Τζένη Αργυρίου: Θέλω να αφοσιώνομαι σε ο,τιδήποτε κάνω, χωρίς έκπτωση

Βρίσκεται εδώ και εβδομάδες στην Καλαμάτα, οργανώνοντας την 31^η έκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Για την Τζένη Αργυρίου είναι η πρώτη της διοργάνωση, την οποία κατάφερε να συνθέσει, να εμπλουτίσει με ιδέες και να προτείνει φιλόδοξους στόχους μέσα σε, μόλις, μερικούς μήνες – οπότε και ανέλαβε την καλλιτεχνική της διεύθυνση.

Κι έτσι, για τη μακρά (ομολογουμένως) συνομιλία μας χρειάστηκε να επιστρατεύσουμε μια πλατφόρμα chat, εξασφαλίζοντας μια αίσθηση εγγύτητας και επαφής. Αυτές οι δύο τελευταίες συνθήκες μοιάζουν να είναι οδηγοί στη ζωή, στην καλλιτεχνική της πορεία αλλά και τελικά στον τρόπο που η Τζένη Αργυρίου έχει αντιμετωπίσει τη συγκρότηση του φετινού προγραμματισμού.

«Παιδί» της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση στη Νέα Υόρκη, με αλλεπάλληλες συνεργασίες στην Ευρώπη επέστρεψε στην Ελλάδα με την επιθυμία να συμμετέχει στο χορευτικό τοπίο, όπως διαμορφωνόταν (και εξακολουθεί) δυναμικά να διαμορφώνεται κατά την τελευταία δεκαετία.

Έχοντας περάσει από όλες τις φάσεις δημιουργίας – χορεύτρια, χορογράφος και ιδρύτρια της ομάδας «Amorphy» – αναγνωρίζει όλο το τόξο αναγκών στην επικράτεια του ελληνικού χορού. Γι’ αυτό και, από τον τελευταίο σταθμό της περιπέτειας της, την Καλαμάτα, δηλώνει με αποφασιστικότητα πως το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της πόλης πρέπει να γίνει ένας ακόμα ισχυρός κρίκος εξωστρέφειας της εγχώριας χορευτικής δημιουργίας.

Η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας στο λιμάνι της πόλης, ένα μόνο από τα σημεία όπου θα παρουσιαστούν παραστάσεις στο πλαίσιο της διοργάνωσης.

Από νωρίς στην ιστορία του Φεστιβάλ,  υπήρχαν οι παράλληλες εκδηλώσεις που εστίαζαν στη συνομιλία του χορού με τις άλλες τέχνες. Ακόμα και σε εποχές, όπου οι παραστατικές τέχνες ήταν πιο οριοθετημένες, το Φεστιβάλ υπήρξε συμπεριληπτικό και φιλοξένησε σημαντικά μουσικά σχήματα, ταινίες, εκθέσεις και άλλες δράσεις στο δημόσιο χώρο. Η διαφορά με το σήμερα πιστεύω ότι έγκειται στον τρόπο που γίνεται η σύμπραξη και η ζύμωση των διαφορετικών τεχνών. Σήμερα, ο χορός κατά τη δημιουργική του διαδικασία δανείζεται και εμπλέκει στοιχεία από άλλες τέχνες όπως το σινεμά, τα εικαστικά και άλλα καλλιτεχνικά, τεχνολογικά και επιστημονικά πεδία. Και θεωρώ πως, όσο επιμένεις και ψάχνεις σε αχαρτογράφητες περιοχές, μπορεί να σου αποκαλυφθούν νέοι χώροι προς εξερεύνηση για, εν δυνάμει, καινοτόμες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις, πρακτικές και δημιουργίες.

