Τhessaloniki Photobiennale 2021: Η τέχνη της φωτογραφίας ξανά στο επίκεντρο μέσα από 19 εκθέσεις

Από τη Τhessaloniki Photobiennale του 2018 μεσολάβησε η δημιουργία του MOMus, μέσα από τον ευρύχωρο ορίζοντα του οποίου λειτουργεί πλέον το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

Πιο πρόσφατα, η ανθρωπότητα γνώρισε τη μεγαλύτερη δοκιμασία των τελευταίων δεκαετιών, που γέννησε ανησυχία, φόβο και απώλεια, την οποία αντικαθιστά πλέον η αισιοδοξία. Στο πλαίσιο αυτό, αλλά συγχρόνως με την αγάπη για την τέχνη της φωτογραφίας πιο ενδυναμωμένη από ποτέ, η Thessaloniki PhotoBiennale 2021 υποδέχεται το κοινό από την 1 Οκτωβρίου 2021 έως τις 20 Φεβρουαρίου 2022 μ’ ένα πρόγραμμα 19 εκθέσεων ελληνικής και διεθνούς φωτογραφίας, με τη συμμετοχή 94 καλλιτεχνών από 18 χώρες, σε 13 χώρους στην πόλη, βάζοντας ξανά τη φωτογραφία στο επίκεντρο, προτείνοντας ταξίδια, προκαλώντας αναρωτήσεις και προβληματισμούς, με… ήχους και πολλές εικόνες.

*Το φεστιβάλ διοργανώνεται από το MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, υποστηρίζεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και θα υλοποιηθεί τηρώντας τα πιο επικαιροποιημένα πρωτόκολλα κατά της πανδημίας. 

Χαράλαμπος Κυδωνάκης, Back to Nowhere, 2019

Στην κεντρική έκθεση της φετινής διοργάνωσης με τίτλο «The Real and the Record» (MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκη & MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, 09.10.2021-20.02.2022), σε επιμέλεια της Κατερίνας Σταθοπούλου και του Γιώργου Πρίνου, προσεγγίζονται θέματα όπως η σχέση ανάμεσα στο βίωμα και την εικόνα, οι μεταλλασσόμενες αντιλήψεις της αλήθειας, οι αφηγηματικές στρατηγικές και τα όρια της φωτογραφικής αναπαράστασης, η σημασία της εξελισσόμενης τεχνολογίας και της μνήμης.

Οι συμμετέχοντες φωτογράφοι και συλλογικότητες διαπερνούν, «αγγίζουν» θέματα που τα συναντάμε καθημερινά και μετακινούν βεβαιότητες που είχαμε μέχρι σήμερα, με τρόπο ευφάνταστο και συχνά προκλητικό.

Van Buren, Ιντιάνα, 2013. Από τη σειρά Monsanto: A Photographic Investigation, 2016. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη.

Παράλληλα, στο πρόγραμμα εκθέσεων που φιλοξενούνται σε 13 χώρους σε όλη την πόλη, με την υποστήριξη και τη συνδιοργάνωση πολιτιστικών φορέων και οργανισμών, φωτογράφοι σε ατομικές ή ομαδικές συνθέσεις, δημιουργούν ένα πλέγμα στο οποίο ο φωτογραφικός φακός έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

• Η αρχή γίνεται στο κέντρο της πόλης, με τη ματιά του Fred Boissonas και τις μαγικές του περιηγήσεις στην Αίγυπτο, την ηπειρωτική Ελλάδα, τα Επτάνησα, καθώς και την εμβληματική φωτογραφική αποτύπωση του Παρθενώνα, από τη συλλογή Τρικόγλου της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ (Με τη σχεδία του Οδυσσέα, Αγιορειτική Εστία, 01.10-13.11.2021).
• Ο Stefan Canham και η Sabine Höpfner βρίσκουν στέγη στα δυτικά, στη Μονή Λαζαριστών αποτυπώνοντας μια ρεαλιστική διαδρομή στις κεντρικές αστικές αρτηρίες μαζί με αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις, σε διάλογο με τα έργα της συλλογής Κωστάκη (The 27 Bus, Kammer, MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, 01.10.2021-20.02.2022,).
• Στην ανατολική πλευρά της πόλης, βαλκανικοί ήχοι θα γίνουν εικόνες μαζί με το οπτικακουστικό υλικό του εθνολόγου Martin Koenig και της ανθρωπολόγου Margaret Mead (Βαλκανικοί αντίλαλοι. Ηχο-πορτρέτα από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη 1962 – 1987, Φωτογραφικές αφηγήσεις του Martin Koenig, Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης, 02.10.2021-30.01.2022).
• Ενώ δύο πρωτοεμφανιζόμενοι φωτογράφοι, η Εύα Σταματίου (Ruins Reversed, esp+ gallery/ IEK esp, 04.10-07.11.2021) και ο Βασίλης Παντελίδης (μονόλογοι, Stereosis, 04.10-05.12.2021) είναι το «νέο αίμα» στη φετινή διοργάνωση, με τις ατομικές τους εκθέσεις, αποτέλεσμα του ανοιχτού καλέσματος που έγινε το περασμένο καλοκαίρι. Δείγμα των συγκεκριμένων εκθέσεων παρουσιάζονται και στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ (26.09-10.10.2021), φέρνοντας τη φωτογραφία κυριολεκτικά στον δρόμο.

