Παλιγγενεσία: Το λαϊκό ορατόριο του Δημήτρη Μαραμή μάς ταξίδεψε στην Επανάσταση του 1821

“Παλιγγενεσία”, είναι το να γεννιέται κάτι για δεύτερη φορά, να επιστρέφει από τον θάνατο ή την ανυπαρξία στη ζωή. Όπως επέστρεψε η Ελλάδα, 200 χρόνια πριν, και αναγεννήθηκε από τις στάχτες της τουρκοκρατίας, που είχε αφήσει πίσω της πολλά ερείπια, κανέναν όμως Έλληνα χωρίς πυγμή και θέληση.

Αφιερωμένη στην Επανάσταση του ’21 είναι και η μουσική παράσταση «Παλιγγενεσία – Η Επανάσταση στη Ρούμελη το 1821» σε σύνθεση του Δημήτρη Μαραμή, ερμηνεία του Κώστα Μακεδόνα, αφήγηση του Γρηγόρη Βαλτινού και μουσική επένδυση του  φωνητικού συνόλου 8tetto, που είδαμε στο θέατρο Κρύας στην Λιβαδειά.

Το Θέατρο Κρύας στην Λιβαδειά, όπου έλαβε χώρα το λαϊκό ορατόριο

Όταν ακούμε Λιβαδειά, εκτός από την επανάσταση του ’21, μας έρχεται στο μυαλό ένα μαγευτικό τοπίο, γεμάτο τρεχούμενα νερά και πανέμορφα πλακόστρωτα δρομάκια. Το θέατρο Κρύας στην Λιβαδειά, που φιλοξένησε το βράδυ της Πέμπτης 16 Σεπτεμβρίου το εξαιρετικό λαϊκό ορατόριο του Δημήτρη Μαραμή και το μαγευτικό ποτάμι που διασχίζει γαλήνια την πόλη, επιβεβαίωναν αυτή την προσδοκία.

Σε έναν χώρο σχεδόν βγαλμένο από παραμύθι, είχαν στηθεί όλα τα απαραίτητα συστατικά για μία παράσταση – ταξίδι στην Επανάσταση του ’21, όλα λεπτομερώς τοποθετημένα από τον Δημήτρη Μαραμή και φυσικά τους υπόλοιπους συντελεστές της παράστασης.

Φωτογραφία: Χρήστος Λουκάς/Κώστας Παπαλάμπρου

Με κεντρικό δρώμενο την παράσταση Παλιγγενεσία- Η Επανάσταση στη Ρούμελη το 1821, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας διάλεξε να τιμήσει την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Το σύγχρονο αυτό μουσικό δράμα ανέδειξαν με τις ερμηνείες τους ο Κώστας Μακεδόνας, ο Γρηγόρης Βαλτινός και το φωνητικό σύνολο 8tetto. Ένας τραγουδιστής, ένας ηθοποιός, ένας “χορός” βγαλμένος σαν από αρχαία τραγωδία και ένα σύνολο εξαίρετων μουσικών, συνόδεψαν τον Δημήτρη Μαραμή σε ένα ταξίδι στον χρόνο και την ιστορία.

Όλοι ανεξαιρέτως, κατάφεραν να μεταφέρουν το πάθος για την ελευθερία ενός ολόκληρου λαού, ερμηνεύοντας με μοναδικό τρόπο ποιητικά έργα, που με προσοχή είχε επιλέξει και μελοποιήσει ο Δημήτρης Μαραμής. Από τον Ανδρέα Κάλβο, τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και τον Κώστα Καρυωτάκη, έως τους πιο σύγχρονους ποιητές, τον Θωμά Κοροβίνη και τον Παντελή Μπουκάλα. Ξεχωριστή ήταν και η ματιά του στον «Θούριο» του Ρήγα και τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» του Διονύσιου Σολωμού, που προκαλώντας ρίγη συγκίνησης ερμήνευσαν ο Κώστας Μακεδόνας και το 8tetto.

Ο συνθέτης Δημήτρης Μαραμής. Φωτογραφία: George Spanos Photography

Όπως μάθαμε στο τέλος της παράστασης, ο πολυπράγμων Δημήτρης Μαραμής είχε επιμεληθεί όλα όσα είχαμε δει αρμονικά να εκτυλίσσονται μπροστά μας. Από την σύνθεση των ποιημάτων, που έμοιαζαν σαν να ήταν μελοποιημένα από την αρχή της ιστορίας τους, μέχρι την εξονυχιστική ιστορική έρευνα για τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης και την κάθε παραμικρή λεπτομέρεια, που έκανε την διαφορά. Βασισμένος στον Ρήγα, στον Σολωμό, αλλά και στον Κοροβίνη και στον Μπουκάλα προχώρησε στην σύλληψη ενός μοναδικού ταξιδιού στον χρόνο αλλά και τους αγώνες των Ελλήνων της επανάστασης.

Ο συνθέτης, ήταν ο συνδετικός κρίκος όλης της παράστασης, η οποία ήταν στο σύνολό της εξαιρετική. Η ξεχωριστή μουσική ματιά του στα ποιήματα που συνοδεύουν για χρόνια τα γεγονότα του ’21, προκαλούσε ρίγη ενθουσιασμού ακόμα και σε κάποιον που δεν είχε γνώσεις μουσικές.

Το φωνητικό σύνολο 8tetto. Φωτογραφία: George Spanos Photography

Θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να περιγράψουμε το ορατόριο αυτό ως μοναδική εμπειρία. Οι μουσικές συνδέσεις όλων των καλλιτεχνών ήταν άρτια δεμένες ενώ το 8tetto έκλεβε την παράσταση, όχι μόνο με τη μελωδική συνεύρεσή του, αλλά και με την κινησιολογική του προσέγγιση, επιμελημένη από την Μαργαρίτα Τρίκκα.