Εκείνο που αναζήτησα μέσα στον πρώτο προγραμματισμό, είναι το κάθε έργο να μπορεί να προσφέρει μια μοναδική ματιά, μια προσωπική καλλιτεχνική γραφή, ενώ στο σύνολό τους να συνθέτουν ένα μωσαϊκό, με έργα που αλληλεπιδρούν και συνομιλούν μεταξύ τους, είτε συμπληρωματικά, είτε και αντιθετικά μέσα από τις διαφορετικές οπτικές, αισθητικές, κινησιολογικές ακόμα και κοινωνικοπολιτικές προσεγγίσεις τους. Στόχος του Φεστιβάλ είναι να αναδείξει τις διαφορετικές ματιές των καλλιτεχνών και τα θέματα που τους απασχολούν. H συνύπαρξη των τεχνών δεν είναι σκοπός του Φεστιβάλ, αλλά καθρέφτισμα της διαδικασίας του σύγχρονου καλλιτέχνη να βρει την προσωπική του φωνή που τον οδηγεί σε συνεργασίες και μεθόδους οι οποίες εμπλέκουν και τις άλλες τέχνες.

H συνύπαρξη των τεχνών δεν είναι σκοπός του Φεστιβάλ, αλλά καθρέφτισμα της διαδικασίας του σύγχρονου καλλιτέχνη να βρει την προσωπική του φωνή

Θα ήθελα οπωσδήποτε να διατηρήσει το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο και το καινοτόμο στοιχείο των παραγωγών που φέρνει. Επίσης, να δώσει χώρο και υποστήριξη σε καλλιτέχνες που τώρα ξεκινούν την σταδιοδρομία τους με έργα που έχουν ιδιαίτερο ύφος και φανερώνουν ή υπόσχονται ότι θα έχουν ενδιαφέρουσα εξέλιξη.  Στην ιστορία των 30 χρόνων του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, υπάρχει μια βαθιά συγκίνηση και μόνο καθώς διατρέχεις τα ονόματα και τις  φυσιογνωμίες των δημιουργών που έχουν περάσει από αυτό. Είναι κάτι που θέλω να εξελιχθεί ώστε το Φεστιβάλ ν’ αποτελεί ένα περιβάλλον που φέρνει μαζί, τόσο ώριμες φωνές και χορογραφικά έργα που στέκουν μέσα στα χρόνια – όπως π.χ. φέτος το «Maybe B» της Μαγκί Μαρέν – όσο και νέες προτάσεις που προέρχονται από νεότερες γενιές. Με απασχολεί, επίσης, η συνύπαρξη και η συνομιλία διαφορετικών πολιτισμών και καλλιτεχνικών πρακτικών. Ιδεατό για μένα είναι να μπορεί αυτό το ποικίλο σχήμα και οι διαφορετικοί καλλιτέχνες να έχουν το χρόνο να συναντηθούν μεταξύ τους, τόσο κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, αλλά και κατά τη διάρκεια της χρονιάς.  Φέτος, συμπεριλάβαμε στον προγραμματισμό μας masterclasses και εργαστήρια των προσκεκλημένων καλλιτεχνών, με στόχο να διευρύνουμε το χρόνο διαμονής τους στο φεστιβάλ ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες γνωριμίας και ανταλλαγής με τους Έλληνες χορευτές και δημιουργούς, με τους επισκέπτες από το εξωτερικό αλλά και με το κοινό. Αυτή η δυνατότητα συνάντησης και συζήτησης είναι πολύ σημαντική και ουσιαστική. Βλέπουμε στο εξωτερικό πολλά κέντρα χορού και φεστιβάλ να προσφέρουν συνθήκες συνεργασίας, δυνατότητες έρευνας και φιλοξενίας καλλιτεχνών, αναθέσεις νέων έργων, συμπαραγωγές και μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες να προκύπτουν εγχειρήματα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Μιλώντας για πτυχές του οράματος της αναφέρει: “Στην ιστορία των 30 χρόνων του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, υπάρχει μια βαθιά συγκίνηση και μόνο καθώς διατρέχεις τα ονόματα των δημιουργών που έχουν περάσει από αυτό. Είναι κάτι που θέλω να εξελιχθεί ώστε το Φεστιβάλ ν’ αποτελεί ένα περιβάλλον που φέρνει μαζί, τόσο ώριμες φωνές και χορογραφικά έργα που στέκουν μέσα στα χρόνια, όσο και νέες προτάσεις από νεότερες γενιές”.

