Τα ελληνικά νησιά που ξέρουν πώς να γιορτάζουν τον Δεκαπενταύγουστο

Ο Δεκαπενταύγουστος είναι μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες εορτές της χριστιανικής εκκλησίας, αφού πρόκειται για μία ημέρα αφιερωμένη στην Παναγία.

Ιδιαίτερα στη χώρα μας, οι πιστοί (και όχι μόνο) βρίσκουν την ευκαιρία να τιμήσουν την ημέρα, διοργανώνοντας ίσως τη μεγαλύτερη γιορτή του καλοκαιριού. Οι νεότεροι που έχουν μεγαλώσει στην Αθήνα ή σε κάποιο άλλο αστικό κέντρο ίσως να μην καταλαβαίνουν τι εννοούμε -αν και πολλές γειτονιές της πόλης φημίζονται για τις μεγάλες γιορτές και τα εντυπωσιακά πανηγύρια που διοργανώνουν.

Όσοι όμως έχουν ζήσει έστω και μία φορά “τι εστί Δεκαπενταύγουστος” σε κάποιο ελληνικό νησί, τότε ξέρουν για τι πράγμα μιλάμε! Ο εορτασμός της συγκεκριμένης ημέρας με τον… νησιώτικο τρόπο είναι ίσως η καλύτερη επιλογή που μπορείτε να κάνετε.

Σε κάποια νησιά η κατάνυξη μετατρέπεται σε αξιοθαύμαστα έθιμα, τα οποία όλοι αξίζουν να βιώσουν από κοντά, ενώ η ομορφιά τους φυσικά είναι αρκετή για να κερδίσουν μία θέση στην καρδιά μας. Ποια είναι λοιπόν τα 6 ιδανικά νησιά για τον Δεκαπενταύγουστο;

Για την Τήνο δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις. Είναι ένα νησί που το όνομα του είναι συνυφασμένο με την γιορτή του Δεκαπενταύγουστου και της Παναγίας. Με την εκκλησία της Παναγίας να δεσπόζει αρχοντικά στην κορυφή της χώρας της Τήνου, το νησί υπόσχεται μία μοναδική και σίγουρα φορτισμένη συναισθηματικά επίσκεψη.

Κάθε χρόνο, στις 15 Αυγούστου, πλήθος πιστών συρρέει στην στολισμένη Τήνο για την Κοίμηση της Θεοτόκου, αλλά και τον πολύ εντυπωσιακό εορτασμό της.

Την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου καταφθάνουν οι εκπρόσωποι της Κυβέρνησης και τα στρατιωτικά αγήματα που θα αποδώσουν τιμές. Ανήμερα, τελείται Αρχιερατική Λειτουργία στον Ναό, κατά την διάρκεια της οποίας, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, ο αρχηγός του Ναυτικού και οι άλλοι επίσημοι επιβαίνουν σε τορπιλάκατο του Πολεμικού Ναυτικού και ρίχνουν στεφάνια έξω από το λιμάνι, στο σημείο όπου τορπιλίστηκε το “Έλλη” στις 15 Αυγούστου 1940. Μετά το τέλος της λειτουργίας ακολουθεί μεγαλοπρεπής λιτάνευση.

Κατά την επίσκεψή σας στην μεγαλοπρεπή Παναγία της Τήνου μην παραλείψετε να περάσετε και από τον ιστορικό Ναό της Ζωοδόχου Πηγής, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την εκκλησία.

Η Τήνος βέβαια όμως δεν φημίζεται μόνο για τον επιβλητικό ναό της Παναγίας. Μιας και θα είστε στο νησί, επιβάλλεται να επισκεφτείτε τα γραφικά χωριουδάκια και τις αμμουδερές παραλίες της, με πιο διάσημη την Κολυμβήθρα. Σίγουρα αξίζει να κάνετε βόλτα στην γραφική χώρα της Τήνου, ενώ έξω από την εκλλησία μπορείτε να αγοράσετε κομποσκοίνια, τα οποία προσφέρονται να ευλογήσουν με μύρο οι υπεύθυνοι του Ναού, αν το ζητήσετε.

