I’d rather be a Cyborg than a Goddess: Ένα πρόγραμμα video art για κλιματικές δυστοπίες, τεχνολογία και φύλο στο The Ellinikon Experience Centre

Από τις 11 Ιανουαρίου 2024 έως τις 22 Φεβρουαρίου 2024, ο πολιτιστικός οργανισμός Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI) παρουσιάζει το πρόγραμμα video art I’d rather be a Cyborg than a Goddess, σε επιμέλεια της Κίκας Κυριακάκου, Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του PCAI, με έργα της Συλλογής Έργων Τέχνης PCAI.

Το πρόγραμμα θα φιλοξενηθεί στο The Ellinikon Experience Centre, ένα από τα μεγαλύτερα και τεχνολογικά πιο προηγμένα κέντρα επισκεπτών στον κόσμο.

Ένα προοίμιο του αφιερώματος έλαβε χώρα κατά την πρόσφατη, δεύτερη συνάντηση της Διεθνούς Ένωσης Εταιρικών Συλλογών Σύγχρονης Τέχνης (IACCCA) στην Αθήνα. Το πρόγραμμα συγκεντρώνει έργα video art από γυναίκες καλλιτέχνιδες, τα οποία εστιάζουν στις έννοιες της κλιματικής αλλαγής, του καταναλωτισμού, των διαστημικών απορριμμάτων, της τεχνολογίας και του φύλου: σύγχρονες αφηγήσεις, οι οποίες κινούνται από τη γήινη πραγματικότητα στη σφαίρα της δυστοπίας ή της επιστημονικής φαντασίας.

Άποψη του The Ellinikon Experience Center

Το πρόγραμμα με τίτλο I’d rather be a Cyborg than a Goddess απορρέει από το θεμελιώδες δοκίμιο της Donna Haraway του 1985 σχετικά με τις εκφάνσεις και τις σχετικότητες του κυβοργίου (cyborg). Τα επιλεγμένα έργα του PCAI υφαίνουν στο σύνολό τους ένα χαρακτηριστικό αφήγημα που αφορά στην πρωτογενή επιστημονική φαντασία, όπως εκφράστηκε μέσα από την πένα γυναικών συγγραφέων. Έργα που συχνά απηχούν τις ανησυχίες των Octavia Butler και Ursula K. Le Guin σχετικά με το Άλλο. Bίντεο τα οποία εξετάζουν θεματικές σχετικές με τα βικτωριανά κείμενα των Mary Shelley και Rhoda Broughton, από τις πρώτες γυναίκες συγγραφείς που ασχολήθηκαν με το μυθιστόρημα και το διήγημα επιστημονικής φαντασίας. Η ανάθεση της Αφροδίτης Ψαρρά, Ventriloquist Ontology (2022), που δημιουργήθηκε με αφορμή την έκθεση Sheltered Gardens, διερευνά τα όρια ελέγχου και υβριδοποίησης μεταξύ ανθρώπου και μηχανής μέσα από τη σχέση μίας performer και μιας φορέσιμης συσκευής.

Το έργο της Εύας Παπαμαργαρίτη, Factitious Imprints (2016), μέρος παλαιότερης ατομικής έκθεσής της στο New Museum, επικεντρώνεται στην ιδέα μιας κατασκευασμένης φύσης και στο πώς αυτή μπορεί να καταγραφεί και να οριστεί μέσα από ένα παλίμψηστο αποτυπωμάτων που οι ταυτόχρονες ανθρώπινες και φυσικές διεργασίες κατασκευάζουν σε διαφορετικές επιφάνειες και εδάφη.

Αφροδίτη Ψαρρά, Ventriloquist Ontology, 2022, βίντεο HD, 9’41″(στιγμιότυπο), performer Tingyi Jiang. Παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και του PCAI

Το έργο της Almagul Menlibayeva, Ulugh Beg. New Silk Road in Space (2020), δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τους καλλιτέχνες Inna Artemova και German Popov με αφορμή τη δεύτερη Μπιενάλε της Λαχόρης. Το βίντεο ξεδιπλώνει την έρευνα της Menlibayeva για τη ζωή του λαμπρού αστρονόμου και ηγέτη Samarkand Sultan Mirzo Ulugh Beg και εκφράζεται μέσα από έναν εκτενή προβληματισμό για τα διαστημικά θραύσματα και τη βιομηχανική μόλυνση στην εποχή της νεωτερικότητας, για τις προγονικές, πατριαρχικές νόρμες διακυβέρνησης και επικράτησης.

