Ηλίας Χατζηγεωργίου: Αν το hip-hop δεν εξελισσόταν θα είχε μετατραπεί σε ένα φολκλόρ είδος χορού

Μία ενότητα που αφορά τους χορούς της hip hop σκηνής στις διαφορετικές εκδοχές του ή για να μεταφράσουμε ακριβώς τον τίτλο, στα διάφορα του «στρώματα». Φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια οι πρακτικές του street dance, γίνονται όλο και περισσότερο πειραματικές, ενώ βρίσκονται σε ανοιχτή συνομιλία με άλλα είδη χορού. Η σύγχρονη χορογραφική σκηνή από την άλλη, συνεχώς αναζητά να διευρύνει τα όρια της.

Η μείξη με άλλες τεχνικές και κουλτούρες εντοπίζεται ήδη στην καταγωγή του μοντέρνου χορού. Τότε βέβαια μεγαλύτερη έλξη ασκούσαν  περισσότερο, όπως τις έβλεπαν, εξωτικές μορφές χορού από την Ασία και την Αφρική. Πρόσφατα, στην ερώτηση αν έχει αλλάξει κάτι στη χορογραφία τον 21ο αιώνα και τι είναι αυτό, ο Sanjoy Roy,  κριτικός χορού στην εφημερίδα Guardian αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην «άνοδο» της hip-hop και των street dance και την επιρροή τους στη χορογραφία. Είπε χαρακτηριστικά ότι «έχει περάσει στο DNA της».

Την ιδέα αυτή επιβεβαιώνουν παραστάσεις που φιλοξενούνται σε διεθνή φεστιβάλ, όπως εκείνη του Bruno Beltrao που είδαμε το 2018 πάλι στην Πειραιώς 260, και περισσότερο ακόμη βίντεο και παραστάσεις που ανεβαίνουν σε μεγάλες θεσμικές σκηνές όπως η Όπερα του Παρισιού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι χορογραφίες της Bintou Dembele που οι βιντεοσκοπήσεις τους έγιναν viral στα κοινωνικά δίκτυα. Εντυπωσιακή ήταν η απήχηση τους στους καλλιτέχνες της εγχώριας σκηνής του «σύγχρονου χορού», ή τουλάχιστον μέσα από τα δικά τους ποστ έφτασαν σε μένα.

Όταν συναντιέμαι με ένα τέτοιο έργο αναγνωρίζω ότι αυτό το ανέβασμα στις μεγάλες σκηνές επαναπλαισιώνει το street dance. Αυτή η επαναπλαισίωση σίγουρα δίνει ορατότητα σε ένα είδος χορού και στους χορευτές του όμως  αναρωτιέμαι· υπάρχει άραγε κάτι που τους… κλέβει; Τους μεταμορφώνει ίσως σε αισθητικό είδος και έτσι τους αφαιρεί τις όποιες δυνατότητες αντίστασης και χειραφέτησης που προηγούμενα έφεραν; Υπάρχει η άποψη ότι το-από-τα-κάτω, τη στιγμή που γίνεται μόδα και κατακτά τη δημοφιλία απέναντι στην οποία πριν διακρινόταν, θέτει τον λόγο ύπαρξής του σε έναν κίνδυνο ακύρωσης; Με βασανίζουν καιρό τέτοια ερωτήματα. Συναντήθηκα με τον Ηλία, που προσεγγίζει το hip hop αλλά και τη σύγχρονη χορογραφία, από μέσα αδημονώντας να ακούσω το δικό του λόγο.

“Όταν ήρθα σε επαφή με τον σύγχρονο χορό, την κινητική έρευνα και τη δημιουργία, ανακάλυψα χώρο και δρόμους να αξιοποιώ τον κινητικό, ενεργειακό και ερμηνευτικό πλούτο που φέρει το hip-hop”

Οι παραστάσεις που θα δούμε στην ενότητα Layers of street, αντλούν από τον κόσμο του hip hop χορού διαφορετικούς τρόπους η κάθε μία. O τίτλος Layers of street λοιπόν, περιγράφει αυτές τις διαφορετικές ερμηνείες, επίπεδα ή και εκφράσεις θα μπορούσαμε να πούμε, του hip-hop χορού όπως συμβαίνει σήμερα.

