Οι Καλαματιανοί μπήκαν – επιτέλους – στο Χορό

Εικοσιπέντε χρόνια τώρα, η Καλαμάτα χορεύει. Κλισέ ή πραγματικότητα; Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας – ο σημαντικότερος και πιο ανθεκτικός θεσμός παραστατικής τέχνης της ελληνικής περιφέρειας – έχει βάλει τη μεσσηνιακή πρωτεύουσα στο διεθνή χάρτη της χορευτικής σκηνής. Αναμφίβολα. Τι γίνεται, όμως, με την ίδια την πόλη;

Το ερώτημα είναι διαρκές και αφορά κάθε μεγάλη πολιτιστική διοργάνωση. Κορυφαίες εκδηλώσεις και επιφανείς καλλιτέχνες φιλοξενούνται στο πλαίσιο αρκετών ελληνικών φεστιβάλ, η φήμη της (εκάστοτε) διοργάνωσης διευρύνεται κι άλλοτε θεριεύει. Αλλά πόσο διεισδύει αυτό το επίτευγμα στην τοπική κοινωνία; Στην Καλαμάτα βάλθηκαν να δώσουν απαντήσεις.

Δεύτερο καλοκαίρι σεμιναρίων για τον κόσμο της Καλαμάτας, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Χορού.

Τα δύο τελευταία χρόνια, οπότε και τη σκυτάλη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης ανέλαβε η Λίντα Καπετανέα, οι Καλαματιανοί δοκιμάζουν τις αντοχές τους στο χορό. Κι όχι στον Καλαματιανό.
Αρχής γενομένης του προηγούμενου καλοκαιριού, οργανώθηκαν δωρεάν πενθήμερα σεμινάρια χορού. Η πρόσκληση απευθύνθηκε αρχικά σε παιδιά και στη συνέχεια σε ενήλικες άνω των 50 ετών· κι έτσι λίγες ημέρες πριν την έναρξη του επίσημου προγραμματισμού, 80 παιδιά και 40 ενήλικες μπήκαν στο χορό. Και κατάλαβαν τι είναι αυτό που συμβαίνει στην πόλη τους, τόσον καιρό.

Η Κωνσταντίνα Σταματελιά βιάζεται να κλείσει το τηλέφωνο για να πάει με τη μαμά της στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας, όπου κάθε μέρα παρουσιάζεται μια δωρεάν χορευτική παράσταση. Η μητέρα της ξεσπάει σε γέλια. Η Κωνσταντίνα, μαθήτρια Δ΄ Δημοτικού, ήταν ένα από τα πρώτα παιδιά που δήλωσαν συμμετοχή στα σεμινάρια του Φεστιβάλ Χορού, το καλοκαίρι του 2018. Το ίδιο έκανε και φέτος. «Για την ακρίβεια, δεν κοιμόταν πριν ξεκινήσει το σεμινάριο. Είχε τέτοια ανυπομονησία. Κι όταν τέλειωσε, έκλαιγε. Τώρα, κάθε βράδυ πηγαίνουμε στην πλατεία για να… παρηγορηθούμε! Και μετά, αν το σηκώνει η τσέπη μας, πηγαίνουμε και στο Μέγαρο Χορού», λέει η μητέρα της, Γιώτα Ρηγοπούλου που έχει δει αλματώδη αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού της από τότε που ξεκίνησε μαθήματα χορού.

Μαθήτρια μπαλέτου στη Σχολή Χορού Καλαμάτας από τα 4 της χρόνια, η κ. Ρηγοπούλου διαπιστώνει το πόσο πειθαρχημένη και συνεπής έχει εξελιχθεί η κόρη της. «Βλέπω ότι είναι πολύ πιο συγκεντρωμένη με ότι κι αν καταπιαστεί. Δεν παραιτείται από τις υποχρεώσεις της, το παλεύει όσο κι αν δυσκολεύεται. Κι αυτό είναι μια αρχή επιβίωσης. ‘Ετσι δεν είναι;».

Από την παράσταση που έδωσαν 80 παιδιά, πριν από δύο εβδομάδες, στο Μέγαρο Χορού.

