Το Σάββατο 24/05 ολοκληρώθηκε η τελετή απονομής των βραβείων του 78ου Φεστιβάλ των Καννών, με τον Τζαφάρ Παναχί να φεύγει με την κορυφαία διάκριση του Φεστιβάλ, τον Χρυσό Φοίνικα, για την ταινία του Ένα απλό ατύχημα, η οποία θα διανεμηθεί στην Ελλάδα από την Weirdwave.
Ο Τζαφάρ Παναχί είναι ο δεύτερος Ιρανός που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα, μετά τον Αμπάς Κιαροστάμι το 1997 για τη Γεύση του κερασιού. Ταυτόχρονα, μετά τη νίκη του αυτή, συγκαταλέγεται πλέον στους λιγοστούς δημιουργούς που έχουν κερδίσει και τα τρία μεγάλα βραβεία στα τρία μεγαλύτερα φεστιβάλ του κόσμου: Εκτός από το φετινό Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, έχει κερδίσει το 2015 τη Χρυσή Αρκτο στο Βερολίνο για το Taxi και το Χρυσό Λέοντα το 2000 στη Βενετία για τον Κύκλο.
Η βράβευση του 64χρονου σκηνοθέτη στις Κάννες, ήταν «και πολιτική, αλλά και απόφαση καρδιάς» όπως δήλωσε η Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής Ζιλιέτ Μπινός, και η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη όταν παρέλαβε το Χρυσό Φοίνικα από την ηθοποιό, με το κοινό να χειροκροτά όρθιο.
«Είναι δύσκολο να μιλήσω», είπε ο σημαντικός σκηνοθέτης, ο οποίος δεν είναι γνωστός μόνο για το έργο του, αλλά και για τις διώξεις που έχει υποστεί από το ιρανικό καθεστώς. «Πριν πω οτιδήποτε να ευχαριστήσω την οικογένεια που ήταν κοντά μου. Και μετά όλο το συνεργείο που με ακολούθησε για να κάνουμε το φιλμ μαζί. Πιστεύω ότι είναι η πιο κατάλληλη στιγμή να ζητήσω κάτι από όλους τους Ιρανούς – που βρίσκονται στη χώρα ή έχουν καταφύγει κάπου αλλού στον κόσμο: να αφήσουμε τις διαφορές μας και να ελευθερώσουμε τη χώρα μας. Να μην αφήσουμε κανένα να μας πει τι πρέπει να κάνουμε, τι πρέπει να λέμε. Το σινεμά είναι μια κοινότητα. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να μας πει τι μπορούμε να κάνουμε και τι όχι».
Ο Τζαφάρ Παναχί, που ασκεί εδώ και πολλά χρόνια κριτική στο θεοκρατικό Ιράν, έχει υποστεί αμέτρητες διώξεις από την κυβέρνηση της χώρας του: έχει φυλακιστεί δύο φορές, έχει κάνει απεργία πείνας, έχει αναγκαστεί να πουλήσει το σπίτι του για να πληρώσει την εγγύηση, επί χρόνια δεν του επιτρεπόταν να ταξιδέψει και βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό, ενώ του έχει απαγορευτεί να γυρίζει ταινίες, καθώς αυτές θεωρούνται προπαγάνδα εναντίον του καθεστώτος. Ουδέποτε πτοήθηκε. Μάλιστα, το 2011, η ταινία του «This Is Not a Film» προβλήθηκε στις Κάννες αφού βγήκε λαθραία από το Ιράν σε ένα USB κρυμμένο μέσα σε ένα κέικ.
Το αλληγορικό δράμα Ένα απλό ατύχημα, που του χάρισε τον Χρυσό Φοίνικα, γυρίστηκε κρυφά από το καθεστώς του Ιράν (πολλές ηθοποιοί μάλιστα εμφανίζονται με ακάλυπτο το κεφάλι τους). Σε αυτό, καταγγέλλει με έμμεσο τρόπο, τους μηχανισμούς καταπίεσης.