To AEF Urban Dance Contest 19 και 20 Ιουνίου περιλαμβάνει 2 διαφορετικά battles (19/06 Break, 20/06 Hip Hop All Style) και αποτελεί την πιο γνήσια μορφή εκπροσώπησης της hip hop χορευτικής κουλτούρας φέτος στο Φεστιβάλ. Mε DJ τον Amaze, Host τον Sifu και αναγνωρισμένους κριτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, 32 από τους καλύτερους/ες breakdance και hip hop χορευτές/τριες της χώρας, διαγωνίζονται για τη νίκη και τα έπαθλα των 1000 ευρώ (1^st place) και 300 ευρώ (2^nd place). Τις ίδιες ημερομηνίες, η παράσταση D–construction της ομάδας Dyptik, αντλεί γνήσιο κινητικό υλικό από το break-dance για να συνθέσει ένα έργο για τα δεσμά και την ελευθερία, στον προαύλιο χώρο της Πειραιώς 260.

Ο Kader Attou (που ειδαμε στις 4 και 5 Ιουνίου), συνεργάστηκε με 15 street dancers που ζουν σε Ελλάδα και Κύπρο ανακατεύοντας τις τεχνικές του hip hop με εκείνες του σύγχρονου χορού στην παράστασή του «Ρίζες». Ο Άντι Τζούμα στην Οικοδομή του μιλά για την εξουσία, την εκμετάλλευση, την ζωή και τον θάνατο με ιδιαίτερα χιουμοριστικό τρόπο, παραλληλίζοντας την ελληνική urban ρεμπέτικη σκηνή με την Hip hop χορευτική κουλτούρα (4/06-8/07 σε σπαστές ημερομηνίες). Τέλος τον Σεπτέμβριο θα έχουμε την χαρά να δούμε την παράσταση Pasionaria του Marcos Morau. O Ισπανός χορογράφος χρησιμοποιεί τις τεχνικές του popping και του animation, που προέρχονται από την hip hop χορευτική κουλτούρα, για να δημιουργήσει έναν ιδιόμορφο πλανήτη που ζει και επικοινωνεί χωρίς πάθος και συναίσθημα.

Αισθάνομαι τώρα «απελευθερωμένος» από την mainstream αισθητική του hip-hop.

Είχα την τύχη να έρθω σε επαφή και να μαγευτώ από τη Hip-hop σκηνή μουσικά αλλά και χορευτικά σε πολύ νεαρή ηλικία. Αργότερα, όταν ήρθα σε επαφή με τον σύγχρονο χορό, την κινητική έρευνα και τη δημιουργία, ανακάλυψα χώρο και δρόμους να αξιοποιώ τον κινητικό, ενεργειακό και ερμηνευτικό πλούτο που φέρει το hip-hop. Να τον επανατοποθετώ στην ερμηνεία μου ως χορευτή και ως δημιουργό χορού, την ανάγκη μου να εκφράσω μια ιδέα. Και ακόμη, να εμβολιάζω με αυτόν τη δραματουργία. Αισθάνομαι τώρα «απελευθερωμένος» από την mainstream αισθητική του hip-hop. Αναγνωρίζω ωστόσο, ότι η γνώση του κώδικα και των… κανόνων του, μπορεί ακόμη να οπλίζει ανεξάντλητα το κινητικό και καλλιτεχνικό μου λεξιλόγιο.

“Το hip-hop συνδέεται με τα «μαύρα» κινήματα και παίζει ακόμα σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση του κόσμου, πλέον παγκοσμίως. Παράλληλα βέβαια, το hip-hop χρησιμοποιήθηκε από τον καπιταλισμό ως προϊόν προς πώληση.” παρατηρεί ο Ηλίας Χατζηγεωργίου