Το φωνητικό σύνολο 8tetto. Φωτογραφία: Χρήστος Λουκάς/Κώστας Παπαλάμπρου

Σαν Χορός αρχαίας τραγωδίας, πλαισίωνε το ορατόριο με κινήσεις, που θύμιζαν αγώνα και μετέφεραν το κοινό σε ένα σκηνικό μάχης, γαληνεύοντας το όμως με τους ήχους τους.

Ο Κώστας Μακεδόνας ενθουσίασε το κοινό με την ερμηνεία του. Φωτογραφία: George Spanos Photography

Μία φωνή πολύ οικεία, την οποία όμως ίσως να μην συγχέαμε εύκολα με τέτοιου είδους ακούσματα. Και όμως, η φωνή του αγκάλιαζε άρτια τα μελοποιημένα ποιήματα που ερμήνευε και οι ψηλές του νότες προκαλούσαν ενθουσιασμό στο κοινό.

Αποκορύφωμα των ερμηνειών του ήταν Το Φυλαχτό, του Ιωάννη Πολέμη, που απέσπασε το θερμότερο χειροκρότημα του κοινού, αλλά και οι σκηνικές συνυπάρξεις του με το 8tetto, ερμηνείες που έκαναν τους θεατές να αναρωτιούνται πως οι φωνές 9 διαφορετικών ατόμων ταιριάζουν τόσο αρμονικά.

Ο Γρηγόρης Βαλτινός καθήλωσε τους θεατές με την αφήγησή του. Φωτογραφία: George Spanos Photography

Ο Γρηγόρης Βαλτινός εμπλούτισε μοναδικά, με την αφήγησή του, το λαϊκό ορατόριο. Αποκορύφωμα της σημαντικής συμβολής του στο δρώμενο, ήταν η αφήγηση του “Για αυτά Πολεμήσαμε” (του Ιωάννη Μακρυγιάννη). Το κοινό σχεδόν ξέχασε να χειροκροτήσει, καθώς τον άκουγε αποσβολωμένο, να λέει “Αυτά (αναφερόμενος σε δύο αρχαία ελληνικά αγάλματα) και 10.000 τάλαρα να σας δώσουν, να μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γιατί; Γιατί για αυτά πολεμήσαμε!”

Η αφήγησή του κατάφερνε να τοποθετήσει τον θεατή στον παλμό των δρώμενων και του Αγώνα, δίνοντας μία ακόμα διαφορετική ματιά στο ξεχωριστό αυτό εγχείρημα. Το συναίσθημα που έβγαζε στην σκηνή με την ερμηνεία του, ήταν πράγματι συγκινητικό.

Ο Γρηγόρης Βαλτινός και ο Κώστας Μακεδόνας. Φωτογραφία: George Spanos Photography

Ο Δημήτρης Μαραμής δεν θέλησε να μείνει αποκλειστικά στο κομμάτι της μελοποίησης, καθώς τον συνάρπασε και η πλούσια ιστορία της Επανάστασης. Μετά από μία εξονυχιστική μελέτη για τα γεγονότα του ’21, ανέθεσε στον Χριστόφορο Μπρέλλη τον εμπλουτισμό της παράστασης με γραφικά, με λεπτομέρειες και γεγονότα, από την πρώτη μέρα της επανάστασης, μέχρι και την τελευταία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Παλιγγενεσίας, το κοινό είχε την δυνατότητα να βλέπει σε μία γιγαντοοθόνη, τα ποιήματα που έφταναν στα αυτιά του μελοποιημένα, αλλά και να μαθαίνει όλα τα ιστορικά γεγονότα, με την βοήθεια κινούμενων γραφικών.

Συνεπώς, το δρώμενο αυτό ήταν περισσότερο μία εμπειρία και όχι μόνο μία παράσταση. Από την ιστορική μελέτη μέχρι και τους μουσικούς του, το λαϊκό ορατόριο του Δημήτρη Μαραμή παρέθεσε τον σωστότερο φόρο τιμής στην Επανάσταση του 1821.

Φωτογραφία: Χρήστος Λουκάς/Κώστας Παπαλάμπρου

Ο ίδιος ο Δημήτρης Μαραμής δηλώνει πως προέκυψε η έμπνευσή του: “Έχοντας στο μυαλό μου την δομή της αρχαίας αττικής τραγωδίας, και με θεμέλιο τον διάλογο ανάμεσα στον χορό και στον υποκριτή, συνέθεσα ένα λαϊκό ορατόριο βασισμένο στον ελληνικό ποιητικό λόγο που εμπνέεται από τον Αγώνα του 1821, αλλά και από κάθε οικουμενικό αγώνα για την Ελευθερία.”

Η ιστορία εξάλλου, όπως υποστηρίζει, συναντά την τέχνη μέσω της συγκίνησης που προκύπτει από τα δραματικά της γεγονότα.

Με την υπόσχεση να παρουσιαστεί και στην Αθήνα μας άφησαν οι συντελεστές της παράστασης, και εμείς το ελπίζουμε, γιατί είναι ένα δρώμενο που όλοι αξίζει να το δουν. Μέχρι τότε, το σύγχρονο λαϊκό ορατόριο Παλιγγενεσία, θα παρουσιαστεί για μία τελευταία φορά στο Αμφιθέατρο Βασικής Βιβλιοθήκης Καρπενησίου, την Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου, στις 20:00.