O Αλέξανδρος Ράπτης της θεατρικής ομάδας HIPPO, μας μιλά για την παράσταση Silence Speaks

Πώς δημιουργήθηκε η θεατρική ομάδα HIPPO;

Η ομάδα ΗΙΡΡΟ ήταν μια έμπνευση που είχαμε το 2009. Μια έμπνευση για συνεύρεση μυαλών και σωμάτων με αφορμή το θέατρο. Αφορμή για την δημιουργία της ομάδας ήταν μία φίλη που έκανε κάτι παρόμοιο, αλλά η πραγματική έμπνευση μάλλον ήταν καθαρά υποσυνείδητη. Για μένα έχει σίγουρα σχέση με τα προσωπικά μου βιώματα και με μια ανάγκη επικοινωνίας μέσω του θεάτρου.

Από πού εμπνευστήκατε για να δημιουργήσετε το kinemo;

Κinemo ονομάζουμε το προσωπικό θεατρικό ύφος της ομάδας. Στην ουσία αυτό το ύφος διαμορφώθηκε μέσα στα χρόνια, από τις θεατρικές μας εμπειρίες και ανάγκες, από τα ταξίδια που κάναμε, από τους ανθρώπους που γνωρίσαμε. Το kinemo προέρχεται από τις λέξεις κιναισθησία και συναίσθημα (kinesthetic και emotional) και σημαίνει σώμα, ενέργεια, ενσυναίσθηση,π ροσφορά. Το βιβλίο που γράψαμε με τον ομώνυμο τίτλο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγγελάκη αποτυπώνει όλα τα παραπάνω. Και όλες τις σκέψεις και την οπτική μας για την θεατρική πράξη.

Το Silence Speaks θέλει να επικοινωνήσει τα συναισθήματα που δεν μπορείς να τα περιγράψεις, αλλά μόνο να τα νιώσεις.

Ποιο είναι το θέμα της παράστασης Silence Speaks;

Το Silence Speaks προσπαθεί να μιλήσει για πράγματα που δε λέγονται. Θέλει να επικοινωνήσει τα συναισθήματα που δεν μπορείς να τα περιγράψεις, αλλά μόνο να τα νιώσεις. Μιλάει για την απώλεια. Μιλάει γι’ αυτά που έχουμε χάσει. Για την διαχείριση και την αποδοχή τους. Θέλει να μεταφέρει το κοινό σε μια διαφορετική διάσταση, μια διάσταση ονείρου μέσα στην οποία όλα είναι πιθανά.

Πιστεύετε ότι η διαδικασία της απώλειας και του θρήνου βιώνεται διαφορετικά στην ανατολική φιλοσοφία απ’ ότι στη δυτική κουλτούρα; Πώς φαίνεται αυτό στην παράσταση;

Η έννοια της απώλειας σίγουρα είναι κοινή, αλλά ο τρόπος αντιμετώπισής της διαφέρει και αυτό έχει να κάνει με το πολιτισμικό υπόβαθρο ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Η επιστήμη της ψυχολογίας έχει μελετήσει τα διαφορετικά στάδια του πένθους (άρνηση, κατάθλιψη, θυμός, διαπραγμάτευση, αποδοχή). Αυτά τα στάδια πιθανόν να τα περνάνε όλοι οι άνθρωποι σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη. Στην ανατολική φιλοσοφία η έννοια της κενότητας και της απάρνησης του εγώ οδηγεί τους ανθρώπους σε μια διαφορετική αντιμετώπιση όταν χάνουν κάτι. Έτσι για τους ανθρώπους που είναι εμποτισμένοι με τέτοιες έννοιες συχνά ο θάνατος αποτελεί κάτι οικείο, η απώλεια στο τέλος δεν είναι κάτι που χάθηκε, αλλά κάτι που φανερώνει την παρουσία.

Ο Μαλαισιανός χορευτής και χορογράφος Tony Yap

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Μαλαισιανό χορευτή και χορογράφο Tony Yap;

Γνώρισα τον Tony Yap σ’ ένα από τα επαγγελματικά ταξίδια της ομάδας στην Αυστραλία. Ο Tony αν και κατάγεται από τη Μαλαισία, τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Αυστραλία. Από την πρώτη φορά που τον είδα να χορεύει στην Μελβούρνη θαύμασα την εξαιρετική του κίνηση και την εντελώς διαφορετική του προσέγγιση στο χορό μέσα από το μπούτο (butoh), τις πολεμικές τέχνες, και τη χρήση ενός έντονου ψυχοσωματικού στοιχείου. Πέρσι που ξαναβρέθηκα στην Μελβούρνη και ενώ είχαμε ήδη σκεφτεί να ανεβάσουμε το Silence Speaks τον ρώτησα αν θέλει να συμμετέχει και να χορογραφήσει. Και η απάντηση ήταν “Φυσικά, με μεγάλη μου χαρά”.