Η περσινή πρώτη εμπειρία του σεμιναρίου είχε απρόσμενα θετική επίδραση στα παιδιά. Το Σεπτέμβριο η Σχολή Χορού Καλαμάτας δέχθηκε πολύ περισσότερα αιτήματα εγγραφής από τα αναμενόμενα – η πλειονότητα τους προέρχονταν από παιδιά που είχαν συμμετάσχει στο σεμινάριο. «Ξεκινήσαμε πιλοτικά, σαν ένα τεστ, ένα πείραμα. Η σκέψη ήταν να βάλουμε σε άμεσο διάλογο την τοπική κοινωνία με το χορό, να απευθυνθούμε σ’ ένα ευρύτερο κοινό. Σύντομα, συνειδητοποιήσαμε πόσο σημαντικό ήταν αυτό το βήμα» σημειώνει η χορεύτρια, δασκάλα χορού και υπεύθυνη του σεμιναρίου για παιδιά, Βιτόρια Κωτσάλου.

Παιδιά που δεν είχαν κάνει ποτέ πριν χορό, που δεν γνωρίζονταν καν και που, μεταξύ τους, υπήρχε ένα ηλικιακό χάος (από 4 έως 15 ετών) όχι μόνο κατάφεραν να συλλειτουργήσουν, αλλά μέσα σε πέντε ημέρες μπόρεσαν να παρουσιάσουν μια παράσταση στο Μέγαρο Χορού – επαγγελματικής διάρκειας χορογραφία 30 λεπτών.

«Αυτή η προσπάθεια ήταν μια εμπειρία αποδοχής για το τι μπορεί να κάνει ο καθένας μέσα σε ένα σύνολο 80 ατόμων. Συνάντησα παιδιά που ήξεραν που βρίσκονται. Που ήξεραν πως δημιουργούσαν κάτι από το τίποτα και μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Κι αν τα κατάφερναν ή όχι, δεν είχε σημασία. Σημασία είχε το μοίρασμα. Ξέρετε, ο Χορός έχει τεράστιες δυνατότητες σαν μέσο. Γιατί κάθε άνθρωπος έχει μια σχέση με το σώμα του – είτε ασχολείται με αυτό είτε όχι. Κάποιοι επιλέγουμε να μουδιάσουμε τη γλώσσα του σώματος μας, κάποιοι άλλοι όχι. Τα παιδιά, όμως, είχαν την ευκαιρία να καταλάβουν πως αυτό είναι μια δική τους επιλογή. Να καταλάβουν πως ο χορός είναι κάτι προσβάσιμο, δημιουργικό, κάτι που εμπνέει. Ο χορός εκπαιδεύει τη νοημοσύνη μας με τόσους τρόπους που δεν προλαβαίνω να αναφέρω. Εμείς οι εκπαιδευτικοί πιστεύουμε πως είναι παράγοντας δημόσιας υγείας» τονίζει η Βιτόρια Κώτσαλου.

Βιτόρια Κωτσάλου: Κάποιοι επιλέγουμε να μουδιάσουμε τη γλώσσα του σώματος μας, κάποιοι άλλοι όχι. Τα παιδιά, όμως, είχαν την ευκαιρία να καταλάβουν πως αυτό είναι μια δική τους επιλογή 

Κάνοντας μια παρόμοια σκέψη, η, επίσης, εκπαιδευτικός, Μαρία Κρόμπα, έγραψε τις κόρες της, Ελπίδα και Μελίνα – 12 και 10 χρονών αντίστοιχα – στη Σχολή Χορού Καλαμάτας. «Σκεφτήκαμε ότι ο χορός είναι μια καλή λύση άσκησης και καλλιέργειας. Στην αρχή, ήταν δική μας επιλογή. Σταδιακά, τα κορίτσια τον αγάπησαν τόσο που δεν ήθελαν να τον αφήσουν. Και παρότι ζοριστήκαμε οικονομικά, αποφασίσαμε να το συνεχίσουν».

Πέρασαν, έκτοτε, επτά χρόνια. Και μολονότι τα δύο κορίτσια ήταν ήδη εξοικειωμένα με το Χορό, ο ενθουσιασμός τους για το σεμινάριο ήταν αποκαλυπτικός. «Ξυπνούσαν καθημερινά στις 07.00 το πρωί για να ετοιμαστούν και να μην αργήσουν. Κι επέστρεφαν στο σπίτι με διαπιστώσεις του τύπου “και μαμά, δεν μπορείς να φανταστείς τι έγινε!”. Νομίζω πως αυτόν τον ενθουσιασμό τον μοιράστηκαν και πολλά παιδιά ακόμα που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα για κάτι περισσότερο. Έτσι φτιάχνεις κοινό για ένα φεστιβάλ. Γιατί ό,τι κάνεις δικό σου, το αγαπάς», συνεχίζει η κ. Κρόμπα.

