Θεατής: «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή στο Θέατρο Τέχνης

Το Έργο
Η Ηλέκτρα μαζί με τη συγκαταβατική αδερφή της, τη Χρυσόθεμη, ζουν στο Άργος και θρηνούν για την απώλεια του πατέρα τους. Εύχονται κάποια στιγμή να επιστρέψει ο έτερος αδερφός τους και να εκδικηθεί για το φόνο του Αγαμέμνωνα. Πράγματι ο Ορέστης μαζί με τον Πυλάδη έρχονται από τη Φωκίδα με σκοπό να τιμωρήσουν τον θάνατο του Αγαμέμνονα και να αποκαταστήσουν τη βασιλική εξουσία στο νόμιμο εκπρόσωπό της. Για να μην γίνουν αντιληπτοί πρώτα εμφανίζεται στην Κλυταιμνήστρα ο Πυλάδης ανακοινώνοντας της τον θάνατο του Ορέστη και έπειτα οι δυο τους κουβαλώντας τις στάχτες του υποτιθέμενου νεκρού. Η Ηλέκτρα χάνει πια κάθε ελπίδα. Στο άκουσμα του θανάτου του αδερφού της ξεσπά σε θρήνο. Βλέποντας την να σπαράζει ο Ορέστης της αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα. Κατόπιν μπαίνει στο σπίτι, σκοτώνει τη μητέρα του, τυλίγει το σώμα της με ένα σεντόνι και με αυτό παραπλανά τον Αίγισθο λέγοντας του ότι πρόκειται για το σώμα του Ορέστη. Λίγο αργότερα και αυτός θα οδηγηθεί μέσα στο παλάτι για να θανατωθεί ολοκληρώνοντας έτσι τον κύκλο της τιμωρίας.

Παράσταση-Ερμηνείες
Μετά τον ιδιαίτερο και κατά γενική ομολογία επιτυχημένο “Έλληνα Βρυκόλακα” o Κωνσταντίνος Ντέλλας επιχείρησε να πρωτοτυπήσει και πάλι καταπιανόμενος αυτήν τη φορά με τον απαιτητικό κόσμο της αρχαίας τραγωδίας. Ο συνολικός χειρισμός όμως απέδειξε ότι κάτι τέτοιο δεν είχε στο μυαλό του ο φέρελπις σκηνοθέτης. Αν και με την είσοδο στον χώρο οι θεατές εκπλήσσονται με το πρωτότυπο σκηνικό (δωμάτιο κρεβατοκάμαρας) και τους ηθοποιούς επί σκηνής να βάζουν τις τελευταίες πινελιές πριν την έναρξη, η κάθε εντύπωση σταματά εκεί.

Η παράσταση ξεκινά, εξελίσσεται και καταλήγει σε μια κρεβατοκάμαρα με κέντρο δράσης ένα κρεβάτι, θυμίζοντας μια σύγχρονη ιστορία κρεβατομουρμούρας (ακόμα και τα κοστούμια, για να υποστηρίξουν την ιδέα, θυμίζουν νυχτικά). Όλα αρχίζουν και τελειώνουν σε αυτό το μικρό δωμάτιο, κάνοντας την παράσταση στατική, περιοριστική ως προς τις κινήσεις αλλά και τη γενική δράση. Ήταν αναμενόμενο και έγινε αισθητό από νωρίς ότι πρόκειται για μια μοντέρνα προσέγγιση του μύθου του Σοφοκλή αλλά σχεδόν πουθενά δεν διακρίναμε συναίσθηση αρχαίας τραγικότητας. Αντίθετα πολλά ήταν τα στοιχεία συγκαλυμμένου νεωτερισμού, οι συμβολισμοί -απροσδιόριστοι στην πλειοψηφία τους- που δεν προσέφεραν κάτι επί της ουσίας. Σιωπηλές μορφές συνεχώς ανεβοκατεβαίνουν μια σκάλα, εικόνα αισθητικά όμορφη, ουσιαστικά όμως δυσδιάκριτη στην παραπομπή της. Η έλλειψη χορού, η απουσία λυρικών μερών, στοιχεία βασικά ενός τραγικού έργου, εδώ απουσιάζουν εντελώς.

Η παρουσία του Πυλάδη, αν και σημαίνουσα στον Σοφοκλή, εδώ παραμερίζεται. Στιγμές καθοριστικές και τρανταχτές στην τραγωδία περνούν σε δεύτερη μοίρα -αναφέρουμε ενδεικτικά την αναγνώριση Ορέστη και Ηλέκτρας, σκηνή συγκλονιστική στο πρωτότυπο, με συνοπτικές διαδικασίες, στα όρια του κωμικού εμπρός μας ή και εκείνη του θανάτου της Κλυταιμνήστρας που εδώ ξεψυχά γελώντας και φωνάζοντας στον γιο της να την λυπηθεί ή ο θάνατος του Αίγισθου, μια ακόμη άκυρη σκηνή. Εξαιρώντας στιγμές του Γ. Χριστοδούλου (Ορέστης) και τη συγκινητική προσπάθεια της τραυματισμένης Φανής Παναγιωτίδου (Χρυσόθεμις) στο σύνολο τους οι ερμηνείες δεν προσέφεραν κάτι το ξεχωριστό.
Σε αντίθεση, η μουσική (Αγγελάκας) υποβοήθησε την όποια ένταση και μπορεί να θεωρηθεί υποστηρικτική.

Σύνολο
Ήταν μια μάλλον μεταμοντέρνα παράσταση με εμφανή την έλλειψη όποιων στοιχείων τραγωδίας (ακόμα και σε επίπεδα βασικής δομής). Η περιοριστική της διάσταση σε όλα τα επίπεδα κατά κάποιο τρόπο την αυτοπαγίδευσε και ενώ ξεκίνησε ως πρωτότυπη σύντομα εξελίχθηκε σε μονότονη, επίπεδη, οριοθετημένη σε διαλόγους και δράσεις κρεβατοκάμαρας όπου μια ομάδα ενηλίκων, μάλλον για να περάσει η ώρα, σκέφτηκε να παίξει όπως-όπως μια παλιά ιστορία που ακούει στο όνομα “Ηλέκτρα”.