Ευελπιστώ πως ναι, εφόσον βέβαια αυτή η αλληλεπίδραση καλύπτει μια ανάγκη της εποχής, της χορευτικής σκηνής και του κοινού. Παράλληλα, φέτος, έχουμε ένα γεμάτο πρόγραμμα με μεγάλες παραγωγές και παραστάσεις και τις καθημερινές, κάτι το οποίο εν δυνάμει μπορεί να κρατήσει αδιάκοπα το ενδιαφέρον του κοινού για ένα ολόκληρο δεκαήμερο ή για ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα.  Επιπλέον, ο προγραμματισμός περιλαμβάνει πολλές δωρεάν και πολύ ενδιαφέρουσες δράσεις, όπως οι ταινίες χορού από καταξιωμένους χορογράφους και σκηνοθέτες που θα προβάλλονται καθημερινά τα απογεύματα στο Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας καθώς και οι παραστάσεις στον δημόσιο χώρο της πόλης – στο πάρκο Σιδηροδρόμων, στο Λιμάνι, στο Κάστρο, στην Πλατεία – αλλά και σε πόλεις της Πελοποννήσου: Σπάρτη, Τρίπολη, Ναύπλιο, Ξυλόκαστρο, Άστρος Κυνουρίας, Πύλος, Αρχαία Ολυμπία. Αυτή η τυχαία συνάντηση μεταξύ των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης ή των πόλεων με το Φεστιβάλ, έχει έναν ανεπίσημο χαρακτήρα καλέσματος προς την τέχνη του χορού και ‘εκπαίδευσης’ του κόσμου. Θεωρώ πως το απρόσμενο στοιχείο αλλάζει κάτι στην καθημερινότητα της πόλης και των κατοίκων της και δημιουργεί μνήμες και σημεία επαφής.

Θα ήθελα το Φεστιβάλ να διατηρήσει το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο και το καινοτόμο στοιχείο των παραγωγών που φέρνει. Επίσης, να δώσει χώρο και υποστήριξη σε καλλιτέχνες που τώρα ξεκινούν την σταδιοδρομία τους

Γνωρίζοντας το βαθμό δυσκολίας που συναντούν οι καλλιτέχνες για να εξασφαλίσουν το ερευνητικό και πειραματικό στάδιο στο πλαίσιο της δουλειάς τους, κρίνω αναγκαία την ενεργοποίηση του Διεθνούς Κέντρου Χορού. Οραματίζομαι ένα θεσμό που θα λειτουργήσει ως καταφύγιο ιδεών και δοκιμών, ως χώρος συναντήσεων, διαλόγου και πειραματισμού μεταξύ Ελλήνων και ξένων δημιουργών καθόλη τη διάρκεια του έτους. Ένα κέντρο έρευνας, παραγωγής, παρουσίασης και προώθησης των έργων. Εκτιμούμε πως υπάρχει η δυνατότητα να αναπτυχθεί το Κέντρο, έχοντας φυσικά στο πλευρό μας το Υπουργείο Πολιτισμού, τον Δήμο Καλαμάτας και την Περιφέρεια Πελοποννήσου – καθώς και άλλους πολιτιστικούς συνεργάτες, όπως ιδρύματα και πολιτιστικούς φορείς αλλά και χορηγούς, που θα μπορέσουν να φέρουν τους πόρους και να το στηρίξουν, γιατί είναι κάτι που χρειάζεται επιπλέον οικονομική ενίσχυση για να υλοποιηθεί.

“Οραματίζομαι ένα θεσμό που θα λειτουργήσει ως καταφύγιο ιδεών και δοκιμών, ως χώρος συναντήσεων, διαλόγου και πειραματισμού μεταξύ Ελλήνων και ξένων δημιουργών καθόλη τη διάρκεια του έτους. Ένα κέντρο έρευνας, παραγωγής, παρουσίασης και προώθησης των έργων”,  λέει για την ενεργοποίηση του Διεθνούς Κέντρου Χορού.

