Βένια Δημητρακοπούλου: «Φτεροκοπώντας» στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου

Με τέσσερις νέες δημιουργίες, η γλύπτρια Βένια Δημητρακοπούλου «εγκαθίσταται» στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου, σε έναν διάλογο με τον κόσμο της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, έναν κόσμο πλασμένο από το λεπτόκοκκο μάρμαρο που βγήκε από τα σπλάχνα του κυκλαδίτικου νησιού.

Στο πλαίσιο της έκθεσης «Φτεροκοπώντας. Με τα φτερά του νου και της τέχνης», που επιμελείται η Ελένη Βαροπούλου, η καλλιτέχνιδα παρουσιάζει τις γλυπτικές συνθέσεις «Αναπαυόμενη Νίκη», «Φτερούγα του μύθου», «Αέναη πτήση» και «Το μήνυμα της αυγής», που παρουσιάζονται σε διάλογο τόσο με το εμβληματικό τρόπαιο των Παρίων, τη Νίκη, και με το αρχαϊκό γοργόνειο, όσο και με το κυκλαδίτικο τοπίο.

Το μήνυμα της Αυγής, 2025, μάρμαρο Rosso Portogallo

Παράλληλα, τόσο στις αίθουσες του μουσείου όσο και στον αίθριο χώρο του, όπου αναπτύσσεται η έκθεση, η δημιουργός δεν παρουσιάζει μονάχα τα τέσσερα αυτά έργα, σμιλεμένα σε πεντελικό μάρμαρο, αλλά και σχέδιά της με σινική μελάνη πάνω σε χειροποίητο χαρτί («Γραμμές της σκέψης»), όπως και έξι κεφάλια από ηφαιστειακή πέτρα, χαρακτηριστικά της δουλειάς της Δημητρακοπούλου. Την έκθεση ολοκληρώνει η μουσική σύνθεση του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου, που δημιουργήθηκε ειδικά για την περίσταση. Η έκθεση διοργανώνεται από τον Σύλλογο «Φίλοι της Πάρου και Αντιπάρου» και πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Με την ευκαιρία των εγκαινίων της νέας έκθεσης της Βένιας Δημητρακοπούλου, που θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 20 Ιουλίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου, στην Παροικιά, είχαμε μια σύντομη συνομιλία με την Ελληνίδα δημιουργό.

Η πρόκληση ενός διαλόγου του σύγχρονου με το παλιό είναι πάντοτε μεγάλη. Είναι και ένα μεγάλο στοίχημα στον ευρύτερο χώρο της τέχνης. Κάποιες φορές πετυχαίνει περισσότερο, κάποιες λιγότερο. Η έκθεση αυτή έγινε in situ. Όλα άρχισαν με την πρόταση που είχα για μια έκθεση στο αρχαιολογικό μουσείο από τον Σύλλογο Φίλων της Πάρου και Αντιπάρου, συγκεκριμένα από την κ. Ματθαιοπούλου και τον κ. Βλαντά. Στη συνέχεια πήγα στην Πάρο να δω τους χώρους και τα σημεία στα οποία μας επέτρεψαν να τοποθετήσουμε έργα.

Το εξαιρετικό αυτό μουσείο το έχω επισκεφτεί πολλές φορές στο παρελθόν. Αυτή τη φορά, λόγω της επικείμενης έκθεσης, μου δημιουργήθηκαν διαφορετικές εντυπώσεις. Αντικρίζοντας, λόγου χάρη, την αρχαϊκή Γοργώ, ήταν σαν την άκουσα να σκίζει με τα δυνατά φτερά της τον αέρα και να προσγειώνεται μπροστά μου με το αινιγματικό της χαμόγελο. Αλλά και στο άγαλμα της Νίκης, αυτή η αίσθηση της κίνησης αποτυπωμένη στο ακέφαλο σώμα της, με το στοιχείο του υπερβατικού να παρεισφρέει στην ύλη, έκαναν την εικόνα των φτερών που λείπουν έντονη και επιβλητική. Τον ήχο τους διάχυτο. Εστίασα λοιπόν στα φτερά, αλλά και στο μυστήριο αυτού που ξεφεύγει από το βλέμμα, στο αποτύπωμα ενός πράγματος που ακόμα και αν λείπει, η αίσθηση της παρουσίας του είναι εκεί.