Η Καλαμάτα γεννάει και θα γεννάει χορευτές, πιστεύουν στη Σχολή Χορού της πόλης.

Μέχρι και η ίδια πείστηκε, ώστε συμμετείχε στην αντίστοιχη δράση για τους 50+, αποτιμώντας την ως «πολύ θετική εμπειρία». «Πέραν από τους παραδοσιακούς χορούς δεν είχα καμία άλλη επαφή με το χορό – είμαι άνθρωπος του θεάτρου. Και να που βρέθηκα να χορεύω με όρεξη 17χρονης. Μαζί με συνομίληκους μου Καλαματιανούς, τους οποίους μέχρι τότε δεν γνώριζα. Το καταδιασκεδάσαμε».

Η Θώμη Σταμούλη – η νέα διευθύντρια της Σχολής Χορού Καλαμάτας αλλά και καθηγήτρια της εδώ και 16 χρόνια – που ήταν υπεύθυνη του σεμιναρίου για μεγάλους το επιβεβαιώνει. «Μα και για μένα, η συνάντηση μου μαζί τους, η εικόνα τους να το απολαμβάνουν τόσο πολύ, επιφύλασσε τις καλύτερες ώρες της ημέρας μου».

Παρακολουθώντας από την θέση εμπειρίας, η κ. Σταμούλη μιλάει για την χορευτική παράδοση που αρχίζει και εδραιώνεται στην πόλη. «Θα αναφέρω το παράδειγμα της Ιωάννας Παρασκευοπούλου που είναι διακεκριμένη χορεύτρια και Καλαματιανή. Και είμαι βέβαιη ότι θα έχουμε κι άλλα παιδιά, τα ονόματα των οποίων, θα διακριθούν σύντομα στην ελληνική χορευτική σκηνή. Κάθε χρόνο, τουλάχιστον 1-2 απόφοιτοι της Σχολής Καλαμάτας, γίνονται δεκτοί στην ΚΣΟΤ. Εχει ήδη αρχίσει και καρποφορεί αυτή η προσπάθεια. Ευτυχώς, έχουμε τη στήριξη του δήμου Καλαμάτας, της Περιφέρειας Μεσσηνίας και του Υπουργείου Πολιτισμού».

Και τους χειμερινούς μήνες, θα συνεχίσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Keep dancing».

Μπαίνοντας στη δεύτερη εβδομάδα του, το φετινό Φεστιβάλ Καλαμάτας, βαδίζει σε τροχιά ολοκλήρωσης. Ωστόσο, θα εξακολουθήσει να δίνει το παρών. Και αυτό το χειμώνα, όπως και πέρυσι, θα διοργανωθεί το πρόγραμμα «Keep dancing» – μια ακόμα πρωτοβουλία της Λίντας Καπετανέα – όπου γνωστοί χορευτές και δάσκαλοι από την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες παραδίδουν σεμινάρια (ένα Σαββατοκύριακο το μήνα) μ’ ένα συμβολικό αντίτιμο. «‘Ολο αυτό έχει ανεβάσει το επίπεδο και γύρω από το Φεστιβάλ και γύρω από το Χορό γενικότερα» τονίζει η κ. Σταμούλη.

Και υπάρχουν κάτοικοι της Καλαμάτας, χωρίς προηγούμενη επαφή με το χορό, που συνηγορούν με αυτή τη διαπίστωση. «Παλαιότερα το Φεστιβάλ έδινε την εντύπωση ότι αφορούσε λίγους. Θα έλεγα ότι ήταν κάπως ελιτίστικο. Φαινόταν να μην είναι υπόθεση που αγγίζει την πόλη» παρατηρεί η κ. Κρόμπα. «Πλέον, μπορώ να πω ότι αρχίζει και γίνεται υπόθεση της ίδιας της πόλης, των ανθρώπων της».