Ακριβώς. Θέλουμε να ενεργοποιήσουμε τη συνάντηση των καλλιτεχνών με τον τόπο και το τοπίο και να γίνουν αφετηρία για να δημιουργηθούν νέα καλλιτεχνικά έργα. Αυτή η ιδέα μπορεί να έχει πολλά επίπεδα, καθώς η ανάθεση έργου με σημείο αναφοράς ένα κτήριο ή ένα ιστορικό σημείο στην πόλη μπορεί να προσφέρει ένα ανανεωτικό πλαίσιο στον/στην εκάστοτε δημιουργό. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και μέσα από τις κοινότητες της Καλαμάτας και τη συμμετοχή τους στην καλλιτεχνική διαδικασία και τη δημιουργία ενός έργου. Χαρακτηριστικά φέτος, πραγματοποιούμε την πρώτη μας ανάθεση στη χορογράφο Παναγιώτα Καλλιμάνη που δουλεύει με άτομα 60+ από τις Λέσχες Φιλίας του Δήμου Καλαμάτας για το έργο «Φωνές»· ενώ έχει ήδη ολοκληρωθεί εργαστήριο με εκπαιδευτικούς παιδιών νηπιακής και προσχολικής ηλικίας σχετικά με την ψυχοκινητική τους ανάπτυξη και με εργαλεία που μπορούν να εφαρμοστούν μέσα στο σχολικό χώρο. Το σκεπτικό μας ήταν να ξεκινήσουμε από τα άκρα της σπονδυλικής στήλης της τοπικής κοινωνίας. Αλλά είμαι πεπεισμένη πως, όσο γνωρίζουμε τις ομάδες και τις συλλογικότητες του τόπου, θα γεννιούνται ολοένα και περισσότερες ιδέες. Συνεπώς, ναι, μας αφορά πολύ οι καλλιτέχνες να συναντώνται με στοιχεία της πόλης, είτε είναι χαρακτηριστικά του τοπίου της, μνημεία και κτίρια, είτε είναι το ανθρώπινο δυναμικό της και να αλληλεπιδρούν δημιουργικά μεταξύ τους. Και θα θέλαμε να γίνεται κάθε χρόνο τουλάχιστον μια ανάθεση έργου η οποία θα πηγάζει από αυτή τη συλλογιστική.

Γνωρίζοντας το βαθμό δυσκολίας που συναντούν οι καλλιτέχνες για να εξασφαλίσουν το ερευνητικό και πειραματικό στάδιο στο πλαίσιο της δουλειάς τους, κρίνω αναγκαία την ενεργοποίηση του Διεθνούς Κέντρου Χορού

Είναι κάτι που οραματιζόμαστε και διερευνούμε τις δυνατότητες ενεργοποίησής του όλο το χρόνο μαζί με τον Δήμο Καλαμάτας και το Υπουργείο Πολιτισμού. Κυρίως, όμως, είναι κάτι που έχει ανάγκη τόσο ο χώρος του χορού στην Ελλάδα (είναι εξάλλου το μοναδικό Μέγαρο Χορού που έχουμε) και που θα προσφέρει πολλά στην ίδια την Καλαμάτα αφού θα φέρνει καλλιτεχνική ζωντάνια όλο το χρόνο.

Ήδη έχω αναζητήσει συνεργασίες και έχουμε κάνει κάποια πρώτα σημαντικά βήματα, όπως η συνεργασία μας με την Εθνική Λυρική Σκηνή που ξεκινά στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ με την παρουσίαση δύο παραγωγών – του Μπαλέτου και της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού – και η οποία θα εξελιχθεί σε μια ευρύτερη συνεργασία στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής της εξωστρέφειας, πάντα με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Την ημέρα έναρξης του 31ου φεστιβάλ θα υπογραφεί το μνημόνιο μεταξύ του Δήμου Καλαμάτας και της ΕΛΣ ενώ σύντομα θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα των παραστατικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών δράσεων που θα αναπτυχθεί στο βάθος των δύο επόμενων ετών. Επίσης, το προσεχές φθινόπωρο θα ανακοινωθούν επιπλέον προγράμματα και προθέσεις για συνέργειες με άλλους φορείς. Φέτος, έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο και το Ινστιτούτο Γκαίτε και αυτό αποτελεί βάση για περαιτέρω εξέλιξη νέων προτάσεων και καλλιτεχνικών σχεδίων. Από εκεί και πέρα, είμαστε σε μια διαδικασία αναζήτησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων που θα υπηρετήσουν τη διεθνή διάσταση της διοργάνωσης.

