Muriel Pénicaud: Η Γαλλίδα πολιτικός και φωτογράφος στην Αθήνα – “για να επινοήσουμε το κοινό μας μέλλον”

Η Muriel Pénicaud έχει χαράξει μια εντυπωσιακή πορεία τόσο στην πολιτική όσο και σε πιο δημιουργικά μονοπάτια, όπως αυτό της φωτογραφία. Από την καλλιτεχνική της διαδρομή ως φωτογράφος, έως τη θητεία της ως Υπουργός Εργασίας της Γαλλίας, αναδεικνύεται ένας κοινός παρανομαστής: η επιθυμία της να συμβάλλει ουσιαστικά στον κόσμο γύρω της. Η φωτογραφία αποτελεί για εκείνη μια μορφή τέχνης που τη συνοδεύει από την παιδική της ηλικία και την αγαπά για τη λιτότητα και την ικανότητά της να είναι προσιτή σε όλους.

Με αφορμή την επίσκεψή της στην Αθήνα, μιλήσαμε με την Muriel Pénicaud για το μήνυμα που εκείνη επιθυμεί να μεταδώσει στο ελληνικό κοινό. Στο πλαίσιο των «Εφηρμοσμένων Ελληνογαλλικών Διαλόγων» με γενικό θέμα Το Σχήμα του Μέλλοντος, η Γαλλίδα φωτογράφος και πολιτικός θα πάρει μέρος σε μια σειρά εκδηλώσεων, ενώ θα παρουσιάσει τη φωτογραφική έκθεση Μητρώο του Μέλλοντος/ Matrix of Worlds από τις 17 Σεπτεμβρίου, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση.

Muriel Penicaud, Gorilla photographie

Το πάθος μου για τη φωτογραφία ξεκίνησε όταν ήμουν 11 χρονών και έλαβα τη δική μου πρώτη φωτογραφική μηχανή, μια Polaroid με ασπρόμαυρο φιλμ. Η πυκνή επαγγελματική και οικογενειακή μου ζωή με απομάκρυνε για πολύ καιρό από τη φωτογραφία. Πριν από 12 χρόνια, όταν συνειδητοποίησα ότι η σπίθα του πάθους παρέμενε, αποφάσισα να το βιώσω πλήρως. Μετά από μια νέα παύση, λόγω των κυβερνητικών μου καθηκόντων, σήμερα πια αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ζωής μου. Η φωτογραφία είναι για μένα υπαρξιακή. Μου επιτρέπει να εξημερώνω τον κόσμο, να εξορκίζω τη βία, να ζωογονώ τον θαυμασμό. Κάνει τη ζωή πιο έντονη και όμορφη, οξύνει και ανοίγει το βλέμμα. Αγαπώ τη φωτογραφία γιατί είναι μια παγκόσμια γλώσσα, προσιτή σε όλους και λιτή στην εκφορά της, ικανή να συλλάβει την ουσία μιας στιγμής και να τη μετατρέψει σε ίχνος αιωνιότητας. Είναι για μένα ένα ποιητικό μονοπάτι, μια αναζήτηση της ψυχής.

Η φωτογραφία είναι για μένα υπαρξιακή. Μου επιτρέπει να εξημερώνω τον κόσμο, να εξορκίζω τη βία, να ζωογονώ τον θαυμασμό

Η κοινωνική και κοινωνιολογική μου δέσμευση είναι ο σταθερός άξονας της ζωής μου, από τα 15 μου χρόνια, όταν έκανα μαθήματα υποστήριξης σε μια παραγκούπολη. Ακολούθησαν οι επαγγελματικές μου θέσεις ως Γενική Διευθύντρια Ανθρώπινων Πόρων του ομίλου Danone και οι ευθύνες μου ως Πρέσβυς και Υπουργός Εργασίας. Δημιούργησα επίσης το Ίδρυμα Sakura, το οποίο στηρίζει νέους καλλιτέχνες με κοινωνική δράση, ιδιαίτερα γυναίκες και νέους. Αυτή η δέσμευση εκφράστηκε με διαφορετικές μορφές σε κάθε φάση της ζωής μου. Ενίσχυσε τη δράση μου ως Υπουργού (νόμοι για την ισότητα ανδρών-γυναικών, τη μαθητεία, το δικαίωμα στη δια βίου μάθηση…)· επίσης, τρέφει το βλέμμα μου ως φωτογράφου, ένα βλέμμα ανθρωπιστικό και ποιητικό.Επιπλέον, ταξιδεύω εδώ και τριάντα χρόνια σε όλες τις ηπείρους, λόγω των επαγγελματικών μου ρόλων. Εκεί μεταφέρω το βλέμμα, την ευαισθησία μου και… τη φωτογραφική μου μηχανή. Η φωτογραφία μου τρέφεται από όλες αυτές τις συναντήσεις: είτε είναι το πέταγμα ενός πουλιού, η γήινη παρουσία ενός δέντρου, το βλέμμα ενός παιδιού ή η κίνηση μιας γυναίκας, οπουδήποτε στον κόσμο. Ορισμένες σειρές αντικατοπτρίζουν άμεσα τη δέσμευσή μου για το Ζων, ιδιαίτερα οι Life is Red (η ελευθερία των γυναικών), Wind under the Wings (τα πτηνά), Wind into the Roots (τα δέντρα) και Human at Work (η εργασία των ανθρώπων).

