Γιούλικα Σκαφιδά: στην καρδιά της κρίσης πρέπει να δουλέψουμε με τα υπάρχοντα και ν’ αλλάξουμε τις ιεραρχήσεις μας

Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε στο ρόλο που υποδύεσαι στις «Μαριονέτες»;
Όταν πήρα το σενάριο από τον Παντελή μου κίνησε κατευθείαν το ενδιαφέρον. Διαβάζοντάς το μου φάνηκε -από την μικρή μου εμπειρία- ότι αυτό είναι ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο! Ενώ ήταν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, τον παραδέχτηκα για την επιθυμία του να βουτήξει με την πρώτη στα βαθιά. Μέσα στην οικονομική κρίση, σκέφτηκα ότι αυτό το παιδί είναι γεμάτο αισιοδοξία και όνειρα και αυτό με έκανε να θέλω πολύ να τον βοηθήσω. Φυσικά μου άρεσε και το σενάριο, με τις διαρκείς ανατροπές του, αλλά και ο ρόλος μου. Στην ταινία εκεί που νομίζεις ότι θα δεις μία «προβλεπόμενη ανατροπή» τελικά και αυτή ανατρέπεται.

Οι «Μαριονέτες» μιλάνε, ως επί το πλείστον, για μία κρίση αξιών η οποία προέκυψε ως απότοκο της οικονομικής κρίσης.

Η ταινία μοιάζει τραγικά αληθινή σε ορισμένα σημεία της. Εσύ βρήκες ομοιότητες ανάμεσα στο σενάριο και σε αυτό που ζούμε σήμερα;
Πάντα πρέπει να βρίσκεις ομοιότητες στον ρόλο που υποδύεσαι και στον χαρακτήρα σου, γιατί όλα θα φιλτραριστούν μέσα από σένα. Στις «Μαριονέτες» παρακολουθούμε μια Αθήνα σκοτεινή. Δεν είναι η Αθήνα της Ακρόπολης, των Τεχνών, η Αθήνα του ροζ, του ρομαντισμού, είναι μία σκοτεινή και «βρώμικη» πόλη των ανθρώπων της νύχτας κυρίως. Η ταινία δείχνει μία άλλη όψη αυτή της πόλης κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που με προσέλκυσε το σενάριο. Φυσικά κι αναγνωρίζω συμβολισμούς και στοιχεία με την καθημερινότητα. Αυτή η οικονομικό-κοινωνικό-πολιτική κρίση που βιώνουμε αποτυπώνεται στην ταινία. Όλες οι ελληνικές ταινίες που έχω παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια έχουν να κάνουν με την κρίση είτε άμεσα ως αντανάκλαση της, είτε έμμεσα. Οι «Μαριονέτες» μιλάνε, ως επί το πλείστον, για μία κρίση αξιών η οποία προέκυψε ως απότοκο της οικονομικής κρίσης.

Η ηρωίδα επιδιώκει ν’ ανατρέψει «από μέσα» αυτό το αλλοτριωμένο σύστημα αξιών. Θεωρείς ότι είναι ρεαλιστικά εφικτό κάτι τέτοιο;
Πιστεύω ακράδαντα ότι τα πράγματα πρέπει να τα πολεμάς, να τα δουλεύεις, να προσπαθείς να τα αλλάξεις εκ των έσω. Οπότε ναι, συμφωνώ με τους ήρωες της ταινίας, με την ηρωίδα μου συγκεκριμένα, που αποφασίζει να εισβάλει στο σύστημα και να το αλλάξει με τον κίνδυνο να αλλοιωθεί και να ξεχάσει τον πρωταρχικό της στόχο.

Η ταινία δείχνει μία άλλη όψη αυτή της Αθήνας, πιο σκοτεινή και πιο “βρώμικη” και  αυτός είναι ένας από τους λόγους που με προσέλκυσε το σενάριο. 

Εσύ έτσι λειτουργείς;
Δεν είμαι υπέρ της άποψης του να κατακρίνουμε εξ αποστάσεως όλα όσα μας ενοχλούν. Η αποστασιοποιημένη κριτική είναι μία πιο σοφιστικέ, πιο ακαδημαϊκή προσέγγιση, ίσως, την οποία σέβομαι, απλά, εμένα προσωπικά δεν μου ταιριάζει. Για παράδειγμα, βλέπουμε ότι το κράτος σήμερα δεν έχει χρήματα, κι ότι ένας από τους κλάδους που έχει χτυπηθεί πολύ άσχημα είναι αυτός του πολιτισμού και ειδικότερα του κινηματογράφου. Ένας κινηματογραφιστής λοιπόν, αυτή την περίοδο, είναι πολύ εύκολο να μείνει απ’ έξω και να ασχοληθεί τελικά με κάτι άλλο, σκεπτόμενος ότι η ελλιπής χρηματοδότηση συνεπάγεται συμβιβασμούς κι εκπτώσεις τις οποίες δεν θέλει να κάνει. Διαφωνώ όμως με αυτή τη λογική και πιστεύω ότι είναι σημαντικό να προσαρμοζόμαστε κάθε φορά στις εκάστοτε συνθήκες. Τώρα είμαστε στην καρδιά της κρίσης και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δουλέψουμε με τα υπάρχοντα, και συνακόλουθα, ότι επιβάλλεται να αλλάξουμε τις ιεραρχήσεις μας.

Η αποστασιοποιημένη κριτική είναι μία πιο σοφιστικέ, πιο ακαδημαϊκή προσέγγιση, ίσως, την οποία σέβομαι, απλά, εμένα προσωπικά δεν μου ταιριάζει. 