Η Τζένη Αργυρίου δρομολογεί, μέσα από συνέργειες, τη λειτουργία του Μεγάρου Χορού της Καλαμάτας, καθόλη τη διάρκεια του χρόνου.

Για την πρώτη χρονιά, μέσα σε μια συνθήκη όπου τα βήματα ήταν αναγνωριστικά και ο χρόνος που είχα στη διάθεσή μου ελάχιστος, χρειάστηκε περισσότερο να αξιολογήσω σωστά το καθετί, παρά να ρισκάρω. Φυσικά, τόλμησα κάποια πράγματα, ενώ προέβλεψα δεύτερα και τρίτα σενάρια για να προχωρήσω σε κάποιες επιλογές. Παρόλα αυτά, και το ρίσκο απαιτεί χρόνο· για να είναι μια απόφαση συνειδητή που θα μπορείς να υποστηρίξεις και θα είσαι διατεθειμένος και προετοιμασμένος στο ενδεχόμενο ν’ αποτύχεις.  

Ρίσκο εμπεριέχουν όλες οι αναθέσεις νέων έργων γιατί είναι κάτι που δεν έχουμε δει ολοκληρωμένο. Τόσο η παραγωγή «Φωνές» της Παναγιώτας Καλλιμάνη που προανέφερα όσο και το έργο ο «Γρίφος του Δάσους» της Νάνσυ Σταματοπούλου και του Τάσου Βρεττού που εμπλέκουν στοιχεία του Ταϋγέτου, είναι νέες εκδοχές των έργων που έχουν δημιουργηθεί σε άλλα καλλιτεχνικά πλαίσια και εξελίσσονται ειδικά για το Φεστιβάλ. Επίσης, ρίσκο μπορώ να πω ότι είναι και η πρεμιέρα μας καθώς ξεκινάμε με την ωριμότητα του σώματος και μια ηλικιακή κατηγορία καταξιωμένων χορευτών 40+ – τους οποίους δεν συναντάμε συχνά στη σκηνή· όπως επίσης και η παράσταση της λήξης που προσκαλεί τον κόσμο σε ένα τραπέζι και δημιουργεί μια καλλιτεχνική συνάντηση χορού, μουσικής και μαγειρικής επί σκηνής. Τέλος, θα έλεγα πως ανεβάζουμε τον πήχη δυσκολίας μέσα από την επετειακή έκθεση για τα 30 χρόνια του Φεστιβάλ που απαιτεί πολλή δουλειά και προετοιμασία σε λίγο χρόνο.

Και το ρίσκο απαιτεί χρόνο· για να είναι μια συνειδητή απόφαση που θα μπορείς να υποστηρίξεις

Πολλοί παράμετροι με οδήγησαν εδώ. Καταρχάς, πάντα μου άρεσε να βουτάω σε καινούργιες περιπέτειες. Μ’ ενδιαφέρει να μπαίνω σε συνθήκες που δεν γνωρίζω, αλλά έχω όλη την ενέργεια ν’ ανακαλύψω. Μου είναι, κατά κάποιο τρόπο,… οικεία αυτή η διαδρομή. Ως χορογράφος έχω δημιουργήσει και παρουσιάσει έργα περίπλοκα, πολύ απαιτητικά και με πολλά πρόσωπα. Συλλογιζόμενη, λοιπόν, το μηχανισμό και τη συνθετική πολυπλοκότητα του Φεστιβάλ, αισθανόμουν πως, μέσα στα χρόνια, έχω έρθει σε επαφή με κάποια από τα προαπαιτούμενα εργαλεία. Αναφορικά τώρα με το επιμελητικό κομμάτι και το σχεδιασμό του καλλιτεχνικού προγράμματος είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία και – μολονότι φέτος είχα λίγο χρόνο για να το ολοκληρώσω – προσπάθησα να το χαρώ όσο μπορούσα. Συνειδητοποίησα πως είναι σαν να φτιάχνεις ένα μεγάλο έργο, ένα αφήγημα, μια παρτιτούρα που η σύνθεσή του γίνεται μέσα, από και μαζί με τα έργα άλλων δημιουργών.

