Διαβάζοντας, και πάλι, για το Πανεπιστήμιο: Νέος κύκλος εκδηλώσεων
Στον δεύτερο χρόνο του εισέρχεται ο κύκλος εκδηλώσεων «Διαβάζοντας για το Πανεπιστήμιο», που διοργανώνει το Ιστορικό Αρχείο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με αφορμή πρόσφατες εκδόσεις που αφορούν τα πανεπιστήμια, την ιστορία τους και τη θέση τους στον σημερινό κόσμο στην Ελλάδα και διεθνώς.
Οι συζητήσεις του κύκλου αυτού εντάσσονται στην προσπάθεια καλλιέργειας διαλόγου για τον θεσμό του Πανεπιστημίου, μέσα από μηνιαίες συναντήσεις με ακαδημαϊκούς που σχολιάζουν την τρέχουσα βιβλιογραφική και επιστημονική παραγωγή εκδόσεων για την ανώτατη εκπαίδευση.
Στην εναρκτήρια εκδήλωση του δεύτερου αυτού κύκλου, που πραγματοποιείται την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2022, στις 18.30, στο αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος», στο κεντρικό κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών, στα Προπύλαια (Πανεπιστημίου 30), αντικείμενο ανάγνωσης και συζήτησης θα είναι Ελένης Ανδριάκαινα, «Καναρίνι σε ανθρακωρυχείο: Ιστορίες για αποτυχημένες νεοτερικότητες και τον σκοπό του Πανεπιστημίου» (εκδόσεις Ασίνη).
Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκονται οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στα βρετανικά πανεπιστήμια τη δεκαετία του 1980, οι οποίες λειτούργησαν ως πρότυπο για πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης. Για το βιβλίο θα συζητήσουν οι: Κώστας Γαβρόγλου, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ και πρώην υπουργός, Στέφανος Δημητρίου, αναπληρωτής καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, και Αθηνά Συριάτου, επίκουρη καθηγήτρια Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.
Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από την πρακτική των βρετανών ανθρακωρύχων να παίρνουν στις σήραγγες ένα καναρίνι για να ελέγχει την ποιότητα του αέρα. Όταν σταματούσε να κελαηδάει, καταλάβαιναν ότι σύντομα η ατμόσφαιρα θα γίνει αποπνικτική και έσπευδαν να βγουν. Η φράση «καναρίνι σε ανθρακωρυχείο» χρησιμοποιήθηκε μεταφορικά για τις συνέπειες των μεταρρυθμίσεων στα βρετανικά πανεπιστήμια μετά τη δεκαετία του 1980, οι οποίες λειτούργησαν ως πρότυπο για πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης.
Στο βιβλίο αναλύεται η θέση περί «αποτυχημένης νεοτερικότητας» της Βρετανίας, με την οποία δικαιολογήθηκαν οι θατσερικές μεταρρυθμίσεις και η τεχνοκρατική θεώρηση του Πανεπιστημίου ως εργαλείου οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής μηχανικής, η οποία επανέρχεται δυναμικά στις μέρες μας.
Πώς απάντησαν οι θεράποντες των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών στις επικρίσεις εναντίον των πανεπιστημίων ως ελιτίστικων ελεφάντινων πύργων, αδιάφορων για τις ανάγκες της κοινωνίας; Θα γίνει άραγε το Πανεπιστήμιο ένας χώρος όπου ο δάσκαλος θα εκτελεί τον ρόλο του κοινωνικού λειτουργού που αναλαμβάνει την κοινωνικοποίηση των φοιτητών, του ειδικού που εφοδιάζει την οικονομία με καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και του κοινωνικού μηχανικού που κατασκευάζει έναν ιδεώδη ανθρωπότυπο;
Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για το Πανεπιστήμιο αποφεύγοντας την αναπαραγωγή προτύπων τα οποία αντλήθηκαν και συνεχίζουν και σήμερα να αντλούνται από τον κόσμο των επιχειρήσεων; Ερωτήματα και συζητήσεις που δεν αφορούν μονάχα τη Βρετανία και τα βρετανικά πανεπιστήμια, αλλά είναι εξαιρετικά επίκαιρα για όσα βλέπουμε να συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας.
