To «Όλη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός» ταξιδεύει σε εννέα νησιά τον Αύγουστο

Χάρτης Αιγαίου, χάρτης Ιονίου. Την ώρα που η έξοδος από την Αττική κορυφώνεται και τα νησιά έχουν την τιμητική τους, συγκεντρώνουμε τους νησιωτικούς προορισμούς που αγγίζει το φετινό πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός» με τη θεματική «Η πρόσληψη του παρελθόντος – Η σήμερον ως αύριον και ως χθες». Από την Κέρκυρα και τη Σάμο, έως την Κεφαλονιά και τη Μήλο.

Εννέα προορισμοί και ισάριθμοι αρχαιολογικοί χώροι φιλοξενούν θεατρικές παραστάσεις – οι περισσότερες με τη συμμετοχή διακεκριμένων καλλιτεχνών – που συχνά συμπράττουν και με άλλες τέχνες όπως τη μουσική, το λυρικό τραγούδι, τα εικαστικά. Στο ημερολόγιο, από το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου έως το τέλος του μήνα, οπότε και ολοκληρώνονται οι εκδηλώσεις του προγράμματος.

Σε επτά σημεία σταθμούς του Κάστρου της Μυτιλήνης στήνονται ισάριθμες διαφορετικές περφόρμανς, ανάμεσα στη μουσική και το θέατρο, περιγράφοντας όλα όσα γέννησαν τη σημερινή μορφή του κάστρου. Κάθε πλίνθος του κάστρου της Μυτιλήνης στηρίχθηκε πάνω στον προηγούμενο. Διαφορετικοί λαοί έχτισαν ο ένας πάνω στον άλλον, σε μια διαρκή σύνθεση των πολιτισμών, με τη χρήση πολλών και διαφορετικών συστατικών. Πώς οι άνθρωποι διαμόρφωσαν στο πέρασμα των αιώνων το κάστρο και πώς το κάστρο διαμόρφωσε τους ανθρώπους που φιλοξένησε; Κάθε διαφορετική εποχή, συνδεδεμένη με την προηγούμενη, παίρνει τη σκυτάλη και προσφέρει τον δικό της λίθο. Το χθες, το σήμερα και το αύριο, η Ανατολή και η Δύση, το νέο και το παλιό συναντώνται πάνω στο ίδιο το κάστρο, ανάμεσα στους στους ανθρώπους και στην τέχνη.

Για τον Λευτέρη Ντρούβα, ο οποίος υπογράφει το κείμενο και το λιμπρέτο της παράστασης,  το Κάστρο της Μυτιλήνης είναι κυριολεκτικά ένα φυσικό μοντέλο της φετινής θεματικής του «΄Ολη η Ελλάδα ένας πολιτισμός»: «κάθε πολιτισμός συνετέλεσε στην κατασκευή του κάστρου, ακούμπησε τους πλίνθους του, στους πλίνθους του προηγούμενου. Μεταφράσαμε αυτή τη φυσική αλληλουχία σε μια αλυσίδα μουσικών και παραστατικών αποδόσεων, επιχειρώντας να αποδείξουμε ότι και οι μορφές της Τέχνης που, ανά τους αιώνες παρήγαγε ή φιλοξένησε το νησί της Μυτιλήνης είναι μεταξύ τους άρρηκτα συνδεμένες με το μοτίβο ‘παρελθόν, παρόν, μέλλον’».

Μουσική σύνθεση, μουσική διεύθυνση: Θεόδωρος Λεμπέσης
Κείμενο, λιμπρέτο: Λευτέρης Ντρούβας
Σκηνοθετική επιμέλεια: Γιάννης Βούρος, Λευτέρης Ντρούβας
Επιστημονικός συνεργάτης: Παύλος Τριανταφυλλίδης (προϊστάμενος Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου)
Μουσική διδασκαλία: Νεκταρία Λαγκαδινού, Νίκη Καρδακάρη, Βυζαντινή χορωδία Μυτιλήνης
Σχεδιασμός φωτισμών: Μελίνα Μάσχα
Βίντεο: Γιώργος Παπαδόπουλος
Σολίστ: Αγγελική Βαρδάκα (υψίφωνος)
Ερμηνεύουν: Γιάννης Βούρος, Θεοδώρα Σιάρκου, Βασίλης Μπατσακούτσας
Συμμετέχουν τα ερασιτεχνικά σύνολα από τη Μυτιλήνη: Παιδική χορωδία Αnimato και Animato Youth Voices
Συνοδεύει ορχήστρα δωματίου
Πότε: 8, 9 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 21.00