Θα σας ομολογήσω το εξής: πάντα έλεγα στους μαθητές μου πως τίποτα δεν πρέπει να τους σταματήσει. Αν ‘καίγονται’ να δείξουν μια δουλειά ή μια ιδέα τους, ας πάνε στην πλατεία, ας μπουν σε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο για να το κάνουν. Τους έλεγα πως η επιβεβαίωση της αξίας τους δεν θα έρθει μόνο αν τους επιλέξει μια επιμελητική ομάδα ή ένας θεσμός. Και το πιστεύω πραγματικά. Δεν ξέρεις ποτέ τι ψάχνει κάποιος ή τι θα δει σε σένα. Είναι, λοιπόν, μέρος της πορείας και της δημιουργικότητάς σου να κάνεις αυτό που έχεις φανταστεί και ονειρευτεί.  Αυτό όμως ισχύει για την αρχή. Στη συνέχεια γίνεται όλο και περισσότερο αισθητή η ανάγκη για ουσιαστική φροντίδα και στήριξη από δομές και θεσμούς διαφορετικής κλίμακας για να μπορέσεις να εξελιχθείς. Και συνειδητοποιώ πως όλοι μαζί οφείλουμε να συμβάλλουμε σ’ αυτήν την προσπάθεια. Η δυνατότητα, λοιπόν, που μου δίνεται στην Καλαμάτα, με τοποθετεί ανάμεσα σε όλους όσοι το επιχειρούν και έχουν τους ίδιους προβληματισμούς. Τα βήματα των δεκαετιών που έχουν προηγηθεί πρέπει να τροφοδοτήσουν τη συνέχεια. Αλλά για να επενδύσουμε στη συνέχεια, χρειάζεται καλό σχέδιο καθώς οι καλλιτέχνες έχουν την ανάγκη και επιθυμούν να δείξουν την δουλειά τους εκτός Αθήνας και εκτός Ελλάδας. Συνεπώς, πρέπει να σκεφτούμε το πώς θα διαμορφώσουμε τις συνθήκες. Και θέλουμε το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας να είναι ανάμεσα στους φορείς που θα συμβάλουν στην προώθηση των Ελλήνων καλλιτεχνών.

“Μ’ ενδιαφέρει να μπαίνω σε συνθήκες που δεν γνωρίζω, αλλά έχω όλη την ενέργεια ν’ ανακαλύψω”, ομολογεί.

Νομίζω πως ακολούθησα τη ροή της ζωής. Δεν προέκυψε κάτι που θα με οδηγούσε  με σιγουριά να ζήσω αλλού. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα είναι ένας τόπος που δύσκολα θα απαρνιόμουν. Κι έπειτα, είχα την επιθυμία να συμμετέχω σε αυτό που συνέβαινε εδώ,  καθώς το ελληνικό τοπίο του χορού διαρκώς διαμορφωνόταν.

Από την στιγμή που κατέβηκα στην Αθήνα για να φοιτήσω στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, έπαψα να είμαι το κορίτσι από την Καβάλα που πήγαινε σε μια σχολή χορού σαν εξωσχολική δραστηριότητα.  Από την εποχή που η ΚΣΟΤ μπήκε στη ζωή μου και άρχισε να με προετοιμάζει για το επάγγελμα, το ένα έφερε το άλλο. Τίποτα δεν μπόρεσε να το σταματήσει. Ήταν σαν να με οδηγούσε μια φυσική δύναμη.

Από την εποχή που η ΚΣΟΤ μπήκε στη ζωή μου και άρχισε να με προετοιμάζει για το επάγγελμα, το ένα έφερε τοάλλο. Τίποτα δεν μπόρεσε να το σταματήσει. Ήταν σα να με οδηγούσε μια φυσική δύναμη

Όταν με την επιστροφή μου στην Ελλάδα έφτιαξα την ομάδα Amorphy και μπήκα σε μια προσπάθεια οργάνωσης και υλοποίησης του οράματός μου. Όταν, δηλαδή, μπήκα στη διαδικασία δημιουργίας προσωπικών έργων και έπρεπε να βάλω σε λόγια τις ιδέες μου ώστε να πάρουν τη μορφή καλλιτεχνικών προτάσεων. Στην αρχή ήταν πολύ δύσκολο, μα μετέτρεψα σε πρόκληση το να μπορώ να μελετήσω, να προβλέψω, να αισθανθώ και να καταγράψω όσο καλύτερα γίνεται αυτό που σκέφτομαι και φαντάζομαι.