Το ζω καθημερινά, όταν ένα γλυπτό, μια μουσική, μια ποίηση ή μια φωτογραφία με συγκινεί, ανοίγει την καρδιά μου, ξυπνά τη φαντασία μου ή χαϊδεύει την ψυχή μου. Σε καθεμία από τις φωτογραφίες μου, αφηγούμαι μια ιστορία, αλλά όχι πλήρως, ώστε ο θεατής να μπορεί να την ερμηνεύσει, να την επεκτείνει, να προβάλει πάνω της τα όνειρα, τους φόβους, τις αναμνήσεις και τις επιθυμίες του. Το ασπρόμαυρο, με τον αφηρημένο του χαρακτήρα, απαιτεί να φτάσεις στην ουσία. Ενθαρρύνει αυτήν την εσωτερική κίνηση του θεατή ο οποίος, από τη στιγμή-σταθμό όπου τοποθετείται η εικόνα, θα επινοήσει ένα «φιλμ» και θα αφήσει την ψυχή του να πετάξει.

Είναι αυτός ο Βρετανός καλλιτέχνης που έκλαψε όπως ποτέ άλλοτε μπροστά σε μία φωτογραφία μου. Είναι αυτή η φίλη που μου λέει ότι δεν περπατά πια με τον ίδιο τρόπο στο δάσος, από τότε που οι φωτογραφίες μου της έδωσαν την επιθυμία να αγγίξει και να αγκαλιάσει τα δέντρα. Είναι περισσότεροι από εκατό άνθρωποι που μοιράστηκαν μαζί μου την προσωπική τους ερμηνεία, διαφορετική για τον καθένα, της εμβληματικής φωτογραφίας ενός δυνατού και μυστηριώδους πτηνού, «Ποιος είσαι;». Αυτό το θαύμα της διασταύρωσης των βλεμμάτων με τρέφει και με χαροποιεί βαθιά.

Σε καθεμία από τις φωτογραφίες μου, αφηγούμαι μια ιστορία, αλλά όχι πλήρως, ώστε ο θεατής να μπορεί να την επεκτείνει

Προσκεκλημένη στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Εφηρμοσμένοι Ελληνογαλλικοί Διάλογοι», χάρη στον παλιό μου συνάδελφο στον ΟΟΣΑ, τον Γιώργο Πρεβελάκη, το θέμα της εβδομάδας στην Αθήνα θα είναι Shaping the Future / Το Σχήμα του Μέλλοντος. Σε έναν κόσμο όπου η βία, το χάος και η καταστροφή αυξάνονται καθημερινά, κάποιοι απελπίζονται. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι το μέλλον δεν είναι προδιαγεγραμμένο, ότι σε εμάς όλους εναπόκειται να του δώσουμε μορφή. Θα το μοιραστώ στην Αθήνα μέσα από διάφορες εκδηλώσεις: τα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης Μητρώο του Μέλλοντος/ Matrix of Worlds στις 17 Σεπτεμβρίου στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, σε συνεργασία με την γκαλερί Citronne. τη διάλεξη με θέμα Το Μέλλον της Εργασίας / Future of Work στην Ελληνοαμερικανική Ένωση στις 17 Σεπτεμβρίου, σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ. πέντε ακόμη συναντήσεις οι οποίες προμηνύονται εξίσου συναρπαστικές (Diktio, Women Act, EMG & European Business Review, CSR Hellas, CCI France-Grèce). Και φυσικά… θα αφιερώσω μια ημέρα στη συλλογή νέων φωτογραφιών στους δρόμους της Αθήνας.

Homo Numericus 2018, Paris, France, Muriel Penicaud

Πολλοί αρχαίοι μύθοι αφηγούνται τη γένεση του κόσμου από τη συνάντηση της Γης και του Ουρανού, με τη γυναίκα ως μήτρα. Στη φωτογραφική μου σειρά Μητρώο του Κόσμου/Matrice des mondes, επικαλούμαι τη Γη (τα δέντρα), τον Ουρανό (τα πτηνά) και τη Γυναίκα (όλες μας) για να αναγεννήσουμε τον κόσμο μας που πάσχει. Η Γαία και ο Ουρανός δεν είναι μακριά. Είναι μια επίκληση να αρνηθούμε τη μοιρολατρία, να ενώσουμε τις δυνάμεις της φύσης και του ανθρώπου στο Ζων, να συνδεθούμε όλοι μαζί για να επινοήσουμε το κοινό μας μέλλον.

Η Ελλάδα και η Γαλλία είναι «εξαδέλφες» χώρες μέσα στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο αμοιβαίος σεβασμός και η στοργή ρέουν εν αφθονία και έχουν βαθειές ρίζες στους λαούς μας. Ευχαριστώ την ομάδα «Εφηρμοσμένοι Ελληνογαλλικοί Διάλογοι» για την όμορφη και ακατάπαυστη δράση της για τη σύσφιξη των δύο πολιτισμών μας. Είμαι πεπεισμένη και η εμπειρία το αποδεικνύει κάθε μέρα: η Τέχνη αλλάζει το βλέμμα μας, η Τέχνη ανοίγει τις καρδιές μας, η Τέχνη μας συνδέει, η Τέχνη μας οδηγεί στον δρόμο μιας πιο ανοιχτής και βαθειάς Ανθρωπότητας.