Ο ανατρεπτικός μήνας Μάιος (για το ελληνικό θέατρο)

Και ξαφνικά, η θεατρική σεζόν μετά το Πάσχα διαγραφόταν πολυάσχολη. Αθροίζοντας τις παραγωγές που συνεχίζονταν μαζί με τις καινούργιες, η λίστα σχηματιζόταν μακροσκελής – γι’ αυτό και κάπως αποτρεπτική. Η πανδημία φέτος δεν ανέκοψε τα εκατοντάδες ανεβάσματα, ούτε προέτρεψε σε νέες πρακτικές διαχείρισης, ο υπερπληθωρισμός των παραστάσεων εξακολουθεί να φαντάζει μάταιος – πόσο μάλλον τώρα, που πολλές μικρές ομάδες έσπευσαν να παρουσιάσουν τις δουλειές τους για να συμμορφωθούν με τις προϋποθέσεις των υπουργικών επιχορηγήσεων. Αυτά, ως προς τα αναμενόμενα. Γιατί αυτή η μικρή ενδιάμεση σεζόν αποτέλεσε μια αναπάντεχα ευχάριστη έκπληξη περιεχομένου, που αποτυπώθηκε και στην προσέλευση του κοινού.

Αυτόν τον Μάϊο είδαμε καλές και πολύ καλές παραστάσεις. Σε ένα πυκνό χρονικό διάστημα, κάτι λιγότερο του ενός μήνα ξεπρόβαλλαν μικρότερες παραγωγές μεν, με μεγάλο ενδιαφέρον δε, σχηματίζοντας τρόπον τινά, ένα μικρό φεστιβάλ, πριν την έναρξη του Φεστιβάλ Αθηνών. Νέα έργα, νεότερες ομάδες, μικρές σκηνές αλλά παραστάσεις που επιφυλάσσουν κραδασμούς. Στις, πλέον, των 20 πρεμιερών της Άνοιξης, η συγκομιδή ήταν καλή.

Αλεξία Καλτσίκη και Θάλεια Σταματέλου στο «Νυχιάνγκ».

Το Θέατρο Πορεία εγκαινίασε τα αποτελέσματα της Σχολής Πυροδότησης νέας δραματουργίας που το προικοδότησαν με δύο αξιόλογα κείμενα: Το «Labor» της Ανθής Τσιρούκη σε σκηνοθεσία της πρωτοεμφανιζόμενης στην Ελλάδα, Έμιλυς Λουΐζου και το «Νυχιάνγκ» της Ευαγγελίας Γατσωτή σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου.

Η στρέβλωση του οικογενειακού θεσμού και τα απότοκα της βρίσκονταν στο θεματικό κέντρο και των δυο παραστάσεων που – αν και μέσα από δύο εντελώς διαφορετικές κατευθύνσεις – έτυχαν μιας έντιμης διαχείρισης. Ειδικά το «Νυχιάνγκ» είναι αυτό που θα ονομάζαμε «αποκάλυψη».

Σκηνή από τους «Αριστερόχειρες» των 4Frontal.

Στην άλλη άκρη της πόλης, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, οι «Αριστερόχειρες» το νέο έργο της Νεφέλης Μαϊστράλη που δώρισε στην ομάδα των 4frontal σύστησε μια περίπου άγνωστη ιστορία στο περιθώριο του Εμφυλίου Πολέμου, που συνέχισε να διχάζει για πολλά χρόνια την ελληνική κοινωνία. Θέατρο ευθύβολο, σατιρικό και με πολιτικό πρόσημο.

Η νεόκοπη «Επαρχία» του Μιχάλη Βιρβιδάκη.

Η «Επαρχία» του Μιχάλη Βιρβιδάκη που ανέβηκε στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – επίσης νεόκοπη – εμφανίστηκε ως ένα γενναιόδωρο δώρο στο νεοελληνικό θέατρο του κοινωνικού ρεαλισμού, ευτύχησε στα χέρια του Γιώργου Σκεύα και ανέδειξε ηθοποιούς που σίγουρα θα ξαναδούμε – Τάσος Λέκκας, Γρηγορία Μεθενίτη, Δημήτρης Αποστολόπουλος.