Για την απόφαση της να επιστρέψει στην Ελλάδα ενώ εργαζόταν στο εξωτερικό: “Νομίζω πως ακολούθησα τη ροή της ζωής. Δεν προέκυψε κάτι που θα με οδηγούσε με σιγουριά να ζήσω αλλού. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα είναι ένας τόπος που δύσκολα θα απαρνιόμουν”.

Ο χορός είναι μια τέχνη που τρέφεται  μέσα από τη συλλογικότητα – κι αυτό είναι πολύτιμο. Ένα έργο είναι ζωντανό, ακριβώς επειδή εμπλέκονται και οι άλλοι μέσα σε αυτό, με συνέπεια και αγάπη. Πάντα μου άρεσε να λειτουργώ κάτω από την ομπρέλα της συλλογικότητας και η sinequanon ήταν μια πραγμάτωση ομαδικού πνεύματος. Αυτό συνεχίστηκε και αργότερα μέσα από τις συνδημιουργίες που έκανα, τόσο στη Νέα Υόρκη με τον Ευριπίδη Λασκαρίδη και τον Anton Bulayev κοιτάζοντας προς το θέατρο· όσο έπειτα με τον Βασίλη Γεροδήμο σε έργα που αφορούσαν στη σχέση ανάμεσα στις παραστατικές τέχνες και στα εικαστικά. Μέσα σε όλα αυτά, έρχονται οι στιγμές που θέτω στον εαυτό μου το ερώτημα «που βρίσκεσαι τώρα εσύ;».

Ως χορογράφος δεν είχα την ανάγκη να κατοχυρώσω κάποια εργαλεία ή κάποια φόρμα αλλά μια προσωπική γραφή που να μου επιτρέπει να πειραματίζομαι συνεχώς

Συνήθως, όταν προκύπτει αυτό το ερώτημα είναι και η ώρα για να δημιουργήσω ένα προσωπικό έργο. Αυτές οι συνεργασίες και οι συλλογικότητες μου έμαθαν ότι οι σχέσεις είναι ζωντανοί δυναμικοί οργανισμοί που πλάθονται συνεχώς και αλλάζουν σχήμα και – πολλές φορές – κέντρο βάρους. Αυτό που βιώνω στο τώρα  είναι τα στάδια γνωριμίας και δημιουργίας μιας νέας ομάδας – του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας – και με ενδιαφέρει πολύ αυτού του είδους η συλλογικότητα καθώς με εισάγει σε ένα πολυεπίπεδο πλαίσιο με πολλές δημιουργικές προοπτικές.

Για την σχέση της με τη χορογραφία: “Αυτή την στιγμή, δεν έχω ανάγκη να κάνω ένα καινούργιο έργο ως χορογράφος. Θα ήθελα, όμως, να περιοδεύσω και να παρουσιάσω τις υπάρχουσες δημιουργίες”, εξηγεί.

Αυτή την στιγμή, δεν έχω ανάγκη να κάνω ένα καινούργιο έργο ως χορογράφος. Θα ήθελα, όμως, να περιοδεύσω και να παρουσιάσω τις υπάρχουσες δημιουργίες.

Θεωρώ πως είναι μια συνθήκη υπό διαρκή διερεύνηση. Αν κανείς δει σε συνέχεια τα έργα μου, θα αντιληφθεί γιατί πήγα από το ένα στο άλλο – όχι τόσο σε σχέση με την χορογραφική γλώσσα, αλλά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σκέψης. Είμαι ένας άνθρωπος που μου αρέσει να δοκιμάζω, που θέλω ν’ αναρωτιέμαι αν, γι’ αυτό που ετοιμάζω τώρα, αρμόζει αυτή η γλώσσα, αν πρέπει να την αναθεωρήσω ή να την εμπλουτίσω. Ως χορογράφος δεν είχα την ανάγκη να κατοχυρώσω κάποια εργαλεία ή κάποια φόρμα αλλά μια προσωπική γραφή που να μου επιτρέπει να πειραματίζομαι συνεχώς, αναλόγως με τις ανάγκες του κάθε έργου. Δανείζομαι στοιχεία από μία εργαλειοθήκη που, κατά την γνώμη μου, είναι αστείρευτη. Το θέμα είναι να επιλέξεις την περιοχή που θέλεις να ερευνήσεις.  Μου αρέσει να κάνω πολυετείς έρευνες. Για παράδειγμα, το περσινό «Μιντάτι», που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών, ήταν η κορύφωση μιας μελέτης που είχε ξεκινήσει ήδη από το 2016 με την έρευνα για το έργο «Ανώνυμο».

