Σε πρώτο πρόσωπο: Μπάμπης Αλεφάντης, ηθοποιός

Ο Μπάμπης Αλεφάντης βίωσε το Εθνικό Θέατρο και τις σπουδές του σε αυτό, σαν ένα κινηματογραφικό σκηνικό ταινίας. Με πολλή φόρα από την «Ορέστεια» του Τερζόπουλου, επιστρέφει για 2η χρόνια στο «Ιβάν εναντίον Ιβάν» με μία σιγουριά αλλά ίσως και με περισσότερη διαύγεια και μας συστήνεται στους «Δημοκράτορες» του Γιάννη Αποσκίτη σε ένα επίκαιρο έργο που φέρνει αντιμέτωπα την αλήθεια, την ελευθερία και το ψέμα – όπως και η ζωή.

Σκηνή από την παράσταση «Ιβάν εναντίον Ιβάν» ©Patroklos Skafidas

Μέσα στη σχολή πολλές φορές αναρωτιέσαι αν είσαι o Charles Βarkley στο “Space Jam”. Μετα βγαίνεις και έχουν περάσει τρία χρόνια. Ο ιδρυματισμός σχεδόν αναπόφευκτος όταν είσαι 10-12 ώρες σε ένα κτίριο με 16 ανθρώπους. Αναπόφευκτη βέβαια και η ανάγκη να μάθεις να συνυπάρχεις σε μία κοινότητα. Και αυτό είναι μάλλον το σημαντικότερο κέρδος, οι σχέσεις που δημιουργήσαμε στο Εθνικό, οι στιγμές που είδα συμφοιτητές/τριες μου να φτιάχνουν διαμάντια απ’ το τίποτα στην «πέτρινη» και κάποιοι καθηγητές/τριες που δεν μας έμαθαν την δική τους γλώσσα, αλλά μας ‘δώσαν κάποια ερεθίσματα/ή και τα μέσα για να επινοήσουμε την δική μας γλώσσα ο καθένας.

Σκηνή από την παράσταση «Ιβάν εναντίον Ιβάν» ©Patroklos Skafidas

Το σώμα θυμάται και η απόσταση ξεκουράζει. Όπως στα αθλήματα. Αν ξαναπαίξεις ποδόσφαιρο μετά από καιρό το πόδι θυμάται πολύ γρήγορα να κλωτσάει σωστά την μπάλα. Πιθανό να διαβάζεις πιο νηφάλια το παιχνίδι και να μην τρέχεις τόσο ή να τρέχεις στους σωστούς χώρους. Πιθανό επίσης το βλέμμα να είναι πιο ανοιχτό στους συμπαίκτες σου. Λιγότερο στρές και πιο καθαρή η κατεύθυνση της ενέργειας.

Ο Γκόγκολ γράφει το 1834. Σατιρίζει την εποχή του, την γραφειοκρατία και τις δικαστικές αρχές μιας επαρχιακής πόλης. Μια πιστή αναπαράσταση του διηγήματος θα ήταν βαρετή και άσκοπη. Ο Σωτήρης και ο Γιάννης κράτησαν τον βασικό μύθο και βρήκαν μια πολύ απολαυστική αναλογία στο σήμερα. Τη θέση του δικαστηρίου πήρε ένα στούντιο και μια infotainment ( ενημερωτική/ψυχαγωγική ) εκπομπή. Και οι Ιβάν από δύο πολλαπλασιάστηκαν σε έξι Ιβάν. Έτσι η παράσταση έγινε ένα μείγμα Ρώσικης επαρχιακής πόλης του 1830 με Αθήνα 2025.

Είναι πολύ εύκολο να την πατήσεις και να παίζεις το «αστείο», να κλείνεις το μάτι στον θεατή, λέγοντας «εδώ γελάς». Το στοίχημα είναι να παίξεις πραγματικά αυτό που συμβαίνει στον ήρωα, να υποστηρίξεις με ειλικρίνεια την πρόθεσή του, το πρόβλημά του, την μικρή τραγωδία του και να αφήσεις τον ρυθμό και την συνθήκη να παράξει την κωμωδία.

©Patroklos Skafidas

Το έργο υποστηρίζει ότι βρισκόμαστε μακριά απ’ το σήμερα. Είμαστε στην Πενσυλβάνια του 1892. Ο Τζον Ντόου, ένας διδακτορικός φοιτητής ψυχιατρικής, έρχεται να πραγματοποιήσει μια επέμβαση λοβοτομής σε μια ασθενή της ψυχιατρικής κλινικής Νιούμαν. Αντί για την λοβοτομή όμως θα πραγματοποιηθεί το πρώτο πείραμα φανταστικότητας στην ιστορία.