Οι ιστορικές εκθέσεις συμπληρώνονται στο πρόγραμμα της Thessaloniki Photobiennale 2021 με το ταξίδι των αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τις αίθουσες και τη δημόσια θέα στα υπόγεια του κτιρίου, στις παραμονές της Κατοχής της Αθήνας, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (Η κατάχωση και προστασία των αρχαίων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, 05.10.2021-19.01.2022).

Ο όρος «επαρχία» επαναπροσδιορίζεται με ιδιαίτερο και συχνά ανατρεπτικό, σαρκαστικό τρόπο, στις φωτογραφικές εργασίες των μελών της ομάδας The Provinces, στην ομαδική έκθεση «Τοποανθρωπολογίες» (Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 06.10-04.12.2021) και παράλληλα το πλήθος και η πυκνότητα των φωτογραφικών εκδόσεων στην Ελλάδα φιλοξενούνται στην έτερη ομαδική έκθεση του προγράμματος της διοργάνωσης «Photobook/ Η Ελληνική Περίπτωση» (Βιβλιοπωλείο Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 08.10-12.12/2021).

Αλέξανδρος Κατσής, από τη σειρά Society doesn’t fit me, but my little black dress does, 2016-2018

Τον κύκλο των ομαδικών εκθέσεων του προγράμματος της διοργάνωσης, πέραν της κεντρικής έκθεσης, κλείνει η έκθεση «Βλέμματα-Μαρτυρίες» με το δραματικό υλικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μέσα από τις λήψεις των φωτογράφων του διεθνούς πρακτορείου Magnum, τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τα 50 χρόνια δράσης της οργάνωσης (ο χώρος θα ανακοινωθεί στην ιστοσελίδα https://www.photobiennale-greece.gr/, 08.11.2021-16.01.2022).

Τέλος, η φωτογράφος Vanja Bučan αποτυπώνει μέσα από ανώνυμα πορτραίτα και τις νεκρές φύσεις της, τη διφορούμενη σχέση μας με τη φύση που ορίζεται από την κυριαρχία, την εξερεύνηση και, παραδόξως, την εξιδανίκευσή της στην έκθεση «Sequences of Truth and Conception» (Γκαλερί ΡΩ, 07-30.10.2021).

Ethniko Archaiologiko Mouseio

Επίσης, επτά εκθέσεις πρόκειται να παρουσιαστούν στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα της διοργάνωσης.

Οι Αλέξανδρος Κατσής, Ζακ Κωστόπουλος και Μαρία Λουκά στο εγχείρημά τους «Society doesn’t fit me but my little black dress does» (08.10-12.12.2021) χαρτογραφούν με καλειδοσκοπικό τρόπο ατομικότητες και κοινότητες που δεν χωρούν στα ασφυκτικά όρια της κανονικότητας, με τη μορφή του δεύτερου να πρωταγωνιστεί, δραματικά και αμετάκλητα.

Η έννοια της διαφορετικότητας αποτυπώνεται και στη σειρά πορτρέτων «Chrysalis» στην ομότιτλη έκθεση της Όλγας Στεφάτου (08.10-12.12.2021), με την οποία αναγνωρίζει και τιμά την ατομικότητα των ταυτοφυλικών και διεμφυλικών γυναικών που ζουν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες από χώρες όπως η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Καμερούν και η Γκάνα, κι εκείνων που αναζητούν άσυλο.

«Chrysallis» Olga Stefatou

Η διαδραστική εγκατάσταση «niform» (08.10-12.12.2021) του Samuel Bianchini ζητά από τον θεατή να αναλογιστεί ότι η εικόνα γίνεται ορατή χάρη στη δική του στάση, και μόνον έτσι οι μορφές των αντρών των γαλλικών δυνάμεων καταστολής αποκτούν την κλιμακούμενη ευκρίνειά τους. Ο Philippe Chancel αποτυπώνει με τον φωτογραφικό του φακό τα τεράστια, ανθρώπινα μωσαϊκά υπό τους ήχους του λαϊκού κορεάτικου τραγουδιού «Arirang» (08.10-12.12.2021), προσφέροντας το συμβολικό, ιδεολογικό πλαίσιο, την ιστορία, την καθημερινότητα και τα επιτεύγματα του λαού της Κορέας.

«monologues» Vassilis Pantelidis

Η Ρέα Παπαδοπούλου περιδιαβαίνει τον Ελαιώνα στην Αθήνα και περιεργάζεται φωτογραφικά την περιοχή τη νύχτα, με αρχιτεκτονικά ακονισμένη ματιά, ψηλαφώντας τα υπαινικτικά ημίφωτα του δημοτικού φωτισμού και των περιμετρικών προβολέων ασφαλείας, που δημιουργούν απρόσμενες εστίες προσοχής και αβυσσαλέα κενά («Dark Tree», 08.10-12.12.2021).

Σκηνές στατικές και σε κίνηση, αλλά και η Ελλάδα της κρίσης μετά το 2010 συνθέτουν την έκθεση «Parallel Crisis» του Γιάννη Καρπούζη (08.10-12.12.2021), στην οποία η φωτογραφία περιγράφει το κοινωνικό και οικονομικό γεγονός της εποχής. Οι «Βυρωνικοί Ήρωες» της Λυδίας Βενιέρη (17.12.2021-20.02.2022), τέλος, κλείνουν το εκθεσιακό πρόγραμμα της διοργάνωσης με πρωτότυπες συνθέσεις.

Δείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα της Thessaloniki Photobiennale 2021