Η μυσταγωγία της πρώτης νότας…
Η παρουσίαση των «Ιχνευτών» του Σοφοκλή μέσα από τη ματιά του Μιχαήλ Μαρμαρινού στην πλαγιά του βουνού της Ζήρειας, ήταν μια παραστασιακή εμπειρία που όμοιά της δεν έχουμε ξαναζήσει.
Τελευταία μέρα του Ιουλίου και ολόκληρη η χώρα «καίγεται» αλύπητα από τον πολυήμερο καύσωνα. Γι’ αυτό και η απόδραση από τους 45 βαθμούς της Αθήνας στη δροσιά που υπόσχονται τα 1.500 μέτρα της Ζήρειας, φαντάζει σαν όαση. Άλλωστε, αυτή η καλοκαιρινή ανάβαση στο βουνό αποτελεί αγαπημένο τελετουργικό για εμάς τους Zirius, τους τακτικούς θαμώνες του Ziria Festival που, πριν από περίπου μια δεκαετία, έβαλε το μυθικό βουνό στον φεστιβαλικό χάρτη της χώρας.
Ωστόσο, καθώς για δεύτερη χρονιά οι συνθήκες της πανδημίας δεν επέτρεψαν να γίνει το μουσικό φεστιβάλ όπως το ξέρουμε (βλ. τριήμερο στο βουνό με live, ελεύθερο camping και δραστηριότητες στη φύση), το φετινό κάλεσμα στη Ζήρεια αφορούσε κάτι εντελώς διαφορετικό: την παρουσίαση των «Ιχνευτών», του σατυρικού δράματος του Σοφοκλή, σε φυσικό σκηνικό. Στον τόπο που διαδραματίζεται ο μύθος, εκεί που γεννήθηκε η μουσική.
Μια ιδέα που ξεκίνησε από τους ανθρώπους του φεστιβάλ δυο χρόνια πριν και αγκαλιάστηκε από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό. Καθώς όμως το budget για μια τέτοια παραγωγή ξεπερνούσε τις δυνατότητες του Ziria Festival, η παράσταση εντάχθηκε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Ωστόσο, η λαχτάρα της μεταφοράς των «Ιχνευτών» στο βουνό, παρέμεινε ζωντανή και έτσι φέτος, με τη συνεργασία του Φεστιβάλ Αθηνών και τη βοήθεια του Δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, μπόρεσε να πραγματοποιηθεί, μια εβδομάδα μετά την πρεμιέρα της παράστασης στην Επίδαυρο.
Οι ενθουσιώδεις κριτικές μετά την Επιδαύρεια πρεμιέρα, που μιλούσαν για ένα «ιστορικό ανέβασμα» και μια «σπουδαία παράσταση» ανέβασαν την προσμονή μας για το τι θα δούμε. Ωστόσο οι συνθήκες στο βουνό ήταν διαφορετικές: Εδώ δεν υπήρχε σκηνικό, φώτα ή οριοθετημένος σκηνικός χώρος και το στοίχημα ήταν σίγουρα πιο δύσκολο. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης προλογίζοντας την παράσταση παραδέχτηκε ότι «αυτό που θα δούμε είναι ένα πείραμα στον τόπο» και μας προέτρεψε να είμαστε «ανοικτοί και ανεκτικοί».
Η παράσταση ξεκίνησε λίγο μετά τις επτά το απόγευμα και ενώ ο ήλιος ήταν ακόμα πάνω από τις κορυφές του βουνού. Με τους θεατές καθισμένους σε χαρτόνια στο χώμα, ή σε καρεκλάκια παραλίας, στη ρίζα της πλαγιάς όπου εκτυλίσσονταν η δράση. Μια διαφορετική παραστασιακή συνθήκη που ενδυνάμωνε ακόμα περισσότερο την επαφή μας με τον χώρο, τη γη και τη φύση. Άλλωστε το ίδιο το έργο αποτελεί έναν ύμνο στην αρχέγονη δύναμή της. Μια ιστορία με ήρωες θεούς, που μιλά για τη γέννηση της μουσικής μέσα από τα έγκατα του βουνού και τα μαγικά πλάσματα της φύσης.
