Δημήτρης Γεωργαλάς: Η «Μήδεια» δεν είναι ένα απλό έργο, είναι ένας υπαρξιακός συμβολισμός

Η Μήδεια παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο της Χάγης, πριν από τέσσερα χρόνια. Μετά την πρώτη της παρουσίαση στην Ελλάδα, στο Θέατρο Μπάγκειον, στην πλατεία Ομονοίας, επανέρχεται στον ίδιο χώρο από τις 23 Σεπτεμβρίου.

Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Δημήτρης Γεωργαλάς με τον οποίο μιλήσαμε για τον έντονο συμβολισμό του έργου και τα μηνύματα που μεταφέρει σήμερα καθώς και τη δική του προσέγγιση στο επαναστατικό έργο του Ευριπίδη.

Είναι ένας σπάνιος χώρος, αποπνέει μια αίσθηση φθοράς κι αυτό είναι μέσα στη σημειολογία του έργου, στο οποίο βιώνουμε σταδιακά μια κάθοδο στα σκοτάδια της ύπαρξης. Είναι ένα «παλάτι», που το έφθειρε ο χρόνος, όμως δεν έπαψε να αποπνέει την παλιά του αίγλη, κι αυτό έχει άμεση σχέση με την Μήδεια που το έργο την βρίσκει φθαρμένη από το πάθος, αλλά η αξία της είναι αδιαπραγμάτευτη. Υπάρχει μέσα σ’ αυτόν τον χώρο μια ενέργεια και μια αίσθηση που ταιριάζει απόλυτα στην αρχαία τραγωδία, αν θέλεις να την τοποθετήσεις σε εσωτερικό χώρο.

Για μένα στο έργο υπάρχει ένας τεράστιος συμβολισμός, είναι η αναμέτρηση του ανθρώπου με μεγέθη πιο μεγάλα απ’ αυτόν, μεγέθη όπως ο έρωτας, η φύση, που η ήττα σου σε μια ενδεχόμενη εμπλοκή μαζί τους είναι προδιαγεγραμμένη. Πέρα από την βασική ιδέα του αρχετυπικού πολέμου Άντρα-Γυναίκας, βλέπω την μάχη του ανθρώπου με τον θεό έρωτα ή με τη θεά φύση, όταν διαπράξεις την ύβρι απέναντί τους το τίμημα είναι πάντα πολύ βαρύ. Η Μήδεια είναι κατά κάποιον τρόπο αυτές οι δύο θεότητες, μπορούν να είναι ευλογία για τον άνθρωπο αλλά και να γίνουν η καταστροφή του. Το δράμα μιας απατημένης γυναίκας δεν νομίζω πως είναι αυτό που απασχολεί τον Ευριπίδη κατά κύριο λόγο.

Ο Ευριπίδης είναι επαναστατικός συγγραφέας τόσο στον τρόπο που γράφει, όσο και στην αμφισβήτηση παλιών αξιών.

Ο χειρισμός από τον συγγραφέα των σχέσεων. Η σχέση με την εξουσία, με το αγαπημένο πρόσωπο, με τον αφοσιωμένο φίλο, με τον μαντατοφόρο, σου δίνουν κλειδιά άγνωστα για την δραματουργία πριν από τον Ευριπίδη. Νομίζεις πως συναντάς όλους τους σύγχρονους συγγραφείς από σκηνή σε σκηνή, για πρώτη φορά δεν έχεις να κάνεις με ιδέες αλλά με ανθρώπους, κι ο συγγραφέας σε οδηγεί στη γνώση ψυχισμών. Ο Ευριπίδης είναι επαναστατικός συγγραφέας τόσο στον τρόπο που γράφει, όσο και στην αμφισβήτηση παλιών αξιών. Για πρώτη φορά μια γυναίκα που διαπράττει ένα αποτρόπαιο έγκλημα όχι μόνο δεν τιμωρείται στο τέλος αλλά αποθεώνεται. Αυτό από μόνο του μπορεί να αποτελεί σκηνοθετικό πρόβλημα στους αιώνες, χρειάζεται πάντα μια βαθιά ανάγνωση από τον σκηνοθέτη για να το αντιμετωπίσει, είναι μια επανάσταση στον κόσμο των ιδεών. Δεν είναι απλό έργο, είναι ένας υπαρξιακός συμβολισμός.

Το να ασχοληθείς με την τραγωδία, έστω με ένα έργο της, είναι ένα σεμινάριο μακράς διαρκείας, γίνεσαι μαθητής και μπαίνεις σ’ ένα πανεπιστήμιο με αντικείμενο τον Άνθρωπο. Ναι, ανακάλυψα πως όλα όσα είμαστε, βιώνουμε, νοιώθουμε, πράττουμε, πιστεύουμε, φοβόμαστε, ζούμε, είναι εκεί μέσα από τότε, αναλλοίωτα.

Το να πολεμάς την Φύση είναι μάταιο. Φύση κι Έρωτας ταυτίζονται και είναι πάνω από την ανθρώπινη φιλοδοξία. «Το μέτρο είναι του Νου η Αρχή και των θνητών ο νόμος».

Το πένθος ενώνει.

Γιατί θα δει μια σπουδαία ερμηνεία της Μήδειας από την Τζούλη Σούμα και γιατί θα βιώσει για μιάμιση ώρα μια αρχετυπική αρχέγονη τελετή που θα αγγίξει την ψυχή του.

Η Τζούλη Σούμα ερμηνεύει την Μήδεια.

Θα ήθελα να έχει θέματα για συζήτηση, να θυμάται την παράσταση που είδε και να έχει κάτι να πει γι’ αυτήν ή με αφορμή αυτήν.

«δεν είναι γενναιότητα να σηκώνεις τα μάτια και να κοιτάς τους φίλους που τόσο βαθιά τους πλήγωσες, αυτό είναι η πιο βαριά αρρώστια των ανθρώπων και θράσος ονομάζεται».

Να χαλαρώσουμε και να μπορέσουμε πάλι να μοιραστούμε ωραίες παραστάσεις με τον κόσμο που τις έχει κι αυτός ανάγκη.

Μόλις τελειώσουν οι παραστάσεις της Μήδειας θα ξεκινήσουμε πρόβες για την επόμενη παράστασή μας. Ακόμα συζητάμε κάποιες ιδέες, μόλις αποφασίσουμε θα το ανακοινώσουμε. Σίγουρα όμως έχει έρθει η στιγμή για το επόμενο βήμα.