Από παιδί ήθελα να είμαι μέλος μιας ομάδας – είναι απόρροια του τρόπου που μεγάλωσα

Από παιδί ήθελα να είμαι μέλος μιας ομάδας – είναι απόρροια του τρόπου που μεγάλωσα. Με απασχολεί το να μπορούν οι καλλιτέχνες αλλά και όλος ο κόσμος  να δουλεύει και να επιβιώνει από αυτό που αγαπάει. Και να μπορούμε να σταθούμε σωστά και ανθρώπινα σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Εδώ και χρόνια, διανύουμε πολύ δύσκολες εποχές. Μέσα σε αυτές, η τέχνη είναι ένας τόπος επικοινωνίας, κάθαρσης, έκφρασης για όλους: δημιουργούς και θεατές. Και, ανάλογα με την εποχή, μπορεί να βρίσκεται πιο κοντά στην κοινωνία ή να πλάθει συνειδήσεις μ’ έναν άλλο τρόπο. Οπότε, πάνω από όλα, αυτό που με κινεί είναι να αντιλαμβάνομαι την βαθιά ανθρώπινη ανάγκη μέσα από την τέχνη.

“Με απασχολεί το να μπορούν οι καλλιτέχνες αλλά και όλος ο κόσμος  να δουλεύει και να επιβιώνει από αυτό που αγαπάει. Και να μπορούμε να σταθούμε σωστά και ανθρώπινα σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας”, τονίζει.

Η μητρότητα με ξανάφερε πίσω στο σώμα. Από το 2003 έως το 2014 είχα καταπιαστεί με τη μελέτη της σχέσης του χορού και της τεχνολογίας. Όταν όμως έγινα μητέρα, συνειδητοποίησα πως δεν θέλω τα παιδιά μου να με βλέπουν μπροστά σε ένα laptop, όπου θα σχεδιάζω παραστάσεις. Προτίμησα να με βλέπουν σε μια αίθουσα, όπου θα χορεύω ή θα καθοδηγώ άλλους να χορεύουν. Κι αυτή ήταν μια πολύ αληθινή ανάγκη, οπότε ο δίαυλος ανάμεσα στη ζωή μου και στην τέχνη λειτούργησε οργανικά.

Πάνω από όλα, αυτό που με κινεί είναι να αντιλαμβάνομαι την βαθιά ανθρώπινη ανάγκη μέσα από την τέχνη

Καμιά φορά αναρωτιέμαι πόσες ζωές έχω ζήσει και με πόσους ανθρώπους έχω συνδεθεί μέσα από το χορό. Είναι μια διαδρομή που έχει πολύ πλούτο: εικόνες, βιώματα, συνεργασίες, σχέσεις. Νιώθω πολύ τυχερή που βρέθηκαν όλα αυτά στο δρόμο μου. Την ίδια ώρα, αυτές οι αναμνήσεις μεστώνουν και το τώρα παίρνει τα χαρακτηριστικά του επείγοντος, του σημαντικού. Εσωτερικά αλλάζω και μεταμορφώνομαι χάρη σ’ αυτές τις εμπειρίες, μα τίποτα δεν είναι αυτονόητο μετά από αυτά. Το καθετί θέλει να το πλησιάσεις, να το κατανοήσεις, να βρεις τον εαυτό σου μέσα του. Με λίγα λόγια, θέλω να αφοσιώνομαι σε ο,τιδήποτε κάνω, χωρίς έκπτωση.