Almagul Menlibayeva, Ulugh Beg. New Silk Road in Space, 2020, βίντεο HD video 30’26”. Παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και του PCAI

Το βίντεο της Ariana Papademetropoulos, Voyage to Venus (2019), τα γυρίσματα του οποίου έγιναν στο νησί της Μήλου, δομεί την αφήγησή του γύρω από το γλυπτό Αφροδίτη της Μήλου και την κυρίαρχη δύναμη της φύσης. Η καλλιτέχνιδα, ως βικτωριανή Νηρηίδα, αντικαθιστά το συνηθισμένο οικιακό περιβάλλον, επιπλέοντας ανάμεσα σε παράκτια τοπία και σκοτεινές, αβυσσαλέες σπηλιές του Αιγαίου.

Ariana Papademetropoulos, Voyage to Venus, 2019, ψηφιακό βίντεο με εκτάχρωμο φιλμ 35mm, 2’57”, (στιγμιότυπο). Παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και του PCAI

Το πρόγραμμα είναι εμπνευσμένο από την αρχιτεκτονική κληρονομιά και το φουτουριστικό όραμα του αρχιτέκτονα Eero Saarinen (1910-1961), ο οποίος σχεδίασε το κεντρικό κτίριο του πρώην ανατολικού αεροδρομίου του Διεθνούς Αερολιμένα της Αθήνας, που λειτούργησε στο Ελληνικό έως το 2000. Ευθυγραμμίζεται επίσης με τον στόχο του The Ellinikon να γίνει όχι μόνο ένα αρχιτεκτονικό ορόσημο, αλλά και μια έξυπνη πόλη που θα μειώνει δραστικά το ανθρακικό αποτύπωμα των κατοίκων της. Το πρόγραμμα σκοπεύει να αναπτύξει περαιτέρω τη ριζοσπαστικότητα και τις οικολογικές και έμφυλες συνδηλώσεις των ορόσημων του σήμερα και πρόκειται να πλαισιωθεί από μία σειρά εκπαιδευτικών εργαστηρίων.

Με έκταση 6,2 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, το The Ellinikon είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα αστικής ανάπλασης στον κόσμο. Βρίσκεται στην ιστορική έκταση του πρώην Ανατολικού Αεροδρομίου, και στόχο έχει να επαναπροσδιορίσει το αστικό τοπίο, και να δημιουργήσει μια πόλη του μέλλοντος βασισμένη στην καινοτομία, τη βιωσιμότητα και τον πολιτισμό.

Άποψη του The Ellinikon Experience Center

O πολιτιστικός οργανισμός PCAI ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο Πολυχρονόπουλο, CEO της περιβαλλοντικής εταιρείας Polygreen, και στοχεύει στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μέσα από ένα ετήσιο πρόγραμμα καλλιτεχνικών αναθέσεων, εκθέσεων σύγχρονης τέχνης, προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών, εργαστηρίων και συνεδρίων. Το PCAI εκπληρώνει τους στόχους του μέσω τριών τομέων δραστηριότητας: τη συλλογή έργων τέχνης του, τα πολιτιστικά προγράμματά του και την υποστήριξη που παρέχει σε καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες με κοινό όραμα και ανησυχίες για το περιβάλλον. Το 2019 σχεδιάστηκε το πρώτο πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών του οργανισμού από την Κίκα Κυριακάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI, ενώ στην επιτροπή αξιολόγησής του συμμετείχαν οι Hans Ulrich Obrist, καλλιτεχνικός διευθυντής της Serpentine, και Krist Gruijthuijsen, διευθυντής του KW Institute. Από τo 2021 o οργανισμός είναι  official nominator του σημαντικού περιβαλλοντικού βραβείου Earthshot Prize, το οποίο θεσπίστηκε από το Royal Foundation of the Prince and Princess of Wales.

Η Διεθνής Ένωση Εταιρικών Συλλογών Σύγχρονης Τέχνης International Association of Corporate Collections of Contemporary Art (IACCCA) είναι ένας οργανισμός που αποτελείται από 50 και πλέον εταιρικές συλλογές ανά τον κόσμο. Μαζί με τα μέλη της, η IACCCA στοχάζεται επάνω σε συγκεκριμένες προσκλήσεις κι στην υπευθυνότητα που απαιτεί η διαχείριση εταιρικών συλλογών τέχνης στη σημερινή εποχή ενώ προετοιμάζεται για το αύριο. Αποστολή της είναι η αναγνώριση της σημασίας της δέσμευσης των εταιρειών απέναντι στην τέχνη και η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την καλλιτεχνική και κληρονομική αξία της συλλογής κάθε μέλους.