Το Εθνικό επισκέπτεται αρχαία θέατρα με Αριστοφάνη

Προσεγγίζοντας τη Μαρίνα Ζέας, ο κατηφορικός δρόμος με θέα τη θάλασσα, αποκαλύπτει στα αριστερά του το αρχαίο θέατρο Ζέας του 3^ου αιώνα π.Χ.· ένα θέατρο που παρότι ‘ακουμπά’ στους τοίχους του επιβλητικού Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά, πολλοί κάτοικοι της πόλης καθημερινά προσπερνούν. Θέατρα όπως αυτό, σιωπηρά συνδεδεμένα με μια πόλη ή μια επαρχιακή κοινότητα, ενεργοποιεί η νέα πρωτοβουλία του Εθνικού Θεάτρου σε συνεργασία με το Διάζωμα. Πρόκειται για ένα καινούργιο πρόγραμμα που εγκαινιάζεται φέτος, συγγενούς λογικής με το «Όλη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός». Στο πλαίσιο του, μιας μικρής κλίμακας παράσταση αρχαίου δράματος σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, θα περιοδεύσει σε λιγότερο γνωστά ή αναδεδειγμένα αρχαία θέατρα.

«Είναι μια πολιτική του ΥΠΠΟ που σχετίζεται με την κοινωνικοποίηση των μνημείων μέσα από την ώσμωση με την σύγχρονη δημιουργία. Πιστεύουμε πως όχι μόνο τα αρχαία θέατρα μπορούν να λειτουργήσουν ως έμπνευση για τους νέους καλλιτέχνες αλλά και το ανάποδο: Οι διαχειριστές της πολιτιστικής κληρονομιάς να ερμηνεύουν καλύτερα τα μνημεία μέσα από τη σύγχρονη ματιά. Δεν θέλουμε το μνημειακό απόθεμα να παραμένει στατικό ή να λειτουργεί αποκλειστικά ως τουριστικό προϊόν, αλλά να φέρει τις αξίες που θα το εντάξουν στην καθημερινή ζωή της πόλης όπου ανήκει και μοιραία οι κάτοικοι θα το προστατεύσουν», τόνιζε νωρίτερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, καθώς είναι το ΥΠΠΟ που χρηματοδοτεί το πρόγραμμα αυτό.

Από αριστερά: Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θέατρου Γιάννης Μόσχος, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο ιδρυτής του Διαζώματος Σταύρος Μπένος και ο ο προϊστάμενος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας, Ανδρέας Ντάρλας.

Η ιδέα ωστόσο, προέκυψε μετά από εισήγηση του Σταύρου Μπένου και του «Διαζώματος» στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Γιάννη Μόσχο να συνεργαστούν και να προωθήσουν θέατρα που βρίσκονται σε διαδικασία αναστήλωσης ή στα οποία τα έργα αποκατάστασης έχουν μόλις ολοκληρωθεί. «Είναι μια ακόμα απόδειξη για το θρίαμβο των συνεργειών» τόνιζε ο κ. Μπένος, ο οποίος ηγείται εδώ και 15 χρόνια της προσπάθειας να συγκροτούνται μελέτες αποκατάστασης για τα αρχαία θέατρα προκειμένου να εξασφαλίζεται σχετική χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα. Ως καρπός αυτής της εργασίας είναι τα ήδη αποκατεστημένα 15 αρχαία θέατρα, τα 25 όπου τελούνται έργα αναστήλωσης και άλλα 15 ενταγμένα στο νέο ΕΣΠΑ.

Ανάμεσα στις δύο πρώτες κατηγορίες έχουν επιλεγεί 17 μνημεία: Πρόκειται για τα αρχαία θέατρα Καβειρίου (Θήβα), Δημητριάδος (Βόλος), Μαρώνειας (Έβρος), Μίεζας (Νάουσα), Γιτάνων (Φιλιάτες Θεσπρωτίας), Κασσώπης (Πρέβεζα), Αμβρακίας, Πλευρώνας, Αιγείρας, Ερέτριας, Αρκαδικού Ορχομενού, Ορχομενού Βοιωτίας, Γυθείου, Θορικού, το Εκκλησιαστήριο Μεσσήνης και τον αρχαιολογικό χώρο Ελευσίνας.

Ο Μάνος Βαβαδάκης θα σκηνοθετήσει τον “Πλούτο”.