Στις κλειστές γκετοποιημένες γειτονιές της Αμερικής ο χορευτής break-dance αποκτούσε μια αξία. Είχε ένα εφόδιο που δεν το είχαν οι άλλοι, μια δεξιότητα που του έδινε αναγνώριση και σεβασμό. Το break-dance αρχικά και αργότερα το hip-hop αποτέλεσαν διέξοδο για μια νεολαία που περιστοιχιζόταν από την παρανομία, τις συμμορίες και τα ναρκωτικά. Μια κοινωνία στην οποία η ζωή είχε μικρή αξία και η ματαίωση ήταν καθημερινότητα. Ωστόσο η hip-hop ξεπέρασε τα όρια των γκέτο. Με τον τρόπο αυτό, οι hip-hop μουσικοί καλλιτέχνες και οι χορευτές εκπροσωπούσαν τις γειτονιές τους στην υπόλοιπη «λευκή» κοινωνία επικοινωνώντας την ανισότητα με θετικό πρόσημο, μεταδίδοντας μηνύματα, ζωής, αξίας και αξιοπρέπειας, σκέψης και προβληματισμού. Η μουσική και ο χορός ένωνε τις φυλές των γκέτο εκεί που συχνά η γλώσσα και η θρησκεία τις χώριζαν.

Το hip-hop συνδέεται με τα «μαύρα» κινήματα και παίζει ακόμα σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση του κόσμου, πλέον παγκοσμίως. Παράλληλα βέβαια, το hip-hop από πολύ νωρίς χρησιμοποιήθηκε από τον καπιταλισμό ως προϊόν προς πώληση. Η τέχνη του γκέτο και ειδικά η μουσική, έγινε lifestyle, στολίστηκε με ακριβά ρούχα, αυτοκίνητα, λεφτά προπαγανδίζοντας ένα ακόμη success story· από την παρανομία και την σκληρότητα των γκέτο στη μεγάλη τηλεθέαση, εξαργυρώνοντας ακριβώς αυτή του την καταγωγή. Αποκρύβοντας πάντα τις αιτίες για τους αλληλοσκοτωμούς στα γκέτο, τις εξαρτήσεις από τα ναρκωτικά, τις φυλακίσεις, την ανισότητα και λησμονώντας έπειτα να συζητήσουν τους συμβιβασμούς και την εκμετάλλευση των καλλιτεχνών.

Έτσι βέβαια σήμερα το hip-hop έχει απλωθεί παγκόσμια και έχει φτάσει σε όλες κοινωνίες με τις διαφορετικές του τις μορφές. Άλλοτε επαναστατικό και αντιδραστικό, άλλοτε πολιτικό και αιχμηρό, άλλοτε δημοφιλές και εκλεπτυσμένο και άλλοτε αχόρταγο, mainstream και φαντεζί.

Ο χορός βέβαια είναι πάντα κάματος, και όπου-όπως κι αν τον δεις έχει μια επαναστατικότητα εκ φύσεως. Οι χορευτές παλεύουν πάντα σκληρά για την εξέλιξή τους παγκοσμίως με το σώμα και πολύ σπάνια αυτός ο αγώνας αποσκοπεί στον πλουτισμό ή τον επιτυγχάνει.

Θα προτιμήσω να αποφύγω τα πολλά ιστορικά και τις αναφορές σε καλλιτέχνες για να μην αδικήσω κανέναν. Θα μιλήσω για τη δική μου «ιστορική» επαφή με το είδος. Η hip-hop κουλτούρα αν και έφτασε δειλά και μπερδεμένα στην Ελλάδα το ‘80, απέκτησε την δική της ταυτότητα μουσικά και χορευτικά στην δεκαετία του ‘90. Εκεί βρέθηκα και εγώ ερωτευμένος με τους επαναστατικούς στίχους και ήχους των «terrorΧcrew» (EP 1995 https://www.youtube.com/watch?v=NMeuMFjKFME και εκείνων που ακολούθησαν. Εκεί ξεκίνησα το ταξίδι μου στο graffiti, το break-dance την ελληνική και ξένη rap διατηρώντας μία αίσθηση ενότητας και σύνδεσης με την μεγάλη παγκόσμια κοινότητα των hip-hop-άδων. Ο κατά 14 χρόνια μεγαλύτερος αδερφός μου με τροφοδότησε με τα πρώτα κινητικά styles απευθείας από τις disco του 80 και μου αγόρασε τον πρώτο μου δίσκο(CD) “rappers delight” (1979) από τους Sugarhill Gang, «έτσι για να μαθαίνω λίγη ιστορία» όπως μου είπε (https://www.youtube.com/watch?v=mcCK99wHrk0).