Στο ίδιο θέατρο, ο εκ Καβάλας (καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Φιλίππων και του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας), Θοδωρής Γκόνης, ξαναχτύπησε αθηναϊκά με «Το σφαγείο του έρωτα»: Ένα πικρό μουσικο-σατιρικό μανιφέστο του Παντελή Μπουκάλα για την θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία, όπως αποτυπώνεται μέσα από τα τραγούδια και τις παραλογές μας. Γυναίκες κατακρεουργημένες, ανθρώπινα δικαιώματα καταπατημένα, ξεπήδησαν από την ελληνική παράδοση ως απόλυτα δεδομένα – ρίχνοντας φωτιά κάτω από το παραγεμισμένο τσουκάλι της δημόσιας συζήτησης περί πατριαρχίας.

Μαρία Πετεβή, Νικολίτσα Ντρίζη και Κατερίνα Λάττα: Οι Λουόμενες.

Στο Παγκράτι, στο θέατρο Skrow, ένας νέος κύκλος για τις «Λουόμενες» της Κατερίνας Μαυρογεώργη αποτέλεσε αφορμή για να ανακαλύψουμε το έργο (από τα πολλά που κατάπιε ο covid 19), μια λυτρωτική τελετουργία για την γυναικεία αυτοδιάθεση με υπέροχες πρωταγωνίστριες: Κατερίνα Λάττα, Νικολίτσα Ντρίζη καιΜαρία Πετεβή.

Στις μαγιάτικες επαναλήψεις, πρέπει να συμπεριλάβουμε και τον φεστιβαλικό θρίαμβο του Ανέστη Αζά επί της «Δημοκρατίας του Μπακλαβά», ένα καυστικό υγρό πάνω στον εθνικισμό. Θα παίζεται για λίγες ακόμα παραστάσεις στο Αμφιθέατρο.

Ειρήνη Μακρή, Xρύσα Κοτταράκου και Σπύρος Χατζηαγγελάκης στν ομάδα των C for Circus.

Οι C for Circus έδωσαν μόνο δέκα παραστάσεις στην δύσκολη σκηνή του «Τζένη Καρέζη» μ’ έναν από τους πιο ‘αληθινούς’ και ουσιαστικούς «Γλάρους» που έχουν ανέβει τα τελευταία χρόνια.

Και δεν έχασαν την ευκαιρία να μιλήσουν – ακροθιγώς – για κάποια από τα δεινά της παράλογης θεατρικής πραγματικότητας.

H Δέσποινα Κούρτη στο «Μάκιναλ».

Στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, η άλλη, εμπειρότερη, ομάδα των «Πυρ» (Ξάφης, Κούρτη, Βουλγαράκη) γνώρισε στο αθηναϊκό κοινό το «Μάκιναλ» της Σόφι Τρέντγουελ, ένα ακόμα διαμαντάκι για την ισοπέδωση της γυναίκας από το σύστημα – που, ώ τι έκπληξη, γράφτηκε έναν αιώνα πριν.

Η λίστα ασφαλώς είχε πολλές παραγωγές ακόμα αλλά ένας μήνας είναι λίγος, πολύ λίγος – η αδυσώπητη πληθώρα που λέγαμε νωρίτερα – προκειμένου κανείς ν’ αναζητήσει κι άλλες προτάσεις, πιθανώς εξίσου αξιόλογες.

Σκηνή από το «We are in the army now».

Πάντως, με εξαίρεση την Στέγη που παρουσίασε το «We are the army now» του Ηλία Αδάμ – αυτό το παράξενα γοητευτικό pop queer θέατρο για τα αδιέξοδα της νέας γενιάς – όλες οι υπόλοιπες παραστάσεις ανέβηκαν από, μικρότερης κλίμακας, θέατρα ή σε μικρότερες σκηνές. Υπογραμμίζοντας θριαμβικά το ρόλο αυτών των χώρων στην καινούργια, ανήσυχη παραγωγή, στις πιο ερευνητικές φόρμες, στη μεγαλύτερη αθωότητα στο θέατρο.

Αυτή είναι η αίσθηση που αφήνει αυτός ο Μάϊος, σε ένα ταλανισμένο ελληνικό θεατρικό πεδίο – για πολλούς και χιλιοειπωμένους λόγους: Την ανάγκη για μεγαλύτερη αθωότητα, περισσότερη ελευθερία και ουσία, λιγότερη επιτήδευση. Το είχαμε φαίνεται ανάγκη, όλοι όσοι, παρά τις καλοκαιρινές θερμοκρασίες και τον ήλιο που δύει στις 9 παρά, συνωστιστήκαμε στις σκοτεινές εισόδους των θεάτρων αναζητώντας λίγο φως.