Αυτά θα φιλοξενήσουν το ανέβασμα του «Πλούτου» σε σκηνοθεσία του Μάνου Βαβαδάκη σε νέα μετάφραση Δημοσθένη Παπαμάρκου. Θα είναι η τρίτη καλοκαιρινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου που θα περιοδεύσει – μολονότι μικρής κλίμακας.

Ο θίασος θα είναι πενταμελής – Ελίνα Ρίζου, Κατερίνα Παπανδρέου, Κατερίνα Πατσιάνη, Βασίλης Σαφός, Νίκος Γιαλελής – καθώς όπως διευκρίνισε ο Γιάννης Μόσχος η κλίμακα των θεάτρων είναι μικρή (ανάλογη και της χρηματοδότησης, θα προσθέταμε) και τα θέατρα αυτά δεν έχουν τις κατάλληλες υποδομές για τη φιλοξενία παραστατικών θεαμάτων. Είναι χαρακτηριστικό πως ο «Πλούτος» θα παιχτεί σε συνθήκες φυσικού φωτός και οι ηθοποιοί θα εμφανίζονται σε πολλαπλούς ρόλους – όπως ακριβώς ανέβαινε και στο θέατρο κατά τους αρχαίους χρόνους.

Ο σκηνοθέτης της παράστασης Μάνος Βαβαδάκης επέλεξε τον αριστοφανικό «Πλούτο» όχι μόνο για το διαχρονικό επίκαιρο θέμα του, αλλά και γιατί από τους 1300 στίχους που το συνθέτουν, μόνον οι 40 αφορούν στο Χορό, δηλαδή στους εκπροσώπους της πόλης.

Ο Βαβαδάκης θεωρεί πως το έργο είναι μια αφορμή «να προσκαλέσουμε τους κατοίκους κάθε περιοχής σε μια νέα συνάθροιση, να διατυπώσουμε νέες σκέψεις για τη Δημοκρατία και τα ιδανικά της» σε μια εποχή που η επαναδιαπραγμάτευση τους – βλέπε Ευρωεκλογές – είναι ανησυχητική. Ο σκηνοθέτης υπερθεμάτισε σχετικά με τον αρχικό στόχο της πρωτοβουλίας – την επανασύνδεση των κατοίκων με τα μνημεία – μεταφέροντας τη δική του εμπειρία: Με καταγωγή από το Δερβένι Κορινθίας ανακάλυψε ως παιδί το αρχαίο θέατρο της Αιγείρας, στα ανασκαφικά έργα του οποίου είχε συμμετάσχει και ο παππούς του· ένα θέατρο που σήμερα θα αποτελέσει σταθμό της περιοδείας «επαληθεύοντας τη μεταλαμπάδευση της μνήμης από τη μια γενιά στην επόμενη».

Τρεις από τους ηθοποιούς της διανομής: Ελίνα Ρίζου, Βασίλης Σαφός και Νίκος Γιαλελής μαζί με τον σκηνοθέτη τους.

Η περιοδεία του «Πλούτου» θα ξεκινήσει στις 18 Ιουλίου, θα διατρέξει θέατρα της ηπειρωτικής χώρας και το Σεπτέμβριο θα επιστρέψει στην επικράτεια της Αττικής. Η κ. Μενδώνη ήταν φειδωλή αναφορικά με το αν η πρωτοβουλία θα έχει συνέχεια και του χρόνου. «Είναι προφανές πως επιθυμούμε όσο το δυνατόν περισσότερες εκδηλώσεις σύγχρονης τέχνης σε αρχαία μνημεία. Ελπίζω φέτος να πάει καλά, ώστε του χρόνου να κάνουμε έναν ανασχεδιασμό για το ποια μνημεία μπορούν να συμμετέχουν χωρίς να επικαλύπτουν τον προγραμματισμό του ‘Όλη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός’».

Ο φετινός προϋπολογισμός της πρωτοβουλίας ανέρχεται στα 180.000 ευρώ, τα 100.000 από το ταμείο του Υπουργείου Πολιτισμού, τα 80.000 από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ενώ όπως πρόσθεσε ο κ. Μπένος, αρκετοί δήμοι στους οποίους ανήκουν τα μνημεία θα συμμετέχουν με την παροχή τεχνικού υλικού διαθέτοντας συνολικά 50.000 ευρώ. Η είσοδος στην παράσταση θα είναι δωρεάν με δελτίο προτεραιότητας.