66ο ΦΚΘ: Ο “Άμνετ” είναι ο καλύτερος “Αμλετ” που έχεις δει

Ο “‘Αμνετ” της Κλόε Ζάο είναι ο καλύτερος “΄Αμλετ” που έχω δει. Δύσκολη ετυμηγορία – μετά από τόσες θεατρικές μεταφορές της σαιξπηρικής τραγωδίας – η οποία βγήκε τη δεύτερη, κιόλας, ημέρα του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Ωστόσο, εδώ δεν μιλάμε για την αυτούσια μεταφορά του έργου του Σαίξπηρ αλλά για το παρασκήνιο της ζωής του πριν και αφού γίνει διάσημος συγγραφέας, μια ιστορία που καταγράφει η πολυβραβευμένη νουβέλα της Μάγγι Ο’ Φάρελ. Οι δυο τους διασκεύασαν το βιβλίο σε σενάριο, αγγίζοντας το βαθύ ποιητικό συναίσθημα και μεταγγίζοντας μια οικογενειακή ιστορία του 16ου αιώνα σε ένα μνημειώδες αφήγημα.

Ο Γουίλ, γνωρίζει την Άγκνες, ένα κορίτσι κυτταρικά συνδεδεμένο με τη φύση και ο έρωτας τους ξεπερνά το ρομάντζο της αγγλικής επαρχίας. Το πρώτο τους παιδί είναι η Σουζάνα, που έρχεται στη ζωή σε μια φωλιά από ρίζες προαιώνιων δέντρων. Ακολουθούν τα δίδυμα, Άμνετ και Τζούντιθ (αυτός ήταν και ο τίτλος του βιβλίου σε κάποιες από τις χώρες που κυκλοφόρησε) που ολοκληρώνουν μια γειωμένη, αληθινή και ανέλπιστη ευτυχία για το ζευγάρι. Ο Γουίλ έχει ήδη αρχίσει να εμπλέκεται με τη θεατρική παραγωγή στο Λονδίνο, αποδρώντας από την εργασιακή παράδοση του δεσποτικού πατέρα του – μέχρι που μια απώλεια γκρεμίζει τους Σαίξπηρ (η αναφορά στο διάσημο όνομα της οικογένειας γίνεται στις τελευταίες σκηνές της ταινίας) με τον αδιανόητο πόνο να τους αποσαθρώνει ψυχικά, να μεταμορφώνονται σε φασματικές υπάρξεις.

΄Ισως είναι νωρίς να ισχυριστεί κανείς πως αυτό είναι το magnus opus της Κλόε Ζάο – κι όμως, χωρίς καμία αμφιβολία, έχει δημιουργήσει ένα φιλμ συνταρακτικό. Για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, για την πίστη του ανθρώπου στην αγάπη, για την ιαματική λειτουργία της τέχνης, για την εξιλέωση, για το οδυνηρό πέρασμα στην “άλλη πλευρά”. Στους κεντρικούς ρόλους ο Πολ Μεσκάλ και η Τζέσι Μπάκλεϊ μας αφήνουν απαρηγόρητους, με ερμηνείες που αιμορραγούν σαν ανοιχτές πληγές. 

Ο “Άμνετ” της Ζάο ήταν δίχως άλλο η πιο μεγάλη δόνηση στην ενότητα του φεστιβαλικού προγραμματισμού των “Special Screenings” και θα μας απασχολήσει, μετά βεβαιότητας, στη συνέχεια της κινηματογραφικής περιόδου.

O Τζος Ο’ Κόνορ στο “Mastermind”.

Υπήρξαν κι άλλες ενδιαφέρουσες στάσεις στην ενότητα. Καταρχήν, το “Μaster mind” (Ιθύνων νους) σε σενάριο και σκηνοθεσία της Κέλι Ρέιτσαρντ (η σκηνοθέτρια του “First Cow”). Με φόντο την Αμερική του Νίξον και των μπαράζ αντιπολεμικών διαδηλώσεων που ζητούν το τέλος των συγκρούσεων στο Βιετνάμ, ένας άνεργος και χειριστικός άνδρας, απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών αλλά χωρίς καμιά επαγγελματική προοπτική (με εξαίρεση την παρακαταθήκη του δικαστή πατέρα του) σχεδιάζει και υλοποιεί τη ληστεία τεσσάρων έργων του Ντοβ από το μουσείο Σύγχρονης Τέχνης σε πόλη της Μασαχουσέτης. Οι μικροκακοποιοί βοηθοί του τον καταδίδουν στην Αστυνομία κι εκεί ξεκινά ένα κυνηγητό στο οποίο θα αναγνωρίσει κανείς το αδιέξοδο ενός ντοστογιεφσκικού εγκλήματος, εντούτοις με πολλές φαρσικές αποδομητικές πινελιές για έναν άνθρωπο που αδυνατεί να ξεφύγει από τον ‘κακό’ εαυτό του.
Ο Τζος Ο’ Κόνορ στον κεντρικό ρόλο μαγνητίζει, στήνοντας ένα χαμηλότονο, σχεδόν αθόρυβο πορτρέτο ενός όχι και τόσο τυπικού looser, που ζει σε μια ακόμα στροφή της αμερικανικής ιστορίας: εκεί όπου το αμερικανικό όνειρο καταποντίζεται.

H Βίκι Κριπς πρωταγωνιστεί στην “Ετυμηγορία”.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Δουβλινέζος Τζιμ Σέρινταν, ο 76χρονος (σήμερα) σκηνοθέτης των εμβληματικών ταινιών  “Αριστερό μου πόδι”, “Εις το όνομα του πατρός”, “Boxer” επιστρέφει πίσω (αλλά και μπροστά) από την κάμερα με ένα δικαστικό δράμα, homage στους “Δώδεκα ενόρκους” του Σίντνεϊ Λιούμετ. Τίτλος του, “Re-creation” (στην ελληνική διανομή ως “Ετυμηγορία”). Αφορμή στέκεται μια πραγματική ιστορία που συνέβη στην Ιρλανδία το 1996: μια γυναίκα βρίσκεται άγρια δολοφονημένη έξω από το σπίτι της. Για το φόνο της κατηγορείται ο πρώτος δημοσιογράφος που φτάνει  στον τόπο του εγκλήματος, αποτέλεσμα, όπως όλα δείχνουν, ενός παζλ από λάθη και ελλείψεις στην αστυνομική έρευνα. Τώρα για την τύχη του πρέπει να αποφανθούν 12 ένορκοι. 

Αν και ο Σέρινταν δεν ρισκάρει και παραδίδει μια μάλλον ασφαλή ταινία στα χνάρια του Λιούμετ, μολαταύτα δεν εγκαταλείπει τη φλόγα της αφήγησης με έμφαση στους χαρακτήρες. Σπάνια είναι η εμφάνιση του ως ηθοποιού, την ώρα που στο καστ συμμετέχει και η Βίκι Κριπς, συμπρωταγωνίστρια του Ντάνιελ Ντέι Λιούις στην “Αόρατη κλωστή”. Ωστόσο, πιο συγκινητική από όλα αναδεικνύεται η πολύχρονη προσπάθεια του Σέρινταν να ‘φωτίσει’ την υπόθεση, η οποία ακόμα και σήμερα δεν έχει διαλευκανθεί. 

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης συνεχίζει ακάθεκτο μέχρι και την Κυριακή 9 Νοεμβρίου με περισσότερες από 30 προβολές ταινιών ημερησίως.