Η ζωή και θάνατος του Πίτερ Μπίαρντ

Κι αν θέλει κανείς να εξηγήσει ποιος ήταν ο Πίτερ Μπίαρντ θα χρειαστεί πολλές εικόνες (δικές του κι άλλων) για να το κάνει…

Πέθανε εκεί που έζησε• στη φύση, λέει το λιτό μήνυμα της οικογένειας του καλλιτέχνη που μπορούσε να ζει σαν τον Ταρζάν, και να λέει ιστορίες –με τις φωτογραφίες του και τα κολλάζ του– σαν τον ποιητή Μπάιρον.

Ο Πίτερ Μπίαρντ μετέτρεψε τη ζωή του στην αφρικάνικη ήπειρο σε ένα έργο καθολικής τέχνης: ένα κολλάζ φωτογραφίας, ακτιβισμού του περιβάλλοντος και λογοτεχνίας σε μορφή ημερολογίου.

Κάποιος που συναναστρεφόταν τους Τruman Capote, Salvador Dalí, Pablo Picasso, Andy Warhol, Mick Jagger κ.α., -κατέγραψε μάλιστα με τον φακό του την περιοδεία των Rolling Stones,  αυτήν με τις 48 συναυλίες έχοντας μαζί του και τον Τρούμαν Καπότε.

Francis Bacon: “Triptych: three studies for a portait of Peter Beard”

Και υπήρξε φίλος και μοντέλο του Francis Bacon, ο οποίος εντυπωσιασμένος από τις αιθέριες φωτογραφίες των νεκρών ελεφάντων τον αποθανάτισε το 1965 σε 9 πολύ γνωστούς (μας) πίνακες.

Βερμόντ 1962

Ο Μπίαρντ ταξίδεψε πρώτη φορά στην Αφρική το 1955, στα 17 του χρόνια μαζί με τον Quentin Keynes, εξερευνητή και δισέγγονο του Κάρολου Δαρβίνου. Σκοπός του ταξιδιού; Να γυρίσουν μια ταινία για την άγρια ζωή, μια εμπειρία που τον σημάδεψε για πάντα.

Πέντε χρόνια αργότερα, επιστρέφει και αγοράζει μια μεγάλη έκταση γης στους λόφους Ngong, στην Κένυα, που τότε είχε 8 εκ. κατοίκους (που σήμερα υπερβαίνουν τα 50). Έστησε μάλιστα τη σκηνή του, δίπλα σ’ αυτήν της διάσημης συγγραφέως από το βιβλίο “Πέρα από την Αφρική” Κάρεν Μπλίξεν, με την οποία διατήρησε ένα πολύ ισχυρό φιλικό δεσμό.

Ο Πίτερ Μπίαρντ με την Κάρεν Μπλίξεν

Μαθημένος από μικρός να καταγράφει τα πάντα στο ημερολόγιο του και να τα φωτογραφίζει με εκείνη την πρώτη κάμερα, μια καταπληκτική Voigtlander που του χάρισε η γιαγιά του, ο Νεοϋορκέζος Μπίαρντ διέκοψε τις σπουδές Ιατρικής στο Yale για χάρη του ντοκιμαντέρ γιατί εντέλει αυτό κυρίως ήταν οι φωτογραφίες του…

Η αποτύπωση της δημογραφικής έκρηξης της Κένυας, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση 35 χιλιάδων ελεφάντων και 5 χιλιάδων ρινόκερων στο εθνικό πάρκο Τσάβο. Οι φωτογραφίες του έγιναν εξώφυλλο στο περιοδικό “Life” και τάραξαν συνειδήσεις. Τότε δήλωνε χαρακτηριστικά:

«Είμαστε οι επόμενοι• μετά τους ελέφαντες, είναι η σειρά μας. Δεν τρώμε απλώς ότι βρίσκουμε στο πέρασμά μας, καταστρέφουμε τη ζωή».

Αυτή τη σκληρή αλήθεια αποτυπώνει στο πιο διάσημο βιβλίο του: “The End of The Game” (1965).

“Οι άνθρωποι είμαστε σαν τους ελέφαντες. Τόσο ασυλλόγιστοι στο πως αναπαραγόμαστε και καταπατάμε κάθε έδαφος που συναντάμε, που είμαστε ικανοί να εξολοθρεύσουμε όχι μόνο αυτούς και τον πλανήτη αλλά και μας τους ίδιους ως είδος” δήλωσε σε μια συνέντευξή του το 2008.

Και παρ’ ολίγο να χάσει τη ζωή του από έναν ελέφαντα. Μετά από μια φωτογραφική λήψη το 1996, στην κορυφή ενός λόφου μεταξύ Κένυας και Τανζανίας, ένα κοπάδι ελεφάντων όρμησε σε αυτόν και την ομάδα του. Έφυγαν τρέχοντας αλλά ένας ελέφαντας πρόλαβε και τον χτύπησε. “Έχασα την όρασή μου. Είχε χτυπήσει το οπτικό νεύρο. Δεν μπορούσα να δω τίποτε. Είχα μια μεγάλη τρύπα στο πόδι και έναν σπασμένο γοφό”, αφηγήθηκε στον ηθοποιό και φίλο του Alec Baldwin, σε μια συνέντευξη το 2012.

Του έβαλαν εφτά καρφιά από τιτάνιο αλλά αυτός δεν ήταν λόγος να εγκαταλείψει την Αφρική. Ο φόβος δεν υπήρξε ποτέ σύντροφος του Μπίαρντ. Η εικόνα “ΓΡΑΦΩ ΟΠΟΥ ΜΠΟΡΩ”, όπου εμφανίζεται με το μισό του σώμα χωμένο στο στόμα ενός κροκόδειλου, και τον θώρακα απέξω, να ακουμπά στο έδαφος ενώ κάτι γράφει στο σημειωματάριο του είναι άλλωστε η απόδειξη.

Με αυτές τις εμπειρίες σαν έμπνευση και αφετηρία ο Μπίαρντ δημιούργησε το δικό του, μοναδικό στυλ. Χρησιμοποιώντας τις φωτογραφίες του σαν καμβά πάνω στον οποίο πρόσθετε φράσεις που έγραφε, χρωματιστές ζωγραφιές, αποκόμματα περιοδικών, φωτογραφίες κι άλλα υλικά.

Μερικά εκ των οποίων τόσο απρόσμενα, όπως αίμα κάποιου ζώου, φυτά, άμμος ή έντομα. Με όλα αυτά έφτιαξε αμέτρητα ταξιδιωτικά ημερολόγια όπου ανακαλύπτεις ολόκληρες περιοχές, παρθένας, απάτητης γης στην Tanzania, το Kilimanjaro, την έρημο Taru, τα βουνά Aberdare, ανάμεσα σε άλλα είδη…, καμιά φορά και ανθρώπους, στην πλειοψηφία τους, διάσημους…

Veruschka Rhino Roping στο Darajani, 1964/2003

Όλες οι φωτογραφίες και τα άλμπουμ κυκλοφορούν στις εκδόσεις Taschen. Μπορείτε να τα ξεφυλλίσετε εδώ: