Flâneur#28: Που συναντιούνται καλλιτέχνες και θεατές;

Ασφαλώς όταν μια καλλιτεχνική δράση συνδυάζει και τις τρεις αυτές καταστάσεις του θεατή, είναι σίγουρο ότι κάνει έχει γίνει πολύ καλά, αφού το έργο τέχνης, το όποιο έργο, η όποια τέχνη, κατάφερε να αγγίξει και το θυμικό και το σκεπτικό του θεατή. Αλλά δεν συμβαίνει πάντα ή δεν συμβαίνει πάντα στον ίδιο βαθμό.

Αφορμή γι’ αυτά τα ερωτήματα ήταν η νέα παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου «Ο μεγάλος δαμαστής» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Βγαίνοντας από τη φισκαρισμένη Κεντρική Σκηνή, στο τέλος της παράστασης, δεν μπορούσα να μη σταθώ μαγεμένη στην αρτιότητα του θεάματος: στο πανέξυπνο σκηνικό, στην εκπληκτική χρήση μερικών μόνο κομματιών κόντρα πλακέ, στη χρήση της μουσικής στην παράσταση (δανεισμένη από τον Γιόχαν Στράτους και τον «Γάλάζιο Δούναβη») και κυρίως στο μεγαλείο του ανθρώπινου σώματος, που αναδεικνύει μαγικά σε κάθε παράστασή του ο Δημήτρης Παπαϊωάννου. Αυτά οπωσδήποτε.

Μετά όμως άρχισα να έχω ερωτήματα: αναγνώρισα σαφέστατα τη συνομιλία του με πολλά γνωστά έργα τέχνης, με πίνακες του Ρέμπραντ, του Μποτιτσέλι, με βυζαντινές εικόνες ακόμα, διέκρινα καθαρά τον Σαίξπηρ, αναγνώρισα σε στιγμές του πολέμου, τις στιγμές της συμφιλίωσης και της αλληλεγγύης των ανθρώπων (στη σκηνή που εμφανίζεται ένας άνθρωπος με γύψο, και κάποιος σιγά σιγά τον σπάει και τον απελευθερώνει), τις στιγμές της αναζήτησης και του ξεκινήματος από την αρχή, είδαμε τον φλοιό και τις «σελίδες» της ιστορίας στο «ξεφύλλισμα» του σκηνικού, είδαμε πώς η γη έγινε κάποια στιγμή στέγη και καταφύγιο -όλα αυτά μέσα από τη διαρκή εναλλαγή αυτού του ευφυούς σκηνικού. Ηταν όμως όλα αυτά; Μήπως υπήρχαν κι άλλες νύξεις και δεν τις είδα; Καλά το κατάλαβα, εντέλει;

Μαγεύτηκα από συγκεκριμένες σκηνικές εικόνες, αλλά δεν κουβάλησα την ιστορία και η ιστορία δεν έφτασε σε μένα.

Είδα μια παράσταση υψηλής αισθητικής και τεχνικής απόδοσης, σε όλες τις λεπτομέρειές της, αλλά ούτε το «στόρι» της ούτε ο προβληματισμός της, ούτε η αφήγησή της έφτασαν ολόκληρα στην πλατεία. Το σκέφτηκα, το συζήτησα, μετά το τέλος της παράστασης, αλλά ομολογώ ότι δεν το πήρα στο σπίτι μου. Μαγεύτηκα από συγκεκριμένες σκηνικές εικόνες, αλλά δεν κουβάλησα την ιστορία και η ιστορία δεν έφτασε σε μένα.

Θα μπορούσε να είναι κάποιο απ’ όλα αυτά. Αλλά έτσι συμβαίνει στις δημιουργίες, στα έργα τέχνης, στις καλλιτεχνικές δράσεις. Όπως και να ’χει σε κάνουν ν’ αναρωτιέσαι. Κι αυτό δεν είναι λίγο.