Η καντάτα για υψίφωνο, πνευστά και ακορντεόν είναι ένα μουσικό παραμύθι για τους ηττημένους και αήττητους βρυκόλακες της εποχής μας μέσα από τη σύμπραξη του συνθέτη Αποστόλη Κουτσογιάννη και των ποιητών Μαρλένο Νίκα και Σέμη Σελάμι. Τα έργα «Συγχώρεση» του Ιάκωβου Πολυλά και «Ο γιος του βρυκόλακα»» του Αχιλλέα Παράσχου, οι σκοτεινές βαμπίρ νουβέλες του 19ου αιώνα, ως υπόμνηση ενός παράλογου σύμπαντος, συνδιαλέγονται με το πρωτότυπο λιμπρέτο των δημιουργών.  Μια λυρική περφόρμανς κάτω από το φως του αυγουστιάτικου φεγγαριού, με σολίστ τη διεθνή υψίφωνο Αφροδίτη Πατουλίδου και με το διακεκριμένο μουσικό σύνολο Ventus Ensemble.

«Το έργο ξεδιπλώνεται απ’ άκρη σ’ άκρη του Ιερού πάνω από τα κοφτερά βράχια, μια λιτανεία με πνευστά για τον δικό μας “Βρικόλακα εν Καβειρίω” μεταγγίζοντας το πρόταγμα ενάντια στην απομάγευση του κόσμου», σχολιάζουν οι δημιουργοί του Kournos Festival, Λητώ Μεσσήνη και Αναστασία Κότσαλη, που φέρουν την υπογραφή του εγχειρήματος. «Ο αρχαιολογικός χώρος των Καβειρίων της Λήμνου αποτελούσε ανέκαθεν ένα μυστικιστικό πεδίο, οργιαστικό, στην άκρη του νησιού. Οι Αλεξανδρινοί γραμματικοί ονόμαζαν τους Κάβειρους Καρκίνους, δηλαδή τσιμπιδοχέρηδες, από τις μεταλλικές λαβίδες που χρησιμοποιούσαν οι σιδεράδες. Πλάσματα της νύχτας, της οινοποσίας, των απόκρυφων τελετών των οποίων τις λεπτομέρειες οι μυημένοι ορκίζονταν να μην αποκαλύψουν ποτέ», συνεχίζουν. Με αυτό το μυθολογικό υπόβαθρο «η γυναικεία ερμηνεία συνδιαλέγεται με τις τρομαχτικές μορφές των παλιών ιστοριών, εμβολίζοντας και ό,τι απομυζεί τη ζωή στο τώρα». Την ίδια ώρα, τα γλυπτά του εικαστικού Φίλιππου Βασιλείου εμπνέονται από τις αναγεννησιακές εικόνες του Gregorio Dati, αποκαλύπτοντας ετερόκλητες υφές του μύθου.

Σύλληψη, καλλιτεχνική επιμέλεια, σκηνικά, σχεδιασμός εκπαιδευτικής δράσης: Kournos Music Festival
Μουσική: Αποστόλης Κουτσογιάννης
Λιμπρέτο: Μαρλένο Νίκα, Σέμη Σελάμι
Γλυπτά: Φίλιππος Βασιλείου
Ερμηνεύει η Αφροδίτη Πατουλίδου (υψίφωνος)
Ventus Ensemble: Κώστας Τζέκος (κλαρινέτο), Σπύρος Τζέκος (κλαρινέτο), Κώστας Γιοβάνης (όμποε), Δημήτρης Ντακοβάνος (φαγκότο), Κωνσταντίνος Ζιγκερίδης (ακορντεόν)
Πότε: 8, 9 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 20.00

@Α. Χιλλ

Εμπνευσμένη από τον διάλογο των Μηλίων με τους Αθηναίους όπως αυτός περιγράφεται από τον Θουκυδίδη, η σκηνοθέτρια Γεωργία Μαυραγάνη κάνει ξανά ένα άλμα προς την αρχαία τραγωδία.  Οι σύγχρονοι θεατές-πολίτες καλούνται να πάρουν απόφαση για το μέλλον του τόπου τους σε μια προσομοίωση μιας ενδεχόμενης πολεμικής απειλής. Η Μήλος απειλείται με στρατιωτική εισβολή. Απεσταλμένοι των εισβολέων έρχονται να συζητήσουν το ενδεχόμενο μιας αναίμακτης παράδοσης. Θα μιλήσουν για το δίκαιο του ισχυρού που επιβάλλεται όσο ορίζει η ισχύς του. Θεατές και ερμηνευτές θα κληθούν να αποφασίσουν και να ψηφίσουν φέρνοντας στη μνήμη τους παρόμοιες στιγμές και πάθη.