Οπότε, μία συμβουλή που θα έδινες στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τον κινηματογράφο αλλά χάνουν την ελπίδα τους εντός αυτού του δυσμενούς περιβάλλοντος, ποια θα ήταν;
Το ελληνικό σινεμά έχει κάνει πολύ μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια και κατά τη γνώμη μου αυτό οφείλεται πρωτίστως στην πρωτοβουλία ορισμένων σκηνοθετών, παραγωγών, τεχνικών ακόμα και ηθοποιών να απεμπλακούν από τα γρανάζια του μέχρι τώρα συστήματος και να στραφούν προς εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης, όπως από ιδιωτικούς φορείς. Επομένως, αν θα μπορούσα να δώσω μία συμβουλή -αν και δεν θεωρούμαι κινηματογραφική ηθοποιός αλλά πιο πολύ θεατρική, κι αυτό κάπως με πληγώνει (γέλια)- θα ήταν η εξής: να συνεχίσει να ψάχνει αυτή η νέα γενιά εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης και προώθησης της ταινίας. Ας κάνει ταινίες ακόμα κι αν δεν είναι ακριβώς αυτό που περίμενε, ακόμα κι αν πρέπει να κάνει μικρές εκπτώσεις, φυσικά αναφέρομαι σε τεχνικές, όχι σε εκπτώσεις που αφορούν την αξία και το στόχο της ταινίας. Οι εποχές που είτε ακούσαμε, είτε προλάβαμε να ζήσουμε για λίγο ορισμένοι από εμάς, δεν ξέρω αν θα ξανάρθουν αλλά, ακόμα κι εάν έρθουν σίγουρα θα είναι σε βάθος χρόνου.

Μέχρι να έρθουν καλύτερες μέρες δεν μπορούμε να μείνουμε άπραγοι και να κουνάμε το δάχτυλο για το τί πρέπει να γίνει.

Είσαι γενικά αισιόδοξη;
Σίγουρα δεν είμαι μοιρολάτρης, αντιθέτως, πιστεύω στους ανθρώπους και στις επιλογές τους, θεωρώ ότι μέχρι να έρθουν καλύτερες μέρες δεν μπορούμε να μείνουμε άπραγοι και να κουνάμε το δάχτυλο για το τί πρέπει να γίνει. Είναι χρέος μας να εμπλακούμε και να παλέψουμε διότι από εμάς εξαρτάται εάν θα γεννηθεί το καινούριο. Εμείς είμαστε αυτή η γενιά που θα δείξει το δρόμο στην επόμενη και αυτό συνεπάγεται ότι δεν έχουμε μόνο υποχρέωση να πάρουμε πρωτοβουλίες, αλλά φέρουμε και μεγάλη ευθύνη για την γενιά που έπεται.

Έχω την εντύπωση ότι έχεις μεγαλύτερη αδυναμία στο σινεμά σε σχέση με το θέατρο…
Κοινός παρανομαστής στο θέατρο και το σινεμά είναι η αλήθεια. Το ζητούμενο κάθε φορά είναι αυτό, είτε κάνεις τηλεόραση, είτε κινηματογράφο, είτε θέατρο. Στο σινεμά μου αρέσει -θα το πω πολύ απλοϊκά- ότι μπορείς να ψιθυρίσεις ένα «σ’ αγαπώ», ή να κοιτάξεις στο φακό και αυτό να πει κάτι στον κόσμο που παρακολουθεί την ταινία. Στο θέατρο δεν υπάρχει αυτό έτσι ακριβώς. Στο σινεμά μου αρέσει ο χρόνος που έχεις να προετοιμαστείς, μου αρέσει η ετοιμότητα που πρέπει να έχεις στο γύρισμα, οι πρωτοβουλίες που μπορείς να πάρεις και η ιδέα της στιγμής. Στο θέατρο μετά από δύο μήνες προβών τα πράγματα έχουν πάρει το δρόμο τους ενώ, στο σινεμά με ιντριγκάρει το γεγονός ότι υπάρχει περιθώριο ακόμα και μετά την πρόβα, λίγο πριν την λήψη, λίγο πριν το “πάμε”, για μία ευχάριστη έκπληξη, ή και δυσάρεστη φυσικά…

Εκτός από τις «Μαριονέτες» πού αλλού θα σε δούμε φέτος;
Στις 20 Νοεμβρίου ξεκινά στο Ακροπόλ το «Dogville» του Lars von Trier. Πρόκειται για μία θεατρική διασκευή, της ταινίας σε σκηνοθεσία Έφης Γούση. Εγώ κρατάω τον ρόλο της Γκρέις, της ηρωίδας που υποδύθηκε η Νικόλ Κίντμαν στην ταινία. Είμαστε ένας νέος θίασος, μία παρέα 7 ατόμων, που θέλουμε να κάνουμε κάτι πιο πειραματικό. Από τέλος Ιανουαρίου θα είμαι στο Από Μηχανής Θέατρο, στο έργο «Ποιος Φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ» που σκηνοθετεί ο Τσέζαρις Γκραουζίνις. Φέτος προβλήθηκαν στις Νύχτες Πρεμιέρας δύο ταινίες μικρού μήκους όπου έπαιζα και οι οποίες θα συνεχίσουν το ταξίδι τους σε διάφορα φεστιβάλ. Η μία είναι το «Whack» της Σύνης Παππά και η άλλη ο «Σπόρος» της Ιφιγένειας Κοτσώνη. Αυτά είναι τα σχέδια για φέτος. Δεν είναι λίγα, δεν είναι και πολλά, είναι όμως σημαντικά και ελπίζω να πάνε όλα καλά. Το σίγουρο είναι ότι θα είναι ένας πολύ δημιουργικός χειμώνας!