Σαν σήμερα, 18 Απριλίου, ιδρύεται η ΕΚΑΧ με την Συνθήκη του Παρισιού
Σαν σήμερα ιδρύεται η ΕΚΑΧ, η μετέπειτα ΕΟΚ και η σημερινή Ευρωπαική Ένωση με την Συνθήκη του Παρισιού και μετρά 63 χρόνια τήρησης.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος αποτέλεσε τόσο οικονομική, όσο και πολιτική κατάρρευση των χωρών μετρώντας πάνω από 80 εκατομμύρια θανάτους, αριθμός που ξεπερνά το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού το 1939.
Κρίνοντας αναγκαία την οικονομική συγκρότηση της Ευρωπαικής Ηπείρου και εξασφαλίζοντας την διαρκή ειρήνη, ο πρώτος κοινωνικός οργανισμός γεννήθηκε στα τέλη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Η απόφαση της δημιουργίας της Ευρωπαϊκης Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα δεν βασίστηκε μόνο σε οικονομικούς λόγους, αλλά και σε πολιτικούς, δεδομένου ότι οι δύο αυτές πρώτες ύλες βρίσκοναι στη βάση της βιομηχανίας και της ισχύος των εν λόγω δύο χωρών. Της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Συνάντηση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κινήματος (1949)
Βασισμένη σε αυτήν την ιδέα, υπήρχε η εξασφάλιση της ειρήνης μεταξύ των γαλλογερμανικών σχέσεων, όπως επίσης και άλλων χωρών που ήθελαν να συμμετάσχουν στην Συνθήκη του Παρισιού. Η συνθήκη θα διαρκούσε 50 χρόνια και είχε ημερομηνία λήξης τις 23 Ιουλίου 2002.
Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες αποδέχονται την πρόσκληση και αρχίζουν τη διαπραγμάτευση μιας συνθήκης. Η εξέλιξη αυτή ήταν αντίθετη με την αρχική επιθυμία του Jean Monnet, ο οποίος είχε προτείνει έναν απλούστερο μηχανισμό τεχνοκρατικού χαρακτήρα, μέσω της Διακήρυξης σου Σουμάν. Ωστόσιο, τα έξη ιδρυτικά κράτη δεν ήταν σε θέση να αποδεχτούν ένα απλό σχέδιο και συμφώνησαν σε εκατό περίπου άρθρα τα οποία αποτέλεσαν ένα περίπλοκο σύνολο.
Η κοινή αγορά που προέβλεπε η συνθήκη, τέθηκε σε λειτουργία στις 10 Φεβρουαρίου του 1953 όσον αφορά την εκμετάλλευση του άνθρακα, τα σιδηρομεταλλεύματα και τα παλιοσίδερα και την 1η Μαΐου του 1953 για τον χάλυβα.
Η συνθήκη περιλάμβανε τέσσερις τίτλους:
• Ο πρώτος αφορά την Ευρωπαική Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα
• Ο δεύτερος τα Όργανα της Κοινότητας
• Ο τρίτος τις Οικονομικές και Κοινωνικές Διατάξεις και
• Ο τέταρτος τις Γενικές Διατάξεις
Περιέχει επίσης δύο πρωτόκολλα, ένα για τον Οργανισμό του Δικαστηρίου της Ευρωπαικής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα και ένα ακόμη για τις σχέσεις της ΕΚΑΧ με το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τέλος, περιλαμβάνει σύμβαση για τις μεταβατικές διατάξεις που αφορούν την εφαρμογή της συνθήκης, τις σχέσεις της Κοινότητας με τις τρίτες χώρες και γενικά μέτρα διασφαλίσεως.
