Η θρυλική ιστορία του MTV – Ένα τελευταίο αντίο στο πιο επιδραστικό μουσικό κανάλι

Φαντάσου το εξής: Είναι μεσάνυχτα της 1ης Αυγούστου 1981. Ακούς τη φράση “Ladies and gentlemen, rock and roll” και μετά βλέπεις το βίντεο κλιπ του τραγουδιού “Video Killed the Radio Star” των The Buggles. Χωρίς να το ξέρεις ακόμη, ο τρόπος που μαθαίνεις μουσική αλλά και ολόκληρη η μουσική βιομηχανία πρόκειται να αλλάξουν δια παντός! Αυτή ήταν η πρώτη μετάδοση του MTV, του πρώτου 24ωρου μουσικού καναλιού στην ιστορία της τηλεόρασης, που είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν στις ΗΠΑ.

Στην Ελλάδα το MTV δεν ήταν σταθερή κι εύκολη υπόθεση για να παρακολουθήσει κανείς αλλά αυτό δε σημαίνει ότι άφησε τις γενιές των ’80s και ’90s ανεπηρέαστες -κάθε άλλο! Όσες γενιές γεννήθηκαν πάνω-κάτω κοντά στη νέα χιλιετία, ίσως δυσκολεύονται να καταλάβουν την καθοριστική επίδραση του MTV στην μουσική αλλά και το τέλος μιας εποχής μετά την πρόσφατη ανακοίνωση για την οριστική διακοπή των καναλιών του. Συγκεκριμένα, η Paramount Global διακόπτει όλα τα μουσικά κανάλια του MTV (MTV Music, MTV 80s, MTV 90s, Club MTV, MTV Live) σταδιακά σε όλη την Ευρώπη έως το τέλος του έτους. Ο λόγος είναι τόσο η περικοπή δαπανών λίγο πριν την επερχόμενη συγχώνευση με τη Skydance Media όσο και η αλλαγή στον τρόπο κατανάλωσης της μουσικής από το κοινό – όλα έχουν μεταφερθεί διαδικτυακά κι ένα αποκλειστικά μουσικό κανάλι δεν φαίνεται απαραίτητο.

Ως ένα τελευταίο αντίο κι ένα ευχαριστώ από γενιές που δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς μουσική, αξίζει να κάνουμε μια αναδρομή στην ιστορία του MTV από την ίδρυσή του έως σήμερα.

Μπορεί πλέον να έχουμε όλα τα άλμπουμ από οποιονδήποτε καλλιτέχνη επιθυμούμε στο κινητό μας αλλά αυτό στα 80s ήταν μάλλον ένα μακρινό όνειρο, αν όχι επιστημονική φαντασία. Για να βρεις νέα μουσική έπρεπε είτε να αγοράζεις δίσκους και κασέτες, είτε να παρακολουθείς καρτερικά μικρές μουσικές εκπομπές στα διάφορα κανάλια, να αγοράζεις περιοδικά για μουσική και να πηγαίνεις σε συναυλίες. Σίγουρα υπήρχε μια αυθεντικότητα που πλέον έχει χαθεί με την απεριόριστη και εύκολη πρόσβαση στα πάντα. Το να μάθεις νέα μουσική, λοιπόν, ήταν ένα διαρκές κυνήγι στο άγνωστο.

Παράλληλα, η δημιουργία βίντεο κλιπ από τους καλλιτέχνες δεν ήταν κάτι διαδεδομένο και απαραίτητο για την προώθηση νέων κομματιών. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να μην ήξερες καν πως μοιάζει ο καλλιτέχνης που ακούς! Το MTV πάντρεψε, ουσιαστικά, την εικόνα με τον ήχο! Δεν έδωσε απλώς πρόσωπο στους καλλιτέχνες αλλά ακόμη μια καλλιτεχνική δίοδο για να εκφράσουν την μουσική τους: τα βίντεο κλιπ.

Οι πρώτες εικόνες που παίχτηκαν στο κανάλι ήταν με μια παρωδία της προσεδάφισης στη Σελήνη όπου ένας αστροναύτης καρφώνει τη σημαία του MTV. Ο λεγόμενος MTV Moonman έγινε η μασκότ του καναλιού και το αγαλματίδιο που δινόταν στα γνωστά σε όλους MTV Video Music Awards ή εν συντομία VMAs (τα οποία θα συνεχίσουν να γίνονται). Η πρώτη φορά που δόθηκαν αυτά τα βραβεία ήταν το 1984, όταν η Madonna ερμήνευσε ζωντανά το “Like a Virgin”. Παράλληλα με τον αστροναύτη ως μασκότ, το 1982 δημιουργήθηκε και το σλόγκαν “I Want My MTV!”, που ξεκίνησε για διαφημιστικούς σκοπούς αλλά κατέληξε τόσο εμβληματικό που έγινε στίχος που τραγουδάει ο Sting στο τραγούδι “Money for Nothing” των Dire Straits.