Astraios, 2025, volcanic stone

Έχω την αίσθηση πως δεν επιστρέφω, αλλά πως η πηγή αυτή υπάρχει και αναβλύζει μέσα μου συνεχώς. Δεν νιώθω ποτέ κομμένα και αποκομμένα τα πράγματα. Αισθάνομαι τη συνέχεια, το νήμα που τα συνδέει όλα. Ορατά και αόρατα. Ως προς το υλικό που επέλεξα, πέραν του ότι τα τελευταία χρόνια δημιουργώ αρκετά έργα σε μάρμαρο, ήταν και ο τόπος, η ιστορία του και, φυσικά, τα ίδια τα έργα μέσα στο μουσείο που μου το υπέδειξαν. Ο διάλογος ξεκίνησε πρώτα με την επιλογή του υλικού και κατόπιν με τη θεματική της έκθεσης.

Η μαγική ικανότητα της φαντασίας και του νου είναι ότι ενώνει τους χρόνους και μετασχηματίζει τα πράγματα κατά πώς θέλει εκείνη. «Πετάγματα του νου», όπως λέει και ο τίτλος της έκθεσης, τον οποίο έδωσε η επιμελήτρια Ελένη Βαροπούλου.

Ο ήχος είναι ένας από τους τρεις βασικούς άξονες στη δουλειά μου και τον έχω εντάξει συχνά σε έργα μου. Οι άλλοι δύο είναι η ύλη και ο λόγος, δηλαδή η γραφή, το ίχνος. Με τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο έχουμε συνεργαστεί και στο παρελθόν, στην προηγούμενή μου έκθεση, «Σμιλεύοντας τον Έρωτα», στην γκαλερί Κουρντ, σε επιμέλεια και εκεί της Ελένης Βαροπούλου, με ένα έργο που λεγόταν «Έρωτας ξαφνικά». Το έργο εκείνο δημιουργήθηκε στη διάρκεια του εγκλεισμού της πανδημίας, το 2020.

Το «Elation 38» είναι ένα τραγούδι δίχως λόγια που έγραψε ειδικά για την έκθεση αυτή ο πολυσχιδής συνθέτης. Ακούγονται δύο εκδοχές. Η μελωδία, στην πρώτη εκδοχή, ακούγεται από τον Νίκο Σπανάτη , έναν εκπληκτικό κόντρα τενόρο, και στη δεύτερη εκδοχή από τον γήινο ήχο της κρητικής λύρας της Γεωργίας Νταγάκη. Τα όργανα που συνοδεύουν τη μελωδία, ακόμα και οι γλάροι, προέρχονται από κιθάρες ηλεκτρικές, κλασικές και λάφτα, παιγμένα με όλους τους δυνατούς τρόπους.

Φτερούγα του Μύθου, 2025, Πεντελικό μάρμαρο

Ο συγκεκριμένος σύλλογος έχει ένα πολύ δυνατό πολιτιστικό αποτύπωμα στο νησί. Τόσο ο πρόεδρος όσο και τα μέλη ασχολούνται εντατικά με θέματα πολιτισμού και ανάδειξης του μοναδικού αυτού τόπου, της Πάρου, της Αντιπάρου και του Δεσποτικού. Ο συνεργάτης μου στα μάρμαρα, ο Γιώργος Κοντονικολάου, έχει εργαστεί επί σειρά ετών στην αναστήλωση του ιερού στο Δεσποτικό, με την ομάδα του αρχαιολόγου και υπεύθυνου της ανασκαφής εκεί, Γιάννου Κουράγιου. Κάποιες συμπτώσεις, κάποιες συγκυρίες και κάποιες απρόσμενες συναντήσεις είναι τα καλά σημάδια που νιώθω να λαμβάνω στη διαδρομή και που μου δίνουν τη δύναμη και τον απαραίτητο ενθουσιασμό για να συνεχίζω…