Τα θεσμικά όργανα, με τη σημερινή τους μορφή, προέρχονται από την συνθήκη ΕΚΑΧ. Η συνθήκη εγκαθιδρύει:
•Την Ανώτατη Αρχή
•Τη Κοινή Συνέλευση
•Το Συμβούλιο Υοπουργών και
•Το Δικαστήριο
Η συνθήκη προέβλεπε παρεμβάσεις της Ανώτατης Αρχής με βάση τις πληροφορίες που οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να της παρέχουν και τις προβλέψεις όσον αφορά την παραγωγή άνθρακα και χάλυβα. Για την εκπλήρωση της αποστολής της, η ΕΚΑΧ διαθέτει μέσα πληροφόρησης και αρμοδιότητες διαβούλευσης, οι οποίες συμπληρώνονται από τη δυνατότητα πραγματοποίησης ελέγχων. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι επιχειρήσεις δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους έναντι της Ανώτατης Αρχής, η τελευταία έχει το δικαίωμα να επιβάλλει κυρώσεις, μεταξύ άλλων, πρόστιμα και χρηματικές ποινές.
Η συνθήκη του Μάαστριχτ,7 Φεβρουαρίου του 1992
Η συνθήκη ΕΚΑΧ τροποποιήθηκε με τις ακόλουθες συνθήκες:
• Συνθήκη των Βρυξελλών, γνωστή ως «συνθήκη συγχώνευσης» (1965)
Η συνθήκη αυτή αντικαθιστά τα τρία Συμβούλια Υπουργών (ΕΟΚ, ΕΚΑΧ και Ευρατόμ), αφενός, και τις δύο Επιτροπές (ΕΟΚ, Ευρατόμ) και την Ανώτατη Αρχή (ΕΚΑΧ), αφετέρου, με ενιαίο Συμβούλιο και ενιαία Επιτροπή. Στη διοικητική αυτή συγχώνευση προστίθεται ένας ενιαίος προϋπολογισμός λειτουργίας.
• Συνθήκη που επιφέρει τροποποιήσεις σε ορισμένες δημοσιονομικές διατάξεις (1970)
Η συνθήκη αυτή αντικαθιστά το σύστημα χρηματοδότησης των Κοινοτήτων από συνεισφορές των κρατών μελών με ένα σύστημα ιδίων πόρων. Θεσπίζει επίσης έναν ενιαίο προϋπολογισμό για τις Κοινότητες.
• Συνθήκη που επιφέρει τροποποιήσεις σε ορισμένες δημοσιονομικές διατάξεις (1975)
Η συνθήκη αυτή δίνει το δικαίωμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να απορρίπτει τον προϋπολογισμό και να χορηγεί απαλλαγή στην Επιτροπή για την εκτέλεσή του. Θεσπίζει ενιαίο Ελεγκτικό Συνέδριο για τις τρεις Κοινότητες, οργανισμό λογιστικού ελέγχου και δημοσιονομικής διαχείρισης.
• Συνθήκη για τη Γροιλανδία (1984)
η συνθήκη αυτή θέτει τέλος στην εφαρμογή των συνθηκών στα εδάφη της Γροιλανδίας και θεσπίζει ειδικές σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της Γροιλανδίας, με βάση το καθεστώς που εφαρμόζεται στα υπερπόντια εδάφη.
• Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986)
Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη συνιστά την πρώτη ουσιαστική μεταρρύθμιση των συνθηκών. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη διευρύνει τις περιπτώσεις ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο, ενισχύει τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (διαδικασία συνεργασίας) και διευρύνει τις κοινοτικές αρμοδιότητες. Θέτει, επίσης, το 1992 ως χρονικό όριο για την εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς.
• Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωστή ως «Συνθήκη του Μάαστριχτ» (1992)
Η συνθήκη του Μάαστριχτ συγκεντρώνει στο ίδιο κείμενο την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις τρεις Κοινότητες (Ευρατόμ, ΕΚΑΧ, ΕΟΚ) και τις θεσμικές συνεργασίες στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, της πολιτικής άμυνας, της επιβολής του νόμου και της δικαιοσύνης. Μετονομάζει την ΕΟΚ σε ΕΚ. Επίσης, η συνθήκη αυτή δημιουργεί την οικονομική και νομισματική ένωση, θεσπίζει νέες κοινοτικές πολιτικές (εκπαίδευση, πολιτισμός) και διευρύνει τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (διαδικασία της συναπόφασης).
• Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997)
Η συνθήκη του Άμστερνταμ ενισχύει τις αρμοδιότητες της Ένωσης με τη θέσπιση κοινοτικής πολιτικής απασχόλησης, την κοινοτικοποίηση ορισμένων θεμάτων που υπάγονταν προηγουμένως στη διακυβερνητική συνεργασία στους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, τη θέσπιση μέτρων που στοχεύουν να φέρουν την Ένωση πιο κοντά στους πολίτες και τη δυνατότητα στενότερης συνεργασίας μεταξύ ορισμένων κρατών μελών (ενισχυμένη συνεργασία). Επίσης, επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας συναπόφασης, καθώς και της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία και προβλέπει την απλούστευση και μια νέα αρίθμηση των άρθρων των συνθηκών.
• Συνθήκης της Νίκαιας (2001)
Η συνθήκη της Νίκαιας αφορά ουσιαστικά τα «υπόλοιπα» του Άμστερνταμ, δηλαδή τα θεσμικά προβλήματα που σχετίζονται με τη διεύρυνση, τα οποία δεν διευθετήθηκαν το 1997. Πρόκειται για τη σύνθεση της Επιτροπής, για τη στάθμιση των ψήφων στο Συμβούλιο και για την επέκταση των περιπτώσεων λήψης απόφασης με ειδική πλειοψηφία. Η εν λόγω συνθήκη απλοποιεί επίσης τους κανόνες για την εφαρμογή της ενισχυμένης συνεργασίας και καθιστά αποτελεσματικότερο το δικαιοδοτικό σύστημα.
• Συνθήκη της Λισσαβόνας (2007)
Η συνθήκη της Λισσαβόνας προβαίνει σε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις. Θέτει τέλος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, καταργεί την παλαιά αρχιτεκτονική της ΕΕ και προβαίνει σε νέα κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ ΕΕ και κρατών μελών. Ο τρόπος λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και η διαδικασία λήψης αποφάσεων έχουν επίσης υποστεί τροποποιήσεις. Στόχος είναι να βελτιωθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε μία διευρυμένη Ένωση των 27 κρατών μελών. Επίσης, η συνθήκη της Λισσαβόνας μεταρρυθμίζει πολλές εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, επιτρέπει στα θεσμικά όργανα να νομοθετούν και να εγκρίνουν μέτρα σε νέους τομείς πολιτικών.
Επίσης, η συνθήκη τροποποιήθηκε με τις ακόλουθες συνθήκες προσχώρησης:
• Συνθήκη προσχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας και της Ιρλανδίας (1972), με την οποία αυξάνεται ο αριθμός των κρατών μελών από έξι σε εννέα.
• Συνθήκη προσχώρησης της Ελλάδας (1979)
• Συνθήκη προσχώρησης της Ισπανίας και της Πορτογαλίας (1985), με την οποία αυξάνεται ο αριθμός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας από δέκα σε δώδεκα.
• Συνθήκη προσχώρησης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας (1994), με την οποία αυξάνεται ο αριθμός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε δεκαπέντε.
• Συνθήκη προσχώρησης της Κύπρου, της Εσθονίας, της Ουγγαρίας, της Λεττονίας, της Λιθουανίας, της Μάλτας, της Πολωνίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Σλοβακίας και της Σλοβενίας (2003)
Με την εν λόγω συνθήκη αυξάνεται ο αριθμός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας από δεκαπέντε σε είκοσι πέντε.
• Συνθήκη προσχώρησης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας (2005). Με την εν λόγω συνθήκη αυξάνεται ο αριθμός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας από είκοσι πέντε σε είκοσι επτά.