Στο μοναστήρι του Αγίου Γεράσιμου στην Κεφαλονιά, Photo by Raimond Klavins on Unsplash

Ο Δεκαπενταύγουστος έχει την τιμή του και στο νησί του Ιονίου. Χιλιάδες πιστοί επισκέπτονται το νησί της Κεφαλονιάς κάθε χρόνο ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου για να γίνουν μάρτυρες ενός μυστήριου γεγονότος. Μιλάμε φυσικά για τα φιδάκια της Παναγίας, που κάνουν την εμφάνισή τους στο Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο χωριό Μαρκόπουλο της νότιας Κεφαλονιάς.

Τα φιδάκια αυτά είναι άκακα και οι πιστοί τα αγγίζουν χωρίς κανέναν φόβο. Μάλιστα, είναι ακόμα πιο μυστήρια η εμφάνισή τους, καθώς κανένας από τους ειδικούς που τα έχουν εξετάσει, δεν μπορεί να τα κατατάξει σε κάποιο από τα γνωστά είδη. Είναι γκρίζα, λεπτά και ποτέ μεγαλύτερα από ένα μέτρο.

Σύμφωνα με την παράδοση, πρώτη φορά εμφανίστηκαν 470 χρόνια πριν, όταν το νησί είχαν περικυκλώσει πειρατές και απειλούσαν να βεβηλώσουν τη Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Οι μοναχές προσευχήθηκαν στην Παναγία, η οποία εισακούοντας τις προσευχές τους, έστειλε φίδια που περικύκλωσαν το μοναστήρι και έδιωξαν τους πειρατές, σώζοντας έτσι και τις καλόγριες. Και από τότε τα φιδάκια της Παναγίας εμφανίζονται κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο.

Μελισσάνη, Photo by Alexandros Giannakakis

Αν ο δρόμος σας σας βγάλει στην Κεφαλονιά, μην ξεχάσετε να θαυμάσετε το ξακουστό λιμνοσπήλαιο Μελισσάνη, με τα καταγάλανα νερά και το εξωτικό τοπίο, και να δοκιμάσετε μωρόπουλα, τσιγαρίδια, μάντολες και μυστόπιτα σε ένα από τα γραφικά ταβερνάκια κατά μήκος του λιμανιού.

Photo by Alexandre Chambon on Unsplash

Ο Δεκαπενταύγουστος ονομάζεται το Πάσχα του καλοκαιριού, και σίγουρα όποιος το σκέφτηκε είχε στο μυαλό του την Πάρο. Η Παναγία Εκατονταπυλιανή έχει κάθε χρόνο την τιμητική της, με χιλιάδες επισκέπτες να συρρέουν από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να παρακολουθήσουν με κατάνυξη τη λειτουργία της Κοιμήσεως της Παναγίας.

Η Πάρος είναι ένα νησί που καταφέρνει να συνδυάζει άψογα τον κοσμοπολίτικο με τον ευλαβικά θρησκευτικό του χαρακτήρα. Μετά τις καταπληκτικές παραλίες, όπως είναι οι πανέμορφες Κολυμπήθρες, και τα εξαιρετικά γραφικά σοκάκια του νησιού, η Παναγία Εκατονταπυλιανή αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα, μεγαλύτερα και πιο καλοδιατηρημένα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδας.

Την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου γίνεται λιτάνευση και περιφορά της εικόνας της Παναγίας σε όλο τον παραδοσιακό οικισμό της Παροικιάς. Σειρά παίρνουν εορταστικές εκδηλώσεις σε όλη την περιοχή, τις εντυπώσεις  όμως κλέβει η βραδινή, με τα ψαροκάικα που βγαίνουν στον κόλπο της Παροικιάς, κάνοντας την νύχτα μέρα από τα πυροτεχνήματα που φωτίζουν τον ουρανό. Υπό κανονικές συνθήκες την εντυπωσιακή αυτή εικόνα συνοδεύουν παραδοσιακές μουσικές και χορευτικά συγκροτήματα που κάνουν φούρλες στον παραλιακό δρόμο του οικισμού, ενδεχομένως όμως η πανδημία να μην επιτρέψει τέτοιους εορτασμούς.

Το μακρινό αλλά πανέμορφο νησί της Λέσβου δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτή τη λίστα. Με την κατανυκτική ατμόσφαιρα του ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Αγιάσο να συναρπάζει κάθε ταξιδιώτη, ο Δεκαπενταύγουστος εκεί υπόσχεται μόνο όμορφες αναμνήσεις.