Βρισκόμασταν με φίλους σε πλατείες στο Αιγάλεω και το Περιστέρι και χορεύαμε κυρίως στο πεζοδρόμιο. Την έλεγε ο ένας στον άλλο και ο χαμένος κέρναγε και φεύγαμε αγκαλιά, ή και με μαυρισμένα μάτια καμιά φορά. Γενικώς όμως ο ανταγωνιζόμασταν στην «γνησιότητα» και στην αγάπη/πάθος. Μαλώναμε δηλαδή για το ποιος αγαπάει πιο πολύ τον χορό και τη μουσική. Ποιος έκανε το πιο προκλητικό σχέδιο στον τοίχο του σχολείου. Ποιος θα βάλει το φαρδύτερο παντελόνι ή φούτερ για να μπει στο μάτι του διευθυντή, ή του γονιού του, οι όποιοι εκπροσωπούσαν την εξουσία στα μάτια μας (έστω και αδίκως). Τέλειο; Τί να πω τρελάθηκα!!!

Αισθανόμουν ότι όλα τα κοινωνικά προτάγματα της προηγούμενης γενιάς, η οποία, μου φαινόταν ότι είχε διαφθαρεί, συμπυκνώνονταν και ξαναζωντάνευαν μέσα σε 5 στίχους, ένα σχέδιο στον τοίχο, μια στροφή στο πάτωμα! Έγραφα νυχθημερόν σε βιντεοκασέτες τα clips του ΜTV μπας και πέσω σε κανένα με break-dance και όταν το έβρισκα, το μπρος-πίσω και το slow-motion (λίγο αργότερα) έπιαναν φωτιά για να αντιγράψω ή έστω να αποκωδικοποιήσω λίγο κάποια κίνηση. Θυμάμαι τι μελέτη είχε πέσει όταν είχε βγει το κλίπ «it’slike that» των RUNDMC (1997) https://www.youtube.com/watch?v=TLGWQfK-6DY. Wow!!!

Μέσα από τον πειραματισμό και την έρευνα, το hip-hop αποκτά φωνή στη σύγχρονη τέχνη και ακαδημαϊκότητα. Είναι πια ένα παγκοσμιοποιημένο είδος ειδικά σήμερα, με όλα τα καλά και τα κακά που αυτό συνεπάγεται.

Λίγο μετά ήρθαν και κάποιοι δάσκαλοι από το εξωτερικό και μας άνοιξαν λίγο τα μάτια τεχνικά και στήθηκαν battles με βραβεία και ήρθαν οι αναγνωρίσεις.

Έκτοτε η σκηνή πλούτισε με πολλούς και αξιόλογους καλλιτέχνες τόσο στην μουσική όσο και τον χορό. Το YouΤube και έπειτα τα social media έκαναν τα πράγματα ακόμη ευκολότερα. Η νέα γενιά χορευτών, έχει ξεφύγει (με την πολύ καλή έννοια). Υπάρχουν πλέον συγκλονιστικοί χορευτές και χορεύτριες στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα τον Βόλο και την Λάρισα, την Κρήτη αλλά και σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Χορευτές που σήμερα εκπροσωπούν το ελληνικό hip-hop και break-dance παγκοσμίως.

Το hip-hop είναι ζωντανή τέχνη. Εξελίσσεται και μεταλλάσσεται, παράλληλα και εξίσου με τον σύγχρονο χορό. Βρίσκεται θα λέγαμε σε εγρήγορση.  Εισβάλει δυναμικά στη μουσική, τον χορό ακόμη και τις εικαστικές τέχνες και πέρα από την ευρεία και κυρίαρχη mainstream απόδοσή του. Μέσα από τον πειραματισμό και την έρευνα, αποκτά φωνή στην σύγχρονη τέχνη και ακαδημαϊκότητα. Είναι πια ένα παγκοσμιοποιημένο είδος ειδικά σήμερα, με όλα τα καλά και τα κακά που αυτό συνεπάγεται. Από την μία λοιπόν ανήκει σε όλους και όλοι αισθάνονται ότι του ανήκουν ως κουλτούρα και κοινότητα, από την άλλη βγαίνει σε δρόμους όπου χάνει την πραγματική του αξία και εκφράζεται με περισσή άγνοια, μιμητικά, εξωστρεφώς σαν οποιοδήποτε προϊόν μιας πολυεθνικής με στόχο το κέρδος. Ο σύγχρονος χορός δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος από κάτι που υπάρχει στον κόσμο και εκφράζει τόσους ανθρώπους. Η συνάντηση  με τη σύγχρονη δημιουργία λοιπόν είναι αναπόφευκτη. Το hip-hop πάντως δεν θα καταπιεί τη δημιουργία. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει και πολύ χαίρομαι γι αυτό.