Γιατί δεν γνωρίζεις αν «ισχύει» σκηνικά. Επίσης, ξεκινήσαμε με ένα τηλέφωνο που ο Γιάννης μου είπε ότι θέλει να κάνουμε μια μαύρη κωμωδία με αφορμή το διήγημα του Πόε και σιγά σιγά αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε πολύ περισσότερο σκοτάδι από όσο περιμέναμε μέσα στο κείμενο. Ίσως γιατί ο Γιάννης γράφει αποκλειστικά μετά τα μεσάνυχτα.

Σκηνή από τους «Δημοκράτορες» ©Patroklos Skafidas

Μια πολύ καθαρή έκφρασή του είναι τα AI βίντεο. Δεν υπάρχει πλέον βίντεο στα social που να μην έχει ένα σχόλιο: «είναι ΑΙ». Ανεξάρτητα απ’ την εγκυρότητα αυτής της δήλωσης, μόνο και μόνο η ύπαρξη της φανερώνει το μπέρδεμα. Η αλήθεια είναι σε κρίση. Και οι αλγόριθμος των social κατασκευάζει την αλήθεια, που ταιριάζει στις προτιμήσεις μας. Ο Γκυ Ντεμπόρ γράφει στην κοινωνία του θεάματος: «Μέσα στον πραγματικά ανεστραμμένο κόσμο, το αληθινό είναι μια στιγμή του ψεύτικου».

Είναι βασικά μια παράσταση για τη μοναξιά που αισθάνεται ο σύγχρονος άνθρωπος, για την ανικανότητα του να κατανοήσει και να κατατάξει όλα εκείνα τα παράλογα και φρικτά, που συμβαίνουν γύρω μας και τελικά τον θυμό και την απόγνωση που δημιουργεί το παράλογο. Δεν παύει όμως να είναι και κωμωδία. Γιατί χρειάζεται μια απόσταση απ’ την φρίκη για να μπορούμε να την αναγνωρίσουμε.

©Patroklos Skafidas

Νομίζω ότι είναι απ’ τα πράγματα που πρέπει να περάσει αρκετός καιρός για να καταλάβεις το αποτύπωμά τους. Κρατάω σίγουρα το αίσθημα της κοινότητας, την κοινή αναπνοή και την αλληλεγγύη μεταξύ μας. Την καταιγίδα στο Δίον, την σκηνή της Ηλέκτρας στο Κούριο στην Κύπρο και όλες τις μικρές τελετουργίες πριν και μετά από κάθε παράσταση.

Οπότε αν προσπαθούσα να εφαρμόσω ας πούμε την λειτουργία του χορού της «Ορέστειας» σε μια κωμωδία σαν το «Ιβάν εναντίον Ιβάν», θα ήταν σαν να προσπαθώ να τρέξω με βατραχοπέδιλα. Παρ’όλ΄ αυτά κάτι εγγράφεται στο σώμα από κάθε δουλειά. Μπορεί μια παράσταση να προτεραιοποιεί τη λειτουργία της αναπνοής και του ενεργοποιημένου/αξονικού σώματος και μια άλλη την αμεσότητα, την επικοινωνία με τον συμπαίκτη και την ειλικρίνεια στον ποιητικό λόγο. Αυτές οι λειτουργίες γίνονται αποσκευές και σε κάποιες δοσολογίες γίνονται χρήσιμες σε κάθε επόμενη παράσταση. Οπότε ναι, έστω και ασυναίσθητα, κάτι περνάει.

©Patroklos Skafidas

και μετά τα υπόλοιπα.

Στην κάμερα δεν γνωρίζεις ποτέ ακριβώς όλα τα συστατικά που θα απαρτίζουν την ταινία και έτσι έχεις πολύ μικρότερο «έλεγχο» της ερμηνείας. Το πολύ πολύ να γνωρίζεις το κάδρο, αλλά και πάλι δεν ξέρεις αν θα υπάρχει μουσική ή πως θα μονταριστεί η συγκεκριμένη σκηνή και όλη η ταινία. Μπορεί να νομίζεις ότι κάτι είναι μικρό αλλά τελικά να είναι υπερβολικό και το αντίστροφο. Άρα δεν μπορείς ακριβώς να «σκηνοθετήσεις τον εαυτό σου» όπως στο θέατρο, που όλα τα στοιχεία είναι εκεί, ζωντανά και μάλιστα μαζί με τα ζωντανά μάτια του κοινού και την αναπνοή του, με τα οποία συνομιλείς σε πραγματικό χρόνο. Πριν λίγο καιρό συμμετείχα στη μίνι σειρά «Αύριο» του Γιώργου Γκικαπέππα. Θα βγει στο σύντομα στο Εrtflix. Πολύ ευχάριστη και προσεγμένη συνθήκη.

Ακούω/γράφω μουσική. Κάνω καμιά αναρρίχηση μέσα. Καμιά πεζοπορία έξω. Προσπαθώ λιγότερη οθόνη, περισσότερο διάβασμα