Στο κέντρο της Αγιάσου, στο εντυπωσιακό αυτό χωριουδάκι, βρίσκεται ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η εκκλησία είναι γνωστή κυρίως για τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα. Το εσωτερικό του ναού κοσμούν χιλιάδες τάματα και βυζαντινές εικόνες, αμύθητης θα μπορούσε να πει κανείς, αξίας. Η ζεστή φιλοξενία των ντόπιων θα σας συναρπάσει και ο εορτασμός αυτός του Δεκαπενταύγουστου θα σας μείνει αξέχαστος.

Μην ξεχάσετε, μετά την λειτουργία να κάτσετε σε ένα από τα κοντινά καφενεία και να απολαύσετε το καφέ και το παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού σας, με θέα τα πανέμορφα, γραφικά και εντυπωσιακά σοκάκια του χωριού. Ακόμα, αξίζει πραγματικά να αφιερώσετε 15 λεπτά στο μουσείο του χωριού, το οποίο βρίσκεται στην αρχή του δρόμου προς την εκκλησία, και παρουσιάζει σε πιστή απεικόνιση ένα παραδοσιακό σπίτι της Λέσβου. Αφού βέβαια θα βρίσκεστε εκεί κοντά, θα ήταν κρίμα να μην ρίξετε μία βουτιά στο Πλωμάρι και φυσικά να δοκιμάσετε το ούζο, που αλλού, στην γενέτειρά του.

Το νησί της Αστυπάλαιας θα μετατραπεί στο πρώτο ενεργειακά “έξυπνο και πράσινο” νησί της Μεσογείου και σίγουρα η καλύτερη περίοδος να το επισκεφτούμε είναι ο Δεκαπενταύγουστος, με την επιβλητική εκκλησία της Παναγιάς της Πορταϊτισσας στο υψηλότερο μέρος του νησιού.

Κάθε χρόνο στο νησί γίνεται τριήμερο πανηγύρι που μαγνητίζει τους τουρίστες με τους παραδοσιακούς ήχους και τις μοναδικές παραδοσιακές γεύσεις. Οι εορτασμοί ξεκινούν από την παραμονή και ολοκληρώνονται στις 16 Αυγούστου. Οι Αστυπαλαιώτες είναι πάντα πρόθυμοι να κεράσουν τοπικούς μεζέδες, ενώ μια σειρά παραδοσιακών παιχνιδιών (τα Κουκάνια) ξετυλίγεται μπροστά στα ενθουσιασμένα μάτια όσων δεν το έχουν ξανά ζήσει. Δε γίνεται βέβαια να λείπει το κρασί και ο χορός από ένα νησιώτικο πανηγύρι και η Αστυπάλαια σίγουρα τα προσφέρει αυτά άφθονα.

Φέτος, με την πανδημία να συνεχίζει να πλήττει την χώρα μας, οι εορτασμοί θα γίνουν με διακριτικότητα και ίσως η εμπειρία να μην είναι ίδια με τις άλλες χρονιές, όμως το ίδιο το νησί της Αστυπάλαιας δεν θα σας απογοητεύσει ποτέ.

Photo by Stratigo Douka on Unsplash

Στην «Αρχόντισσα των Κυκλάδων» την Σύρο, ο Δεκαπενταύγουστος δεν γιορτάζεται σε μία μόνο εκκλησία, αλλά σε τρεις.

Την μέρα εκείνη έχουν την τιμητική τους η εκκλησία της Παναγίας της Πισκοπιανής, ο Ενοριακός Ναός Μεταστάσεως της Θεοτόκου και η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο λόφο του χωριού Κίνι.

Μετά την επίσκεψη στους δύο πρώτους Ναούς, μία μεγαλύτερη στάση στον οικισμό Κίνι επιβάλλεται.  Το Δεκαπενταύγουστο αναβιώνει το έθιμο των «φωταρίδων», όπου κάθε οικογένεια ανάβει φωτιές μέσα σε τσίγκινα τενεκεδάκια και στολίζει τα σαμάρια του σπιτιού της, ενώ τα παιδιά αναλαμβάνουν το στόλισμα της παραλίας και των πεζουλιών.

Μπόνους του Δεκαπενταύγουστου στον λόφο του χωριού Κίνι είναι το εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα και η μαγευτική θέα. Ένα θέαμα που συναρπάζει και τον πιο δύσκολο επισκέπτη, σε ένα νησί «στολίδι» των Κυκλάδων.