«Αφορμή γι’ αυτή την παράσταση ήταν οι εξελίξεις σε Ουκρανία και Παλαιστίνη. Καθώς και οι προκλητικές επεμβάσεις του Τραμπ στο διεθνές σκηνικό. Όταν κατέθεσα την ιδέα, καθώς αφορά τη Μήλο,  οι υπεύθυνοι επέλεξαν το αρχαίο θέατρο της. Μια πολύ ενδιαφέρουσα κίνηση, καθώς  η ζωντανή ψηφοφορία που θα συμβεί και οι τοποθετήσεις του κοινού θα επαναφέρουν με πραγματικό τρόπο την πολιτική  διάσταση του θεάτρου. Μια σύγχρονη “αρχαία” συνέλευση πολιτών θα λάβει χώρα», εξηγεί η σκηνοθέτρια της.

Παρά τις δυσκολίες διοργάνωσης εκδηλώσεων εκεί – δεν έχει ρεύμα – η Γεωργία Μαυραγάνη μιλάει για ένα «πανέμορφο θέατρο, το οποίο παλιότερα ήταν και νεκροταφείο. Νεκροί και ζωντανοί συνομιλούν στο διηνεκές. Μια μνήμη, ζωντανή και ουσιαστικά χρήσιμη για τη ζωή». Αυτά τα στοιχεία έχουν φανεί και χρήσιμα στη σκηνοθεσία της: « Το θέατρο από όλα του τα σημεία και με όλους τους τρόπους φωνάζει ότι ο πόλεμος είναι ζωντανός, φρικτός αποτρόπαιος και σαρωτικός. Χρέος μας να ακούσουμε», καταλήγει.

Σκηνοθεσία, δραματουργία: Γεωργία Μαυραγάνη
Επιστημονικός και καλλιτεχνικός σύμβουλος: Δημοσθένης Παπαμάρκος
Πρωτότυπη μουσική, ηχογράφηση συνεντεύξεων: Χάρης Νείλας
Σκηνικά, επιμέλεια κοστουμιών: Άρτεμις Φλέσσα
Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας
Ερμηνεύουν: Αλίκη Αλεξανδράκη, Βαγγέλης Αμπαζής, Νίκος Μάνεσης, Μαρίνα Παπούλια, Γιώργος Σκαρλάτος, Φελίς Τόπι
Πότε: 9, 10 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 19.30

Ο χώρος είναι ένας ζωντανός παρατηρητής της ροής του χρόνου. Τρεις γενιές ερμηνευτών συμβολίζουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, σε πραγματικό αλλά και φανταστικό χρονικό ορίζοντα. Αλληλεπιδρούν σε έναν κοινό χώρο, μορφοποιώντας και μεταλλάσσοντάς τον, προσθέτοντας και καταστρέφοντας στοιχεία του. Την ίδια ώρα, η μουσική έρχεται ως ένα βασικό στοιχείο της παράστασης να παίξει τον ρόλο του χρόνου και να επηρεάσει τα γενόμενα άμεσα και ουσιαστικά.

Σύλληψη, χορογραφία: Χριστιάνα Σαρασίδου
Πρωτότυπη μουσική, ερμηνεία: Μαρσέλο Τζόνσον
Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Κοστούμια: Ευδοκία Βεροπούλου
Ερμηνεύουν: Μαρίλια Γράντζα, Νατάσα Ζούκα, Ελίνα Τσίμπρου
Πότε: 21, 22 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 21.00

@Χ. Καρράς

Τρεις αδελφές επιστρέφουν στο νησί από όπου κατάγονται λόγω κληρονομικών ζητημάτων. Ο πατέρας τους έχει πεθάνει, δεν έχουν πλέον συγγενείς και η ζωή και των τριών έχει ως έδρα την Αθήνα. Από μικρές ονειρεύονταν τη μεγάλη πόλη, την απόδραση για σπουδές, έρωτες και καλύτερες επαγγελματικές δυνατότητες. Η επιστροφή στο πατρικό τις φέρνει αντιμέτωπες με τη ζωή που έχουν διαλέξει, τις φαντασιώσεις των παιδικών τους χρόνων και τα πρόσωπα της παιδικής τους ηλικίας που τις καθόρισαν.

