Μπορεί η υψηλή πίεση να επηρεάσει (και) τα μάτια;
Η υπέρταση θεωρείται «σιωπηλή νόσος», καθώς πολλοί που έχουν υψηλή πίεση δεν το αντιλαμβάνονται ώσπου να βλάψει με διάφορους τρόπους τον οργανισμό – και τα μάτια ανήκουν στα όργανα που είναι ευαίσθητα σε αυτήν την κατάσταση.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερο από το 30% των ενηλίκων σε όλο τον κόσμο (πάνω από 1 δισεκατομμύριο άτομα) πάσχουν από υπέρταση, δηλαδή αυξημένη αρτηριακή πίεση και οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν. Στη χώρα μας, σχεδόν ένας στους 3 άνδρες πιθανόν να πάσχει από κάποια μορφή συστηματικής υπέρτασης!
Πώς επηρεάζει η υπέρταση τα μάτια;Αν και είναι γνωστή κυρίως ως αιτία καρδιαγγειακών και νεφρικών προβλημάτων, η υπέρταση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά και τα μάτια, προκαλώντας προβλήματα όπως η υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια, ισχαιμική χοριοειδοπάθεια και οπτική νευροπάθεια. Συχνά, η διάγνωση της συστηματικής υπέρτασης γίνεται πρώτα από τον οφθαλμίατρο, με μία εξέταση που ονομάζεται βυθοσκόπηση. «Κατά τη βυθοσκόπηση αξιολογούμε, πέρα από το οπτικό νεύρο και την ωχρά κηλίδα, και το αγγειακό σύστημα: τα αρτηρίδια δηλαδή και τις συναφείς φλέβες. Μεταξύ άλλων «αναζητάμε» ενδείξεις βλάβης στο πολύπλοκο αγγειακό σύστημα των ματιών, που είναι χαρακτηριστικές της υπέρτασης. Δυστυχώς είναι πολύ συχνή η αρχική διάγνωση συστηματικής υπέρτασης από τον οφθαλμίατρο και αυτό γιατί η υπέρταση σπάνια έχει άλλα εμφανή συμπτώματα στους πάσχοντες», εξηγεί ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου NYU της Νέας Υόρκης.
Η υπέρταση στα αρχικά στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα στα μάτια, όμως με το πέρασμα του χρόνου συσσωρεύονται και αλλοιώνουν τον αμφιβληστροειδή, τον φωτοευαίσθητο χιτώνα των ματιών. Στο στάδιο αυτό ο ασθενής συνήθως έχει πια σοβαρή αμφιβληστροειδοπάθεια και μπορεί να παρουσιάζει θόλωμα ή μείωση της όρασης, συμπτώματα που είναι ακόμα εντονότερα σε όσους, εκτός από υπέρταση, έχουν και σακχαρώδη διαβήτη. Επίσης μπορεί να παραπονιέται για διπλωπία (βλέπει διπλά είδωλα) με πονοκεφάλους. Η υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι πολύ συχνή και σχεδόν το 10% των ενηλίκων χωρίς σακχαρώδη διαβήτη έχουν ενδείξεις της ήπιας μορφής της, δεδομένου ότι σημαντικό ποσοστό των υπερτασικών ασθενών είναι αρρύθμιστοι ή νοσούν επί χρόνια δίχως να το γνωρίζουν», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος προσθέτοντας πως «δυστυχώς, η ανάπτυξή της συχνά συμπίπτει χρονικά με την εκδήλωση προβλημάτων και σε άλλα εσωτερικά όργανα, όπως η καρδιά (μπορεί π.χ. να παρατηρηθεί υπερτροφία της αριστεράς κοιλίας) ή οι νεφροί (νεφρική νόσος).
Η υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί προειδοποιητική ένδειξη ότι απαιτείται άμεση ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, καθώς μελλοντικά ο ασθενής κινδυνεύει από επιπλοκές όπως το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Στους διαβητικούς, εξάλλου, η υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί ιδιαίτερο παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη και εξέλιξη της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας αφού και η υπέρταση και το σάκχαρο επιβαρύνουν αθροιστικά τα αγγεία, δηλαδή της πρόκλησης πρόσθετων αλλοιώσεων στον αμφιβληστροειδή εξαιτίας της αυξημένης γλυκόζης (σακχάρου) αίματος.
«Η υπέρταση και η υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα παρά μόνο όταν οι βλάβες της είναι πια εκτεταμένες», σημειώνει ο κ. Κανελλόπουλος, εξηγώντας πως «αυτό συνήθως συμβαίνει δεκαετίες μετά την ανάπτυξή της, όταν η αντιμετώπιση της αιτίας της αλλά και των οφθαλμικών βλαβών είναι πιο δύσκολη. Όμως η έγκαιρη διάγνωσή της μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για τους υπερτασικούς, ειδικά αν δεν γνωρίζουν ακόμα ότι πάσχουν από αυτήν ή έχουν αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση».