H μασκότ του MTV, ο Moonman

Το 1987 ξεκίνησε και το “MTV News”, αρχικά ως μέρος της εκπομπής “The Week in Rock”, το οποίο παρουσίαζε ο iconic Kurt Loder, συντάκτης του Rolling Stone, που έγινε η φωνή του “MTV News” κι ένας απ’ τους πιο σημαντικούς δημοσιογράφους του MTV. Ακόμη μια σημαντική εκπομπή για το κανάλι στη δεκαετία του 1980 ήταν το “Andy Warhol’s Fifteen Minutes”, ένα talk show που παρουσίαζε ο γνωστός καλλιτέχνης από το 1985 έως το 1987, με καλεσμένους ανερχόμενους μουσικούς. Εξίσου σημαντική ήταν και η εκπομπή “Yo! MTV Raps”, η πρώτη εκπομπή που παρουσίαζε αποκλειστικά hip hop βίντεο κλιπ. Παιζόταν στο ευρωπαϊκό κανάλι από το 1987 έως το 1990 ενώ στο αμερικάνικο κράτησε έως το 1995.

Ορισμένα από τα πιο εμβληματικά βίντεο κλιπ που έπαιξε το ΜΤV εκείνη τη δεκαετία κι έμελλαν να γράψουν μουσική ιστορία ήταν το “Thriller” (1983) του Michael Jackson, το “Like a Virgin” (1984) της Madonna, το “Hungry Like the Wolf” (1982) των Duran Duran και το “Girls Just Want to Have Fun” (1983) της Cyndi Lauper.

MTV News

Στα ’90s το ΜΤV ενσωματώνει περισσότερο την alternative, grunge & hip-hop σκηνή που τη δεκαετία εκείνη άνθιζε. Με την εκπομπή “MTV Unplugged”, που ξεκινά το 1989 και διαρκεί συστηματικά έως το 1999, καλεί γνωστούς καλλιτέχνες να ερμηνεύσουν ζωντανά ακουστικές εκδοχές των τραγουδιών τους. Πολλές από τις εκπομπές αυτές έγιναν κανονικά άλμπουμ με επιτυχημένες πωλήσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το “MTV Unplugged in New York” (1994) των Nirvana, το “Unplugged” (1992) του Eric Clapton και το “MTV Unplugged” (1992) της Mariah Carey.

Η επίδραση του MTV στην pop κουλτούρα και στο πώς μαθαίνουν οι νέοι μουσική εξακολουθεί να παραμένει καθοριστική. Μια προσθήκη που κάνει το κανάλι εκείνη τη δεκαετία και για ακόμη μια φορά πρωτοπορεί, είναι το “The Real World” (1992), η πρώτη reality εκπομπή στην ιστορία της τηλεόρασης (ναι, πριν την ύπαρξη του “Big Brother”) με νέους που μένουν σ’ ένα σπίτι και καταγράφονται. Δυστυχώς, αυτή η προσθήκη επρόκειτο σε λίγα χρόνια να είναι η αρχή της σταδιακής παρακμής του ΜΤV…

Η νέα χιλιετία φέρνει πολλές αλλαγές με πρώτη και κύρια τη σταδιακή είσοδο του ίντερνετ στις ζωές μας. Το ξεκίνημα του YouTube το 2005 παίζει καθοριστικό ρόλο στην παρακμή του μουσικού καναλιού. Το κοινό πια μπορεί να επιλέξει δωρεάν τι θα δει και πότε, χωρίς να περιμένει πότε θα παιχτεί στην τηλεόραση. Κάπως έτσι, η έμφαση του καναλιού φεύγει από τη μουσική και πηγαίνει περισσότερο σε reality και lifestyle περιεχόμενο. Κι ενώ πολλές εκπομπές εξακολουθούν να έχουν απήχηση (για παράδειγμα, το “The Osbournes” μεταξύ 2002 και 2005), χάνεται η βασική ουσία που προσέλκυσε εξαρχής το κοινό.

Με την πάροδο του χρόνου το MTV έγινε όλο και λιγότερο απαραίτητο στους μουσικόφιλους, φτάνοντας στο σήμερα που οι streaming πλατφόρμες όπως το Spotify και το Apple Music, έχουν όλα όσα χρειάζεται κάποιος ενώ, το Tik Tok είναι αυτό που πια δημιουργεί τα trends και το YouTube παραμένει ο βασικός πάροχος των νέων βίντεο κλιπ.

Δύσκολο το αντίο σε ένα κομμάτι ζωτικής σημασίας για την μουσική σκηνή, το οποίο μίλησε τη γλώσσα των νέων, έγινε ένα ορόσημο για ολόκληρες γενιές και ανέδειξε δεκάδες καλλιτέχνες. Όμως, μάλλον το τέλος είχε ήδη έρθει και κανείς δεν το παραδεχόταν. Όσο κι αν θέλουμε να φωνάξουμε “I Want My MTV…Back”, είναι αδύνατον να επαναληφθεί στο σήμερα αυτό που συνέβη στα ’80s και τα ’90s. Καλύτερα να το θυμόμαστε έτσι, παρά να το μαθαίνουν οι νέες γενιές σαν ένα κανάλι μαζικής παραγωγής reality εκπομπών.