Αντλώντας έμπνευση από το ομώνυμο έργο του Τσέχοφ, η μεταγραφή από τις Ειρήνη Λαμπρινοπούλου και Δανάη-Αρσενία Φιλίδου προσπαθεί να φωτίσει τις ανησυχίες μιας νέας γενιάς που κατοικεί σε μεγάλα αστικά κέντρα, εργάζεται πολύ, ψάχνει τον έρωτα και εντέλει αναζητά διαρκώς έναν ιδεώδη προορισμό για να μπορέσει να υπάρξει.

Κείμενο: Ειρήνη Λαμπρινοπούλου, Δανάη-Αρσενία Φιλίδου
Σκηνοθεσία: Ειρήνη Λαμπρινοπούλου
Σκηνικά, φωτισμοί: Βασίλης Αποστολάτος
Κοστούμια: Ουρανία Φραγγέα
Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Λώλης
Κινησιολογία: Θωμαΐς Σταυριανού-Ζυμαρίτου
Σύμβουλος δραματουργίας: Εύα Φρακτοπούλου
Συνεργάτρια σκηνοθέτρια: Άννα Φιλίδου
Ερμηνεύουν: Μαριαλένα Ηλία, Υψιπύλη Σοφιά, Δανάη-Αρσενία Φιλίδου
Πότε: 23, 24 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 20.00

Ο Μανώλης Μητσιάς – μετά από μια σειρά επιτυχημένων σκηνικών συναντήσεων – καλεί σε μια ακόμα συνεργασία την ηθοποιό Καρυοφυλλιά Καραμπέτη για να αποδώσουν μαζί τραγούδια που συνθέτουν τη συλλογική μας μνήμη και την εμψυχώνουν. Ένα αφιέρωμα από καρδιάς στους ποιητές των τραγουδιών και μέσα από αυτό μια μουσική διαδρομή στην ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Ελλάδας. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη απαγγέλλει στίχους των ποιητών και τραγουδά για πρώτη φορά επί σκηνής. Τραγούδια σε στίχους των Νίκου Γκάτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Γιάννη Ρίτσου, Μάνου Ελευθερίου, Λευτέρη Παπαδόπουλου, των ποιητών που έδωσαν τον κανόνα του καλού ελληνικού τραγουδιού.

Τραγούδι: Μανώλης Μητσιάς
Απαγγελία: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη
Πιάνο: Αχιλλέας Γουάστωρ
Μπουζούκι, μαντολίνο: Ηρακλής Ζάκκας
Πότε: 25, 26 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 21.00

@Βαλέρια Ισάεβα

Έχοντας εμπνευστεί και μελοποιήσει μοναδικά ποιήματα σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών, το ιστορικό ελληνικό συγκρότημα «Υπόγεια Ρεύματα» πραγματοποιεί μια συναυλία με στόχο τη συνολική παρουσίαση αυτών των πρωτότυπων συνθέσεων, νέων και παλαιότερων. Αναδεικνύοντας έτσι, τη σύνδεση της κλασικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση. Στη διάρκεια της παράστασης, η εικαστικός Ρένα Παπαγεωργίου εκθέτει τις δημιουργίες της, απεικονίζοντας τις προσωπογραφίες σπουδαίων ποιητών και ποιητριών μας με την αφηρημένη τεχνοτροπία της.

«Το Φρούριο της Φορτέτζας θα λειτουργήσει ως καμβάς όπου σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές αλληλοεπιδρούν με τα υλικά και τις αφηγήσεις του παρελθόντος. Σε ακριβώς αυτήν τη βάση κινείται και η σκηνοθετική φιλοσοφία καθώς αντιλαμβάνομαι το παρελθόν όχι μόνο ως σημείο αναφοράς, αλλά και ως χώρο δημιουργικής ελευθερίας» εξηγεί η ίδια, διακρίνοντας στη Φορτέτζα μια ιδανική ζύμωση: «ο συνδυασμός της επιβλητικής αρχιτεκτονικής και της πλούσιας ιστορίας του δημιουργούν ένα μαγευτικό σκηνικό, ιδανικό για την ατμοσφαιρική ‘μυστική’ συναυλία που έχουμε οραματιστεί».

