Παγκόσμια Ημέρα Τούρκικου Καφέ – Κάθε γουλιά διηγείται μια ιστορία
Ο τούρκικος καφές, επίσημα αναγνωρισμένος από την UNESCO το 2013, απέκτησε τη δική του παγκόσμια ημέρα, στις 5 Δεκεμβρίου. Φέτος, η πολιτισμική του αξία ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο, καθώς έγινε το πρώτο παραδοσιακό προϊόν της Τουρκίας που καταχωρήθηκε επίσημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Φημισμένος για το πλούσιο άρωμά του και τη γεμάτη γεύση του, ο τούρκικος καφές αποτελεί μία από τις πιο πολύτιμες πολιτισμικές παραδόσεις της Τουρκίας. Οι μοναδικές μέθοδοι παρασκευής και σερβιρίσματός του, σε συνδυασμό με την κοινωνική και ιστορική του σημασία, καθιστούν αυτό το ρόφημα μια εμπειρία που πρέπει απαραιτήτως να βιώσει κάθε επισκέπτης της Τουρκίας, όπου κάθε γουλιά αφηγείται και μια ιστορία παράδοσης και φιλοξενίας.
Ο τούρκικος καφές καταχωρήθηκε στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2013 και έκτοτε, η 5η Δεκεμβρίου, ημερομηνία αυτής της αναγνώρισης, γιορτάζεται ως «Παγκόσμια Ημέρα του Τούρκικου Καφέ». Ωστόσο, φέτος ο τούρκικος καφές ενίσχυσε για μία ακόμη φορά την πολιτισμική και ιστορική του σημασία σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς η ονομασία του έγινε το πρώτο «όνομα παραδοσιακού προϊόντος» της Τουρκίας που καταχωρήθηκε επίσημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Ο τούρκικος καφές έχει ιστορία που ξεπερνά τα 500 χρόνια. Εισήχθη στα οθωμανικά εδάφη μέσω της Υεμένης τον 16ο αιώνα, και κατέκτησε αστραπιαία τις καρδιές του κόσμου, οδηγώντας στο άνοιγμα των πρώτων καφενείων όπου γίνονταν βαθυστόχαστες συζητήσεις. Ο τούρκικος καφές δεν άργησε να μπει στα σπίτια, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σε μια αγαπημένη τουρκική παράδοση. Βλέποντας την αυξανόμενη δημοφιλία του, οι έμποροι άρχισαν να εμπορεύονται κόκκους καφέ ξεπερνώντας τα σύνορα της χώρας. Έτσι, ο τούρκικος καφές έφτασε στην Ευρώπη, θέτοντας τα θεμέλια για την κουλτούρα του καφέ στην ευρύτερη περιοχή.
5 Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Τούρκικου Καφέ
Πέρα από την πλούσια γεύση του, ο τούρκικος καφές αποτελεί από καιρό ένα αγαπημένο τελετουργικό που ενώνει φίλους και οικογένειες. Αρχικά σερβιριζόταν μετά τα γεύματα, αλλά σύντομα βρήκε τη θέση του σε τελετές αρραβώνων, εορταστικές συγκεντρώσεις και θρησκευτικές γιορτές. Το να προσφέρεις τούρκικο καφέ είναι μια διαχρονική χειρονομία φιλοξενίας και ζεστασιάς, μια έκφραση που αποτυπώνεται στην παροιμία «ένα φλιτζάνι καφέ είναι δέσμευση για σαράντα χρόνια φιλίας».
Αυτό που κάνει τον τούρκικο καφέ μοναδικό δεν είναι μόνο η δύναμή του να φέρνει τους ανθρώπους κοντά, αλλά και η αυθεντική κουλτούρα που εκφράζει, από την παρασκευή έως την απόλαυσή του. Μια από τις παλαιότερες μεθόδους παρασκευής καφέ εξακολουθεί να ακολουθείται μέχρι σήμερα αποτυπώνοντας τη βιώσιμη γαστρονομική κληρονομιά της Τουρκίας. Οι λεπτοαλεσμένοι καβουρδισμένοι κόκκοι παρασκευάζονται με κρύο νερό –και ζάχαρη, αν επιθυμείτε– σε ένα μικρό σκεύος που ονομάζεται «τσεζβέ» (cezve), ενώ στη συνέχεια το μείγμα θερμαίνεται ήπια έως ότου σχηματιστεί ένας τέλειος αφρός. Όταν βρεθείτε στην Τουρκία μπορεί να σας ρωτήσουν: «Πώς θέλετε τον καφέ σας;» – σκέτο, ελαφρώς γλυκό (λίγη ζάχαρη), μέτριο ή γλυκό.
Ο καφές αυτός διακρίνεται από τον κόκκο και τον πλούσιο αφρό του, αλλά και από τον τρόπο σερβιρίσματος. Σε αντίθεση με τον καφέ που σερβίρεται σε χάρτινα ποτήρια στη βιαστική σύγχρονη ζωή μας, ο τούρκικος καφές απολαμβάνεται σε μικροσκοπικά πορσελάνινα φλιτζάνια, συνοδευόμενος από ένα ποτήρι νερό και ένα τουρκικό λουκούμι.
5 Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Τούρκικου Καφέ
Καθώς οι ταξιδιώτες επισκέπτονται τις διάφορες περιοχές της Τουρκίας, συναντούν διαφορετικές εκδοχές του τούρκικου καφέ. Κατά μήκος των παραλίων της Τουρκίας, μπορούν να απολαύσουν καφέ με μια λεπτή γεύση μαστίχας, μιας τοπικής σπεσιαλιτέ που παράγεται από τα φημισμένα μαστιχόδεντρα της περιοχής. Στο Γκαζιαντέπ (Gaziantep), οι ταξιδιώτες δοκιμάζουν τον καφέ μενεντζίκ (menengiç), που παρασκευάζεται από τους καρπούς του δέντρου Pistacia terebinthus και ο οποίος διαθέτει γεωγραφική ένδειξη (GI) από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ στις ανατολικές επαρχίες όπως τη Σανλιούρφα (Şanlıurfa) και το Μαρντίν (Mardin), πρέπει οπωσδήποτε να γευτούν τον μίρα (mırra), ένα πιο δυνατό και έντονο ρόφημα που αποτυπώνει τις μακραίωνες παραδόσεις της περιοχής.
Είτε μετά από ένα γεύμα είτε σε συνδυασμό με γλυκά όπως ο μπακλαβάς και το τουρκικό λουκούμι, ο τούρκικος καφές συνοδεύει τις συζητήσεις. Μόλις ο καφές τελειώσει, οι κόκκοι που μένουν στο άδειο φλιτζάνι μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μαντείας, μια παράδοση γνωστή ως τασσεογραφία.