Θέλουμε να ερεθίσουμε την έκτη του αίσθηση του θεατή, για να δει πέρα από τα σώματα, να συγκινηθεί και να λυτρωθεί μαζί με τους performers

Τι σημαίνει για σας «βιωματική παράσταση» και τι ελπίζετε να μεταδώσετε από τη σκηνή στους θεατές;

Όταν ξεκινήσαμε να συζητάμε και να σκεφτόμαστε για το Silence Speaks, υπήρχε ένα κείμενο πάνω στο οποίο δουλέψαμε, το ομότιτλο κείμενο του Ινδού συγγραφέα Dhanedra Kawade. Είχαμε φτιάξει κάποιες πολύ ωραίες εικόνες από το κείμενο και ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε από αυτές. Μετά από λίγο καιρό και μετά από συζήτηση με τη δραματολόγο μας Άννα Τζάκου, αποφασίσαμε να μην βασιστούμε στο κείμενο και τις εικόνες που είχαμε φτιάξει. Σκεφτήκαμε να φτιάξουμε τη δραματουργία στις πρόβες και να βασιστούμε στο κεντρικό θέμα του κειμένου: την έννοια της απώλειας και τον τρόπο που τη διαχειριζόμαστε. Έτσι τις πρώτες μέρες των προβών αφήσαμε τον Tony να εισάγει στους υπόλοιπους performer τον δικό του κόσμο φιλοσοφίας και κίνησης: την έννοια του trance, τα διαφορετικά επίπεδα οπτικής εστίασης, το ψυχοσωματικό στοιχείο. Παράλληλα μιλήσαμε για τις προσωπικές ιστορίες απώλειας του κάθε χορευτή/ηθοποιού και τις ενσωματώσαμε στην διαδικασία.

Αφού βρήκαμε μια κοινή σωματική γλώσσα προχωρήσαμε περισσότερο σε βάθος και φτιάξαμε δομές κίνησης. Μέσα από αυτές τις δομές προσπαθούμε να απελευθερώσουμε το συναίσθημα των performer μέσα από την κίνηση και την ενέργειά τους και να το επικοινωνήσουμε στους θεατές. Έχουμε φτιάξει έναν κόσμο στον οποίο θέλουμε να εισάγουμε τον θεατή ομαλά, ώστε να ερεθίσουμε την έκτη του αίσθηση, για να δει πέρα από τα σώματα, να συγκινηθεί και να λυτρωθεί μαζί με τους performers. Στην παράσταση κυριαρχεί το σωματικό στοιχείο.

Θεωρείτε ότι ένα έντονο συναίσθημα όπως το πένθος εκφράζεται καλύτερα όχι με λόγια, αλλά με κινήσεις και εκφράσεις;

To πένθος μπορεί να εκφραστεί και με λόγια, αλλά και σωματικά. Αλλά καμιά φορά τα λόγια δε φτάνουν. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε κατάσταση οργής, άρνησης και απόλυτου θρήνου, τότε η κραυγή του είναι πιο δυνατή από κάθε λέξη, και οι σπασμοί του σώματος, η ένταση των μυών του πιο απελευθερωτικοί από οποιοδήποτε λογικό ειρμό. Με αυτή την έννοια χρησιμοποιούμε το σώμα, έτσι ώστε μεταφέρουμε και να αποτυπώσουμε ακριβέστερα ακραία συναισθήματα και καταστάσεις πάνω στη σκηνή.

Είδαμε ότι συχνά κάνετε και παραστάσεις με παιδικό κοινό. Για σας, έχουν διαφορά από τις παραστάσεις για τους ενήλικες; Ποιες προτιμάτε;

Οι παραστάσεις για τα παιδιά δεν διαφέρουν σε τίποτα σχεδόν από τις παραστάσεις για ενήλικες. Μόνο θεματικά μπορούν να διαφοροποιούνται. Όσον αφορά τη διαδικασία, τις πρόβες και το στήσιμο, η κάθε παράσταση, είτε είναι για παιδιά είτε είναι για ενήλικες, απαιτεί την ίδια αφοσίωση και τον ίδιο επαγγελματισμό. Και το πιο σημαντικό, απαιτεί την ίδια αθωότητα.

Υπάρχει κάποιο έργο το οποίο θα θέλατε σίγουρα να παρουσιάσετε στο μέλλον;

Πολλά. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για μένα έχει η αρχαία τραγωδία και θα είναι μεγάλη πρόκληση να ασχοληθούμε μαζί της.