“Η προέλευση των hip-hop χορευτών, το training και ο τρόπος έκφρασης που έρχεται από τον κόσμο των battles είναι αυτά που, ακόμη, τους καθιστούν «έξω-συστημικούς» σε ένα «σύστημα» ακαδημαϊκών χορευτών και δημιουργών.”

Η δική μου πρόθεση και όραμα είναι μια δίκαιη ανταλλαγή. Μια ανταλλαγή με άξονα την ορμή, το απρόβλεπτο, τη δυναμική, την πρόκληση, την τρέλα στην σκηνή που θέλει να επιστρέφει στον «δρόμο» καλλιτέχνες με όραμα, σκέψη και βαθύτερη γνώση των λόγων που κάνουν αυτό που κάνουν. Να επιστρέφει επίσης στον «δρόμο» δασκάλους. Τους επόμενους άρα χορευτές του είδους. Επίσης, όσο πεζό κι αν ακούγεται, μία ανταλλαγή που δίνει και δουλειά, σε όποιον φυσικά αγαπά να ζήσει από την τέχνη του.

Δεν ξέρω βέβαια πραγματικά αν είναι δίκαιη ανταλλαγή, ίσως όχι. Αυτό όμως είναι θέμα πολιτιστικής πολιτικής και για να το πω πιο απλά, αφορά το «πού γέρνει η βάρκα» πολιτικά παγκοσμίως, αυτήν την στιγμή που μιλάμε. Η τέχνη βέβαια και το καλλιτεχνικό αποτύπωμα που αφήνει, έχει έναν περίεργο τρόπο να μένει ζωντανή και να «παίρνει πίσω» εκείνο που, θα μπορούσαμε να πούμε, της ανήκει, αφήνοντας αποτυπώματα για τις επόμενες γενιές και ίχνη να επανεξετάσουν.

Όλοι είμαστε υπόλογοι σε κάποιον εργοδότη. Ακόμη κι αν αυτός είμαστε εμείς οι ίδιοι. Άρα, δεν ξέρω αν ένας χορευτής του δρόμου «καταστρέφεται» περισσότερο στο θέατρο ή κάνοντας μια άλλη δουλειά, ενώ χορεύει ελεύθερα.

Εξαρτάται από το τί επιθυμεί- επιλέγει κανείς να δει ή μάλλον προς τα πού να στρέψει το βλέμμα του. Eννοώ τόσο την οπτική αλλά και την προοπτική. Σε οποιαδήποτε διαδικασία εξέλιξης και όσμωσης σαφώς κάτι χάνεται αλλά και κάτι κερδίζεται. Δεν πιστεύω προσωπικά ότι χάνεται ο χαρακτήρας της αντίστασης, ούτε της χειραφέτησης. Αν χάνεται κάτι, αυτό είναι το στιγμιαίο και αυθόρμητο που διακρίνει το hip-hop πχ στη διαδικασία ενός battle ή μιας street performance. Κερδίζεται κάτι πολύ ουσιαστικότερο όμως. Και αυτό είναι η καλλιτεχνική έκφραση από πλευράς των χορευτών και η τριβή με τη δραματουργία. Κάτι που κατά την γνώμη μου είναι μια σαφής εξέλιξη για το είδος αλλά και για τους καλλιτέχνες που το υποστηρίζουν. Θεωρώ χειραφέτηση το να μην μένεις στάσιμος και «πιστός» σε ένα είδος τέχνης και να έρχεσαι σε επαφή με άλλους καλλιτέχνες δοκιμάζοντας να ξεβολεύεσαι από το γνώριμο καλλιτεχνικό σου καβούκι. Αν το hip-hop λοιπόν δεν εξελισσόταν θα είχε μετατραπεί σε ένα φολκλόρ είδος χορού. Ωραίο, ρομαντικό αλλά και ολίγον πεθαμένο. Η προέλευση δε των hip-hop χορευτών, το training και ο τρόπος έκφρασης που έρχεται από τον κόσμο των battles είναι αυτά που, ακόμη, τους καθιστούν «έξω-συστημικούς» σε ένα «σύστημα» ακαδημαϊκών χορευτών και δημιουργών.