Ερμηνεύουν: Υπόγεια Ρεύματα (Γρηγόρης Κλιούμης, Τάσος Πέππας, Νίκος Γιούσεφ)
Εικαστική και σκηνοθετική επιμέλεια: Ρένα Παπαγεωργίου
Επιστημονικός σύμβουλος: Ανδρέας Ν. Μιχαλόπουλος (Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ)
Τεχνική επιμέλεια, σχεδιασμός φωτισμών, ηχοληψία: Πέτρος Πετρόπουλος, Πολυφωνική Στούντιο
Πότε: 25, 26 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 21.00 

@Μαίρη Λεονάρδου 

Ο Γιάννης Σκουρλέτης επιστρέφει για μια ακόμα φορά στην ελληνική εργογραφία και στο δραματικό ειδύλλιο του Σπυρίδωνος Περεσιάδη. Το επιχειρεί μέσα από μια σύγχρονη, λυρική ανάγνωση που αντλεί έμπνευση από τη μνήμη και την προφορική παράδοση.  Το έργο λειτουργεί ως όχημα για την επιστροφή στην τελετουργία, σε έναν παρελθόντα κόσμο όπου η φύση έχει φωνή και η μαγεία δοκιμάζει την αγάπη.

Ο σκηνοθέτης σχολιάζει: «Ανεβάζοντας το ‘Μαγεμένο βοσκό’ του Σπυρίδωνος Περεσιάδη στο Αρχαίο θέατρο Σάμου θα έλεγα πως το έργο επιστρέφει εκεί που ανήκει. Είναι συγκινητική η σκέψη πως ένα δραματικό ειδύλλιο του 19^ου αιώνα παίζεται στο αρχαίο θέατρο, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς πως το έργο γράφεται όταν ένα έθνος και ένα θέατρο ψάχνουν εναγωνίως τις ρίζες τους. Η νύχτα γίνεται μάρτυρας της αγάπης και το κοινό, καθήμενο στο κοίλον, αγκαλιάζει τη δράση προσδίδοντας μια αρχέγονη και τελετουργική μα συνάμα λαϊκή και ανθρώπινη διάσταση στην παράσταση».

Μέσα από μουσικά μοτίβα, γκροτέσκ μεταμορφώσεις και λαϊκούς ήχους, η παράσταση γίνεται ένας ύμνος στη μνήμη. Το παρελθόν γίνεται τόπος νοσταλγίας αλλά και εργαλείο επανεφεύρεσης του παρόντος, παραμένοντας ένα κομμάτι μας που συνεχώς μεταμορφώνεται.

Κείμενο: Σπυρίδων Περεσιάδης
Σύλληψη, σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης
Δραματουργία: Ασημένια Ευθυμίου
Σκηνικά: bijoux de kant
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Μουσική: Πάνος Ηλιόπουλος
Κινησιολογία: Διονύσης Νικολόπουλος
Σχεδιασμός φωτισμών: Γιώργος Μαρουλάκος
Βοηθός σκηνοθέτη: Έλενα Παληγιάννη
Ερμηνεύουν: Άγγελος Αλαφογιάννης, Κωνσταντίνος Γιουρνάς, Μελίνα Πολυζώνη, Αλέξανδρος Πιεχόβιακ, Άννια Λεμπεντένκο, Πάνος Ηλιόπουλος (μουσικός)
Πότε: 30, 31 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 20.00

@Τζένη Αναγνωστοπούλου

Παραδοσιακή και ηλεκτρονική μουσική, ζωντανή ερμηνεία, οπτικοακουστικά μέσα και θέατρο σκιών συνδιαλέγονται για να ανασυνθέσουν ιστορίες γυναικών, ιστορίες που επέζησαν, δημιουργώντας έναν ζωντανό οπτικοακουστικό ιστό, όπου η σιωπή αποκτά βάρος και η φωνή αναδύεται μέσα από το σώμα. Εμπνευσμένη από το έργο του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη «Γυναίκες που επιστρέφουν» και τα χαρακτικά του Φώτη Βάρθη, η παράσταση μετατρέπει την ατομική εμπειρία σε συλλογικό αφήγημα διεκδικώντας εκ νέου τον χώρο της γυναίκας στην ιστορία και την τέχνη, όχι ως ανάμνηση, αλλά ως ζωντανή πνοή.

Συγγραφέας πρωτότυπου κειμένου, δραματουργική προσαρμογή: Χρυσόστομος Τσαπραΐλης
Σκηνοθετική επιμέλεια: Γιώργος Γούσης
Δραματουργία, μουσική σύνθεση, ερμηνεία: Χρυσιάννα Καραμέρη, Νίνα Τουμαζάτου, Μαρία Σίμογλου, Φωτεινή Τρυφεροπούλου
Θέατρο σκιών: Νικόλας Τζιβελέκης
Χαρακτικά: Φώτης Βάρθης
Πότε: 30, 31 Αυγούστου 2025 / Ώρα έναρξης: 21.15