Τους χρωστάμε την διάσωση των ειδών στην Ελλάδα. Ας τους γνωρίσουμε

Στις παραλίες ανά την Ελλάδα, έχει ξεκινήσει η ωοτοκία της θαλάσσιας χελώνας· κάτι που σημαίνει πως η δουλειά για την ομάδα του Αρχέλων – αυτής της περιβαλλοντικής οργάνωσης προστασίας – έχει μπει σε πολύ έντονους ρυθμούς. Κι αν ο covid 19 ανάγκασε ένα πολύ ζωντανό κομμάτι της, τις επισκέψεις μαθητών στο σταθμό διάσωσης στη Γλυφάδα να διακοπούν, η φύση συνεχίζει ακάθεκτη το έργο της – και ευτυχώς.

Η δράση δηλαδή, μεταφέρεται και στο πεδίο. «Μια πολύ σοβαρή προσπάθεια γίνεται εδώ και 35 χρόνια στις παραλίες ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών στη Ζάκυνθο, τον Κυπαρισσιακό και Λακωνικό κόλπο και την Κρήτη. Η Ελλάδα φιλοξενεί σχεδόν τις μισές φωλιές της Καρέττα στη Μεσόγειο κάθε χρόνο. Για το λόγο αυτό έχουν ήδη θεσπιστεί από την Πολιτεία μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος σε περιοχές της Ζακύνθου και του Κυπαρισσιακού κόλπου έτσι ώστε να μείνει κατά το δυνατόν ακέραια η φύση στην παράκτια ζώνη πίσω από τις παραλίες ωοτοκίας των χελωνών. Παράλληλα, οι ομάδες των ερευνητών – εθελοντών του “Αρχέλων” επιτηρούν 150 χλμ. ακτής, καταγράφουν και προστατεύουν τις φωλιές, που συνολικά κυμαίνονται από 4.000-6.000 κάθε χρόνο, και διασφαλίζουν ότι τα χελωνάκια που εκκολάπτονται θα φτάσουν σώα στη θάλασσα. Ένα πολύ μικρό ποσοστό, λιγότερο από 1/1000, από αυτά τα χελωνάκια θα φθάσει στην ενηλικίωση και αν είναι θηλυκό, θα επιστρέψει μετά από 15-20 χρόνια να αφήσει τα αυγά του στην παραλία που γεννήθηκε!» εξηγεί η βιολόγος, ωκεανογράφος και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της οργάνωσης, Ράνια Σπυροπούλου.

Την ίδια ώρα, ο σταθμός διάσωσης έχει τη δική του ρουτίνα. Καθαριότητα των δεξαμενών, φροντίδα στα τραύματα των χελωνών και φυσικά τάισμα. Αν δε, αναμένεται άφιξη νέας χελώνας – η τηλεφωνική γραμμή διάσωσης λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο – κινητοποιείται εθελοντής. «Σχεδόν κάθε μέρα στο Κέντρο Διάσωσης θα συναντήσετε αφοσιωμένους εθελοντές που επισκευάζουν τα παλιά βαγόνια τρένου που μας έχει δωρίσει ο ΟΣΕ και συντηρούν τον μηχανολογικό εξοπλισμό των δεξαμενών» προσθέτει η κ. Σπυροπούλου.

Κάθε χρόνο, ο Αρχέλων υπολογίζεται πως περιθάλπει 60 νέα περιστατικά που προστίθενται σε περίπου 20 χελώνες, οι οποίες συνήθως παραμένουν στο Κέντρο Διάσωσης από την προηγούμενη χρονιά. Τα περισσότερα περιστατικά αφορούν σκόπιμα χτυπήματα στο κεφάλι (38,6%), ακολουθούν τα περιστατικά εμπλοκής σε αλιευτικά εργαλεία (26,3%), τα περιστατικά που σχετίζονται έμμεσα με πλαστικά (14%), φυσικά αίτια όπως κακοκαιρίες (12%) ή άγνωστα αίτια. Ο μέσος χρόνος παραμονής είναι έξι μήνες, αλλά τα βαριά περιστατικά μπορεί να απαιτήσουν και ένα χρόνο. Από αυτά, η οργάνωση, καταφέρνει ν’ αφήσει πάλι στη θάλασσα γύρω στις 40 αποθεραπευμένες χελώνες το χρόνο.

Το έργο του Αρχέλων εγκαινιάστηκε το 1983, ώστε σήμερα 37 χρόνια μετά, η βιολόγος και ωκεανογράφος της οργάνωσης μπορεί να λέει πως «υπάρχει μία θεραπευτική διάσταση στην προσπάθεια για τη διάσωση ενός ζώου και στη διαδικασία περίθαλψης, που έχει παρατηρηθεί πολλές φορές στις ομάδες μας». Ο αγώνας αυτός, φυσικά τους έχει διδάξει πολλά περισσότερα: «Έχει από μόνη της μια ζωντάνια η επαφή με τη φύση, που δίνει ένα νόημα διαφορετικό στον καθένα μας. Αποκαλύπτεται, με το χρόνο, η θεμελιώδης σύνδεση του ανθρώπου με τον υπόλοιπο κόσμο έξω από αυτόν, που δεν είναι μόνο θετική ή μόνο αρνητική.

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι αρχαία ζώα που υπάρχουν στον πλανήτη σχεδόν 120 εκατομμύρια χρόνια. Αν μας δείχνουν κάτι, αυτό είναι η αντοχή μέσα στο χρόνο και η προσαρμοστικότητα. Μπορεί οι διαμορφωμένες τάσεις στην κοινωνία των ανθρώπων σχετικά με τα ζώα και τη φύση να αλλάξουν, να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες και αυτό θα είναι για το καλό της ανθρωπότητας. Μπορούμε να ζήσουμε μαζί. Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα».

