη του ensemble. Στο σύνολο τους, θα παρουσιαστούν έξι παραστάσεις  σε σύλληψη -δημιουργία έξι διαφορετικών καλλιτεχνών και ταυτόχρονα, θα τρέχει καθ’ όλη τη σεζόν η Διαρκής Ανοιχτή Πρόβα, η οποία θα επιτρέπει στον θεατή να παρακολουθεί μια συνεχή θεατρική δοκιμή που δεν φιλοδοξεί να γίνει παράσταση.

“Υπάρχει ένα κομμάτι μου που μεγαλώνει, βαραίνει από την καθημερινότητα και τη συνεχή μάχη με τη ζωή· αλλά δεν παύω να αγαπώ τη δοκιμή – όσο κι αν θέλει μια παραπάνω αντοχή”, παραδέχεται.

Σε στιγμές συμβαίνει, αλλά πρέπει συνέχεια να ψάχνεις, να μην επαναπαυθείς. Υπάρχει ένα κομμάτι μου που μεγαλώνει, βαραίνει από την καθημερινότητα και τη συνεχή μάχη με τη ζωή· αλλά δεν παύω να αγαπώ τη δοκιμή – όσο κι αν θέλει μια παραπάνω αντοχή. Χρειάζεται συνέχεια ένα «πάμε – πάμε», στο οποίο ευτυχώς εκπαιδεύτηκα. Και τώρα με την Πειραματική το ξαναβιώνω. Πάντως, γενικότερα στη χώρα μας δεν επενδύουμε στην καλλιτεχνική δοκιμή και φυσικά δεν δίνουμε τη δυνατότητα στην αποτυχία. Επενδύουμε σε όσους φέρνουν τα χρήματα πίσω ή σε όσους έχουν προσόντα αρίστων – όλα τα υπόλοιπα μπαίνουν σ’ ένα κουβά. Παρόλα αυτά, η νέα γενιά έχει κερδίσει ένα δικαίωμα στη δοκιμή που θαυμάζω πάρα πολύ.

Αν αισθανθώ ότι γίνομαι χαρτογιακάς, θ’ αλλάξω πορεία. Δεν έχω διάθεση να αναλάβω καμία εξουσία

Αισθάνομαι πάρα πολύ ωραία με αυτήν την επιλογή. Από τη δική μου θέση μιλάω διαρκώς για τις γυναίκες και τη ριζωμένη – πολλές φορές κρυμμένη – πατριαρχία. Και μπορεί να μην γνώριζα προσωπικά την Αργυρώ Χιώτη, αλλά παρακολουθούσα τις δουλειές της και τις θαύμαζα. Είναι μια γυναίκα δημιουργός, με όραμα και ουσιαστική εμπειρία στο τι σημαίνει συλλογικό θέατρο. Ολοκληρωμένη, χειραφετημένη καλλιτέχνιδα που δεν προβάλλει την ταυτότητα της ως γυναίκα. Με εμπνέει η μαλακότητα, το χαμόγελο και η ευγένεια, με την οποία χειρίζεται τις σχέσεις της μέσα στη δουλειά.

Φοβήθηκα ως Νεφέλη – κι όχι ως γυναίκα. Δεν είχα αναλάβει αντίστοιχη ευθύνη στο παρελθόν, δεν μου αρέσουν οι διοικητικές ευθύνες, αλλά είπα να το δοκιμάσω. Είμαι Νομικάρια και όντως πολύ πρακτικός άνθρωπος· αλλά όσο μεγαλώνω αισθάνομαι πως απολαμβάνω την καλλιτεχνική πορεία. Ευτυχώς, στη συνεργασία με τον Ακύλα Καραζήση υπερισχύει η δημιουργία των πιο άχαρων υποχρεώσεων. Αν αισθανθώ ότι γίνομαι χαρτογιακάς, θ’ αλλάξω πορεία. Δεν έχω διάθεση να αναλάβω καμία εξουσία, κάτι που αποδείχθηκε περίτρανα στη διαδικασία των ακροάσεων. Θυμάμαι, πως έμενα άυπνη και έκλαιγα στο μπαλκόνι μέχρι τα ξημερώματα. Με στοίχειωνε η ευθύνη της επιλογής σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο συμμετεχόντων. Πόσο μάλλον, όταν εγώ η ίδια έχω περάσει από πλείστες ακροάσεις και ξέρω πόσο ψυχοφθόρα μπορεί να είναι αυτή η διαδικασία.

Νομίζω πως ναι. Ενηλικιώθηκα μέσα στην ομάδα, η οποία καθορίστηκε από έντονη γυναικεία παρουσία και οι άνδρες-μέλη ήταν απόλυτα υποστηρικτικοί. Έγινε μια προσπάθεια επί ίσοις όροις και αυτό με βοήθησε να νιώσω αυτοπεποίθηση και να υπάρξω και σε χώρους εκτός ομάδας.

Ναι, αισθάνομαι δυνατή ως γυναίκα και όσο μεγαλώνω προσπαθώ να στέκομαι πιο καλά στα πόδια μου για να διεκδικώ για μένα, για τις συναδέλφισσες μου, αλλά και για τις γυναίκες έξω από το θέατρο.

Πιστεύω στις συλλογικότητες, στην αλληλεγγύη, στην ανθρωπιά, στη συντροφικότητα, στην επανάσταση

Αναπόφευκτα. Απλώς ο Θανάσης με εμπνέει φοβερά από το ρόλο του συνεργάτη, οι κουβέντες μαζί του είναι πολύ γοητευτικές. Τον θαυμάζω πολύ. Κι αυτό είναι πέρα από τη συντροφική αγάπη, την ερωτική σχέση. Επίσης, είναι γλυκό το κοινό μας μεγάλωμα μέσα στη δουλειά. Πλέον, έχουμε κάνει μια μικρή συμφωνία ώστε στο σπίτι να επικρατεί εργασιακή ανακωχή, να μην μιλάμε για τη δουλειά – το οποίο συνέβαινε πολύ παλαιότερα. Κι έτσι η σχέση μας δεν θολώνει από το άγχος της δουλειάς.

Μιλώντας για την ανάδειξη της Αργυρώς Χιώτη σε καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού: “Είναι μια γυναίκα δημιουργός, με όραμα και ουσιαστική εμπειρία στο τι σημαίνει συλλογικό θέατρο. Ολοκληρωμένη, χειραφετημένη καλλιτέχνιδα που δεν προβάλλει την ταυτότητα της ως γυναίκα”.

Ζώντας το μεγάλωμα του ανιψιού μου – ο οποίος τώρα είναι τεσσάρων ετών και ζει στην Ιταλία – έχω συνδεθεί απίστευτα, πιστεύω ότι δεν έχω αγαπήσει πιο πολύ και κάθε φορά που τον αποχωρίζομαι κλαίω γοερά. Εκεί λοιπόν, κάτι έχει θερμανθεί μέσα μου. Συνεπώς, δεν έχω ακριβώς απάντηση, γιατί αναγνωρίζω ότι η μητρότητα είναι μια πολύ απαιτητική κατάσταση, ειδικά για μια εργαζόμενη γυναίκα.

Πιστεύω στις συλλογικότητες, στην αλληλεγγύη, στην ανθρωπιά, στη συντροφικότητα, στην επανάσταση.

Το μητρικό χάδι είναι ένας μη τόπος που περιλαμβάνει όλους τους τόπους. Μου λείπει διαολεμένα

Ως έναν μη τόπο που περιλαμβάνει όλους τους τόπους. Μου λείπει διαολεμένα.