Ένα παραμύθι με θεούς και μυθικά πλάσματαΤο έργο ξεκινά με τον Θεό Απόλλωνα να τρέχει απεγνωσμένα στις πλαγιές του βουνού θρηνώντας για τα κλεμμένα του βόδια. Στη συνέχεια εμφανίζεται ο Σειληνός, ένας φιλήδονος, βακχικός γέρος που του υπόσχεται ότι αυτός και τα παιδιά του, οι Σάτυροι, θα τον βοηθήσουν να ξαναβρεί το χαμένο του κοπάδι με αντάλλαγμα την ελευθερία τους και ένα χρυσό στεφάνι.
Οι Σάτυροι, ένα «κοπάδι» ζωόμορφων πλασμάτων, ακολουθούν τα ίχνη των βοδιών στις πλαγιές του βουνού, ώσπου κάποιοι μυστήριοι ήχοι τους προκαλούν τρόμο. Οι φωνές τους ξυπνούν την Κυλλήνη, τη νύμφη του βουνού η οποία τους αποκαλύπτει την πηγή των ήχων: τη λύρα που έφτιαξε ο νεογέννητος Ερμής από ένα καύκαλο χελώνας. Παρόλο που η ίδια δεν το παραδέχεται, ο μικρός, νόθος γιος του Δία είναι ο κλέφτης του κοπαδιού. Ο Απόλλωνας, μαγεμένος από τον πρωτόγνωρο ήχο της μουσικής, προτείνει στον Ερμή να του δώσει τη λύρα, παραχωρώντας του τα βόδια. Στο τέλος οι δύο θεοί συμφιλιώνονται και αναχωρούν μαζί για τον Όλυμπο…
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο, τη σκηνοθετική προσέγγιση του Μιχαήλ Μαρμαρινού και τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών και του χορού μπορείτε να βρείτε στην κριτική της Στέλλας Χαραμή.
Εμείς θα σταθούμε μόνο σ’ αυτό που ζήσαμε στην κορυφή της Ζήρειας. Εκεί, που για περίπου μιάμιση ώρα 2.500 θεατές, σιωπηλοί και απόλυτα εναρμονισμένοι σ’ αυτή την διαφορετική θεατρική συνθήκη, μοιραστήκαμε μια μυσταγωγική και συγκινητική εμπειρία: Με το βουνό της νύμφης Κυλλήνης, ν’ αποτελεί την ιδανική «σκηνή» για να συστηθούμε για πρώτη φορά με το σατυρικό δράμα του Σοφοκλή. Με τους Σάτυρους- Ιχνευτές -ένα άψογα ενορχηστρωμένο κοπάδι- ν’ ανασκαλεύουν το χώμα, αναζητώντας τα ίχνη των κλεμμένων βοδιών. Με τους ήχους της φύσης να παντρεύονται μοναδικά τις νότες από τα τρομπόνια των μουσικών που, ακροβολισμένοι στις κορφές του βουνού αναβίωναν τη «γέννηση» της μουσικής. Και τέλος με την εξαίσια φωνή του λυρικού τραγουδιστή Steve Katona -που ερμήνευε τον Ερμή- ν’ αντιλαλεί σαν ουράνια μελωδία στις πλαγιές. Το φινάλε της παράστασης, όταν πια ο ήλιος είχε δύσει, με τους δύο θεούς ν’ ανηφορίζουν μαζί στο βουνό στην πορεία τους προς τον Όλυμπο, και να χάνονται πίσω από την κορυφή του με τους μουσικούς να τους ακολουθούν, είναι μια σκηνή που θα θυμόμαστε για πάντα…
Και η συνέχεια ήταν εξίσου συγκινητική. Μετά την παράσταση, και το αποθεωτικό χειροκρότημα των θεατών, στην ίδια πλαγιά ανέβηκε το εκπληκτικό κουαρτέτο εγχόρδων «Soul of Epirous», με κορυφαίους τον ηπειρώτη δεξιοτέχνη του κλαρίνου Πετρολούκα Χαλκιά και τον λαουτέρη Βασίλη Κώστα, για να συνδέσει την απαρχή της μουσικής με την εξέλιξή της.
Αυτή η βραδιά ήταν σίγουρα μια πρόκληση. Ένα στοίχημα που κερδήθηκε από όλους όσους πίστεψαν σ’ αυτό και που ελπίζουμε ότι θ’ αποτελέσει την αρχή για μια νέα εποχή στο Ziria Festival.
Η παράσταση “Ιχνευταί” θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο στις 16 Σεπτεμβρίου