Σε γενικές γραμμές, οι Έλληνες φαίνεται να σέβονται αυτή την αξία ειδικά «αν κρίνουμε από τα τηλεφωνήματα και τα περιστατικά που αναφέρονται» εκτιμά η Ράνια Σπυροπούλου. «Είμαστε μια νησιωτική χώρα και υπάρχει δυνατή σχέση με τη θάλασσα. Παρά τους σκόπιμους τραυματισμούς και τις θανατώσεις θαλάσσιων χελωνών που παρατηρούνται κάθε χρόνο, είναι ενθαρρυντικό ότι υπάρχουν άνθρωποι που αφήνουν κατά μέρος τις δουλειές τους αν βρουν μια χελώνα τραυματισμένη στην παραλία ή πιασμένη σε δίχτυα και μας ειδοποιούν Η διάσωση των τραυματισμένων χελωνών είναι όμως μόνο ένα μέρος της προσπάθειας μας. Το μέλλον κάθε είδους εξαρτάται πάντα και από την επιτυχία της αναπαραγωγής του» τονίζει.

Αυτό προϋποθέτει την ανθρώπινη συμβολή – για την ακρίβεια την ανθρώπινη αποχή από τις παραλίες ωοτοκίας αν και υπολογίζεται πως το 60% των επιχειρήσεων που έχουν ομπρέλες, ξαπλώστρες ή άλλες δραστηριότητες στις παραλίες αυτές εφαρμόζει τα μέτρα προστασίας. «Είναι κάτι που προσπαθούμε κάθε χρόνο με τη συνδρομή των ξενοδόχων και των άλλων επιχειρηματιών και των αρμόδιων αρχών και φορέων. Στην Κρήτη, στην Ζάκυνθο και την Πελοπόννησο υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης μέχρι να επιτευχθεί τήρηση όλων των μέτρων προστασίας» εξηγεί η κ. Σπυροπούλου.

Ασφαλώς, η προστασία της χελώνας σημαίνει πολλά πράγματα: Σημαίνει ότι η κατανάλωση πλαστικού μιας χρήσης είναι απαγορευτικής, σημαίνει ότι συμμετέχουμε ενεργά στη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων, ότι δεν ρίχνω τα απόβλητα του ξενοδοχείου, της βιοτεχνίας, της ταβέρνας ανεπεξέργαστα στη θάλασσα και τις παραλίες, δεν αφήνω αποτσίγαρα στις παραλίες, προστατεύω τα δάση δίπλα στις παραλίες ωοτοκίας. «Βασικά» καταλήγει η κ. Σπυροπούλου «σημαίνει αναλαμβάνω ευθύνη για τον εαυτό μου, για το περιβάλλον, τη φύση και τη βιοποικιλότητα μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Αναγνωρίζω τη σχέση μου με τον κόσμο που με περιβάλλει και δίνω αξία στη σχέση αυτή».

Γι’ αυτό και ο Αρχέλων είναι περήφανος για το δίκτυο εθελοντών του. Χάρη στον εθελοντισμό, πάνω από το 75% των ετήσιων εσόδων του χρησιμοποιείται άμεσα για δράσεις διάσωσης και προστασίας. Ωστόσο, η πανδημία έχει δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στο εθελοντικό σώμα – αφού έρχονται τόσο από όλη την Ελλάδα όσο και το εξωτερικό – ώστε η ομάδα της οργάνωσης απευθύνει απελπισμένο κάλεσμα σε Αθηναίους που μπορούν να συνδράμουν.

«Ο Αρχέλων δίνει τη δυνατότητα σε πάνω από 500 εθελοντές να συμμετέχουν κάθε χρόνο στη διάσωση και την προστασία των χελωνών, βιώνοντας την εμπειρία της συλλογικής δράσης για το περιβάλλον και της ζωής στη φύση. Σ’ αυτούς βασίζεται κάθε χρόνο και η χρηματοδότηση των δράσεων μας γιατί οι ίδιοι δημιουργούν έσοδα από πωλήσεις υλικού υποστήριξης και δωρεές ιδιωτών. Φέτος με τον covid 19 είναι μια πολύ ιδιαίτερη χρονιά για όλους μας. Οι περιορισμοί μετακινήσεων διεθνώς έχουν ακυρώσει την συμμετοχή εθελοντών από το εξωτερικό. Στο Κέντρο Διάσωσης στη Γλυφάδα τα έσοδα μηδενίστηκαν καθώς ακυρώθηκαν οι προγραμματισμένες επισκέψεις σχολείων και άλλων ομάδων και παραμένει έκτοτε κλειστό για το κοινό. Η βοήθεια από τους εθελοντές του εξωτερικού θα είναι περιορισμένη και δεν μπορούμε να αυτό-χρηματοδοτήσουμε τη δράση μας, όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια. Η κατάσταση μας προβληματίζει πολύ. Έχουμε ζητήσει οικονομική ενίσχυση από φορείς που συμπαραστέκονται στο έργο μας και περιμένουμε τις απαντήσεις τους. Απευθυνόμαστε στο ευρύ κοινό, στους φίλους και τους εθελοντές παλαιότερων χρόνων ζητώντας μια δωρεά από τον καθένα τους».

Για δωρεές ή προγράμματα υιοθεσίας χελώνας θα βρείτε όλες τις πληροφορίες στο https://www.archelon.gr/contents/supportus.php?mid=8