Το άγνωστο σύμπτωμα της εμμηνόπαυσης
Το ξέρατε ότι το δέρμα είναι ένα από τα όργανα -ναι, όργανο!- που επηρεάζεται πολύ από τις ορμονικές αλλαγές της εμμηνόπαυσης;

Η εμμηνόπαυση και η περίοδος της κλιμακτηρίου αποτελούν φυσικά και αναπόφευκτα στάδια στη ζωή κάθε γυναίκας. Φέρνουν μαζί τους ορμονικές μεταβολές και αλλαγές σε πολλά επίπεδα: εξάψεις, διαταραχές στον ύπνο, αυξομειώσεις στη διάθεση. Μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει ένα σύμπτωμα που συχνά περνά απαρατήρητο – αλλά για πολλές γυναίκες είναι καθημερινός «επισκέπτης»: η φαγούρα ή, όπως αποκαλείται επιστημονικά, κνησμός.
Γιατί προκαλείται φαγούρα κατά την εμμηνόπαυση;
Η βασική αιτία για τον κνησμό που μπορεί να μας ταλαιπωρεί είναι η πτώση των επιπέδων οιστρογόνων, ορμονών που δεν επηρεάζουν μόνο την αναπαραγωγική λειτουργία, αλλά και την υγεία του δέρματός μας. Με τη μείωσή τους, το δέρμα χάνει την υγρασία και την ελαστικότητά του, γίνεται πιο λεπτό και ευαίσθητο και παρουσιάζει συχνότερα ξηρότητα και ερεθισμούς. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε ατροφία του δέρματος, κάτι που γίνεται ιδιαίτερα αισθητό σε ευαίσθητες περιοχές, όπως τα κάτω άκρα, η κοιλιά ή η περιγεννητική περιοχή, ένα σημείο όπου η φαγούρα συχνά γίνεται ενοχλητική και επίμονη.
Πόσο συχνό είναι αυτό το σύμπτωμα;
Παρόλο που δεν του έχουμε δώσει την έμφαση που χρειάζεται, τα στατιστικά μιλούν από μόνα τους: Έως και 25% των γυναικών εμφανίζουν για πρώτη φορά συμπτώματα εκζέματος ή έντονης ξηροδερμίας στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Μάλιστα, πρόσφατη μελέτη από τη National Eczema Society και την EPIMAX (2025) στη Βρετανία έδειξε ότι το 85% των γυναικών βιώνουν δερματικές αλλαγές που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους, την εικόνα σώματος και την κοινωνική τους ζωή. Όπως εξηγεί ο Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος M.Sc.Hom, κ. Ευάγγελος Γκικόντες: «Εκτός από το σώμα, η φαγούρα επηρεάζει και την ευαίσθητη περιοχή του αιδοίου. Η κολπική ατροφία μπορεί να προκαλέσει κνησμό, αίσθημα καύσου και δυσφορία – μια εικόνα που δεν είναι σπάνια, αλλά απλώς συχνά αποσιωπάται».
Πριν μιλήσουμε για εμμηνόπαυση, τι άλλο μπορεί να φταίει;
Η διάγνωση του κνησμού δεν είναι πάντα τόσο απλή όσο φαίνεται. Πριν αποδοθεί στις ορμονικές αλλαγές, είναι απαραίτητο να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες, όπως:
-
Δερματικές αλλεργίες ή δερματίτιδες επαφής
-
Μυκητιασικές ή βακτηριακές λοιμώξεις
-
Διαβήτης (συχνά σχετίζεται με χρόνιο κνησμό)
-
Θυρεοειδικές διαταραχές
-
Ελλείψεις σε βιταμίνες, κυρίως B12 και D
Η κλινική εξέταση και –όπου χρειάζεται– εργαστηριακός έλεγχος είναι απαραίτητα εργαλεία για να εντοπιστεί η ακριβής αιτία.
Τι μπορεί να βοηθήσει;
Η διαχείριση του κνησμού στην εμμηνόπαυση απαιτεί μια πολυπαραγοντική προσέγγιση, που περιλαμβάνει:
- Τοπική φροντίδα, που περιλαμβάνει χρήση ενυδατικών χωρίς άρωμα και αλκοόλες, ήπια καθαριότητα με προϊόντα ουδέτερου pH και αποφυγή συνθετικών υφασμάτων και ερεθιστικών καθαριστικών.
- Φυτικά σκευάσματα. Για παράδειγμα φυτοοιστρογόνα από σόγια, κόκκινο τριφύλλι ή λιναρόσπορο μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση ήπιων συμπτωμάτων. Πολλά βότανα έχουν ευεργετική δράση και συχνά χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά.
- Ορμονική Υποκατάσταση (HRT), που μπορεί να προσφέρει σημαντική ανακούφιση όταν ο κνησμός συνδέεται με δερματική ή κολπική ατροφία.
«Η φαγούρα είναι ένα σωματικό και υπαρκτό σύμπτωμα. Μπορεί να γίνει εξαντλητική, να επηρεάσει την καθημερινότητα και τη διάθεση της γυναίκας, αλλά είναι αντιμετωπίσιμη – ειδικά όταν υπάρχει ιατρική καθοδήγηση και φροντίδα.», τονίζει ο κ. Γκικόντες. «Το πρώτο βήμα είναι να ζητήσεις βοήθεια. Όταν μια γυναίκα νιώθει ότι την ακούν και την καταλαβαίνουν, μπορεί να ανακτήσει την άνεση και την αυτοπεποίθησή της».