Μετά από ένα ατύχημα με αυτοκίνητο, ένας άντρας αντιλαμβάνεται ότι δίπλα του στέκεται ο βασανιστής του από το μακρινό παρελθόν και τον απαγάγει… Η πλοκή αυτή δίνει την ευκαιρία στον Τζαφάρ Παναχί να μιλήσει με δεξιοτεχνικό τρόπο, οξυδέρκεια, χιούμορ και συγκίνηση για μερικά καυτά και πανανθρώπινα ζητήματα, όπως η εκδίκηση, η αυθαίρετη απονομή δικαιοσύνης, η συγχώρεση κι η αγάπη για τον συνάνθρωπο. Η ταινία, με στοιχεία σουρεαλιστικής μαύρης κωμωδίας αλλά και πολιτικού θρίλερ, χαρακτηρίστηκε ως ένα «μπεκετικό αριστούργημα» και μια «πράξη αντίστασης» γεμάτη ανθρωπιά – λιτή και συνταρακτική ταυτόχρονα.
Η ταινία του Τζαφάρ Παναχί θα διανεμηθεί στην Ελλάδα από την Weirdwave
Ο Παναχί, που έχει συλληφθεί πολλές φορές με αφορμή τις ταινίες του, κατάφερε να βρεθεί στις Κάννες, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια.
«Πριν πάω στη φυλακή και πριν γνωρίσω τους ανθρώπους που συνάντησα εκεί και ακούσω τις ιστορίες τους, το υπόβαθρό τους, τα θέματα που πραγματευόμουν στις ταινίες μου ήταν εντελώς διαφορετικά», είπε ο σκηνοθέτης στις πρώτες του δηλώσεις στο Hollywood Reporter. «Πραγματικά, με αυτή τη νέα δέσμευση που είχα νιώσει στη φυλακή, είχα την ιδέα, την έμπνευση για αυτή την ιστορία».
Τα φετινά βραβεία του Φεστιβάλ ΚαννώνΤο «Μεγάλο Βραβείο» του φεστιβάλ κέρδισε ο Νορβηγός Γιοακίμ Τρίερ για την ταινία Συναισθηματική Αξία, ενώ οι αδερφοί Νταρντέν, που στο παρελθόν έχουν κερδίσει δύο φορές τον Χρυσό Φοίνικα, απέσπασαν το βραβείο σεναρίου για τις Νεαρές Μητέρες.
Ο Όλιβερ Λαξ και η Μάσα Σιλίνσκι μοιράστηκαν το βραβείο της κριτικής επιτροπής για τις ταινίες Sirat και Sound of Falling, αντίστοιχα.
To Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού κέρδισε ο Βάγκνερ Μούρα για την ταινία Ο Μυστικός Πράκτορας του Βραζιλιάνου σκηνοθέτη Κλέμπερ Μεντόνσα Φίλιου, ο οποιος κέρδισε και το Βραβείο Σκηνοθεσίας, ενώ το Βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού η Ναντιά Μελιτί για τη Μικρή Αδελφή της Χαφσιά Χερζί.
Οι Κάννες έδωσαν Ειδικό Βραβείο στο Resurrection του Mπι Γκαν, Χρυσή Κάμερα (για ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη) στο The President’s Cake του Χασάν Χαντί και η Ειδική Μνεία Χρυσή Κάμερα πήγε στο Μy Father’s Shadow του Ακινόλα Ντέιβις Τζούνιορ.
Ο Χρυσός Φοίνικας Μικρού Μήκους πήγε στη συμπαραγωγή της ελληνικής Foss Productions (η ταινία γυρίστηκε εξολοκλήρου στην Ελλάδα, με ελληνική χρηματοδότηση), I’m Glad You’re Dead Now του Τοφίκ Μπαρχόμ.
