Λόφο art project: Πρώτη παρουσίαση της Μόνιμης Συλλογής Πάνου Σαραφιανού-Μαίρης Χατζηνικολή

Τέσσερις μήνες μετά τα εγκαίνια του χώρου τέχνης «Λόφος Art Project» στα «ορεινά» της Κυψέλης, επί της οδού Βελβενδου 39, έφτασε ο καιρός για την παρουσίαση του εικαστικού έργου των δύο καλλιτεχνών που υπήρξαν οι εμπνευστές ενός χώρου συνάντησης και διαλόγου καλλιτεχνών, του ζωγράφου Πάνου Σαραφιανού και της γλύπτριας Μαίρης Χατζηνικολή, έργο το οποίο συγκροτεί και τη Μόνιμη Συλλογή του «Λόφου». Τα εγκαίνια της έκθεσης, με τίτλο «Πάνος Σαραφιανός – Μαίρη Χατζηνικολή: Η τέχνη ως κοινό δώρο», πραγματοποιούνται την Παρασκευή 5 Απριλίου 2024, στις 18.00.

Η πρώτη αυτή παρουσίαση θα επικεντρωθεί στην εικαστική εξέλιξη του καλλιτεχνικού ζευγαριού, που επηρέασε τη σύγχρονη ελληνική τέχνη μέσα από τη διδασκαλία και το έργο του, επιτρέποντας στους επισκέπτες να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του έργου τους από τον φωτογραφικό ρεαλισμό στην πλήρη αφαίρεση και την αναζήτηση του φωτός, πάντα όμως σαν ένα κοινό δώρο για όλους. Η έκθεση θα πλαισιωθεί με συζητήσεις, παρουσιάσεις και δράσεις γύρω από το έργο, τα οράματα και τις ιδέες των δύο καλλιτεχνών.

Σε μια εποχή εξατομίκευσης και κατακερματισμού, σε μια εποχή που το νόημα απουσιάζει, ο Πάνος Σαραφιανός και η Μαίρη Χατζηνικολή αναζήτησαν το «εμείς» και το «μαζί» μέσα από την τέχνη, τη ζωή και τη διδασκαλία τους, που μπόλιασε τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία στην Ελλάδα. Γιατί το διακύβευμα, για τους δύο καλλιτέχνες, δεν ήταν να παραμείνει ο θεατής εξωτερικός παράγοντας της καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά να συμμετέχει ο ίδιος στην παραγωγή του καλλιτεχνικού έργου, να ξαναβρεί δηλαδή ο στερημένος από τα μέσα παραγωγής του άνθρωπος την ικανότητα να δημιουργεί ολιστικά και να χαίρεται το προϊόν της δημιουργίας του.

Ο Πάνος Σαραφιανός (1919-1968) γεννήθηκε στη Λαμία. Έκανε τα πρώτα βήματά του στην τέχνη δίπλα στον αγιογράφο πατέρα του και σπούδασε στην ΑΣΚΤ. Τα στάδια της προσωπικής του έκφρασης, από την παραστατική ζωγραφική και σταδιακά ως την αφηρημένη χειρονομιακή, διακρίνονται για την πρωτοτυπία, για το απόλυτο του χαρακτήρα τους, για τη διείσδυση στην ουσία, για τη συγκλονιστική τους δύναμη.

Ο Σαραφιανός βρέθηκε από παράλληλους δρόμους ευθυγραμμισμένος με τα διεθνή πρωτοποριακά κινήματα, τόσο με τη ζωγραφική του όσο και με την ιδέα για τον «Λόφο», ένα καλλιτεχνικό κίνημα – δράση, που προετοίμαζε με ανοιχτή ομάδα νέων καλλιτεχνών μαθητών του, ως χώρο πραγματικής ελευθερίας και δημιουργίας. Προικισμένος οραματιστής, εξομολόγος, εμψυχωτής, μεταδότης, έδωσε νέο ήθος και διάσταση στο λειτούργημα του καλλιτέχνη – δάσκαλου.

Οι καλλιτέχνες έχουν απομονωθεί, παρατηρούσε ο Πάνος Σαραφιανός, μιλώντας για την εποχή του. «Τους έδιωξε η βιομηχανία, τους έδιωξε ο τεχνικός πολιτισμός», έλεγε, προσθέτοντας: «Αλλά σήμερα, αν δούμε όλους τους καλλιτέχνες του κόσμου, η πάλη που κάνουν είναι να συμμετάσχουν στη ζωή, να μην είναι έξω, έξω από τη ζωή», αλλά «θέλουν να ξαναμπούνε και να ξαναζήσουν με τους συνανθρώπους τους και να δώσουν στους συνανθρώπους τους τον κόσμο».

Η Μαίρη Χατζηνικολή-Σαραφιανού (1928-2020) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε ζωγραφική στο εργαστήρι του Πάνου Σαραφιανού και στη συνέχεια στην ΑΣΚΤ, ενώ συνέχισε τις σπουδές της στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης. Σπούδασε την κεραμική όχι ως εφαρμοσμένη τέχνη, όπως η εδώ κουλτούρα την εννοούσε, αλλά ως ένα ουσιαστικό δημιουργικό εκφραστικό μέσο με τεράστιες τεχνικές δυνατότητες.

Ακριβώς αυτές οι δυνατότητες κάλυψαν μια έμφυτη ανάγκη της για αναζήτηση και δημιουργία υφής και ύλης, που τη θεωρούσε προϋπόθεση για την παγίωση μιας μορφής και τη μορφοποίηση μιας έννοιας. Η επιδίωξη που χαρακτηρίζει τη δουλειά της των τελευταίων χρόνων είναι η αναζήτηση του φωτός. Φως που διασχίζει το σκοτάδι, που διαπερνά και καταυγάζει τις συμπαγείς μάζες που παρεμβάλλονται. Φως μήνυμα, φως ελπίδα.

«Δεν υπάρχει διέξοδος, […] όταν δεν προεκτείνεις την ύπαρξη σου, τα πιστεύω σου, τη συμβολή σου στη ζωή, μέσα από τις μορφές της ύλης που δημιουργείς. Γιατί αυτή είναι η πραγματική ανάγκη της έκφρασης μέσα από την εικαστική εκδήλωση», πίστευε η Μαίρη Χατζηνικολή.