Από την άλλη, και συγχώρησε με αν κάνω λάθος, τί πιο επαναστατικό από το να είσαι καλλιτέχνης και δη χορευτής ή χορογράφος αυτή την εποχή; Οι σύγχρονοι χορευτές και χορογράφοι συγκαταλέγονται στους συμβιβασμένους; Εδώ θα απαντήσω ένα μεγάλο ΟΧΙ. Η αντίσταση βέβαια δεν ορίζεται από το καλλιτεχνικό είδος αλλά από την ιδεολογία και την κοινωνική στάση του καθενός/μιας από εμάς.

Και για να μην ανακαλύψουμε τώρα την Αμερική, όλοι είμαστε υπόλογοι σε κάποιον εργοδότη. Ακόμη κι αν αυτός είμαστε εμείς οι ίδιοι. Άρα, δεν ξέρω αν ένας χορευτής του δρόμου «καταστρέφεται» περισσότερο στο θέατρο ή κάνοντας μια άλλη δουλειά, ενώ χορεύει ελεύθερα. Και τα δύο πάντως μου φαίνονται θεμιτά και μη κατακριτέα.

Η προσπάθεια είναι vα τραβήξουμε το hip-hop από την μόδα και να το στρέψουμε στη δημιουργία. Μην ξεχνάμε ότι το hip-hop πλέον στην Ελλάδα το βλέπουμε περισσότερο απ’ όλα τα τελευταία χρόνια στα «μπουζούκια» και στα τηλεοπτικά shows.

Η προσπάθεια είναι ακριβώς αυτή. Να τραβήξουμε το hip-hop από την μόδα και να το στρέψουμε στη δημιουργία. Μην ξεχνάμε ότι το hip-hop πλέον στην Ελλάδα το βλέπουμε περισσότερο απ’ όλα τα τελευταία χρόνια στα «μπουζούκια» και στα τηλεοπτικά shows. Με τους χορευτές να πλαισιώνουν την ερμηνεία κάποιου τραγουδιστή. Και προς θεού καταλαβαίνω και σέβομαι απόλυτα τους ανθρώπους που βγάζουν το μεροκάματό τους έτσι. Αυτό όμως, ναι, είναι μόδα. Αυτό αποδυναμώνει/αλλοιώνει πλήρως το είδος και το σκεπτικό του όσο και τα τσολιαδάκια που πωλούνται στο μοναστηράκι αποδυναμώνουν/ αλλοιώνουν την πραγματικότητα της Ελλάδας. Συνεπώς αν είναι να εξελιχθεί αυτό το είδος, γιατί αυτό συμβαίνει ούτως ή άλλως, εγώ προτιμώ να στραφεί προς τη δημιουργία. Γιατί στη δημιουργία υπάρχει έρευνα και αυτοκριτική και επαναπροσδιορισμός της ταυτότητας των ειδών και των καλλιτεχνών. Όποιος δε, καταφέρνει να συνδυάσει αυτά τα δυο (μόδα και δημιουργία) είναι επιτυχημένος και εγώ του δίνω ρισπέκτ. Επιπρόσθετα αν κάτι το αγαπάμε δεν το παρατάμε.

Και εννοώ, ότι τα battles και ο freestyle χαρακτήρας του hip hop υπάρχει ακόμα και μάλιστα αποτελεί κατά την γνώμη μου βασικό άξονα για την χορευτική -κινητική εξέλιξη του κάθε street χορευτή. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο έχουμε και τα battles φέτος στο Φεστιβάλ. Για τη γνήσια εκπροσώπηση του είδους. Πολλοί άλλωστε από τους χορευτές που θα δούμε στις παραστάσεις θα συμμετέχουν και στα battles.