Ζοζέ Σαραμάγκου: Ο νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας μέσα από 10 facts για τη ζωή του

Γεννημένος -πριν από περίπου 100 χρόνια- σ’ένα μικρό χωριό της Πορτογαλίας, το Αζινιάγκα, ο Σαραμάγκου μεγάλωσε πλάι στους αγρότες γονείς του, πράγμα το οποίο ο ίδιος λέει πως του πρόσφερε πολλά. Παρά το γεγονός ότι δεν τελείωσε ποτέ το σχολείο, η αγάπη του για τα γράμματα και τα βιβλία ήταν πάντα μεγάλη. Έτσι όποτε έβρισκε χρόνο προσπαθούσε όσο το δυνατόν να διαβάζει περισσότερα βιβλία μπορούσε.

Πρώτο βιβλίο που κατάφερε να εκδώσει ήταν η “Γη της Αμαρτίας” το 1947 -τότε ήταν μόλις 25 ετών. Τελικά πέρασαν σχεδόν 20 χρόνια για να εκδώσει το δεύτερο βιβλίο του, την ποιητική συλλογή “Os Poemas Posiveis” (Τα Πιθανά Ποιήματα). Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε από το να εκδώσει συνολικά 30 έργα, μέχρι το τέλος της ζωής του -παρ’ όλο που άρχισε να γράφει συστηματικά μετά τα 50 του και έγινε δημοφιλής παγκοσμίως μετά τα 60.

Δήλωνε άθεος και κομμουνιστής, αμφισβήτησε τις αξίες της μετα-δικτατορικής ζωής στην Πορτογαλία με έργα όπως το «Baltasar & Blimunda», «Η Χρονιά Που Πέθανε Ο Ρικάρντο Ρέις», «Όλα Τα Ονόματα» και φυσικά «Το κατά Ιησού Ευαγγέλιο» (που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις). Στο ευρύτερο κοινό βέβαια έγινε γνωστός με το μυθιστόρημά του «Περί Τυφλότητος» (1995) που μάλιστα έγινε και ταινία.

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του στο Λανθαρότε των Καναρίων Νήσων στις 18 Ιουνίου 2010.

– Το κανονικό του επίθετο είναι De Sousa (Ντε Σούζα), αλλά εξαιτίας ενός τυπογραφικού λάθους καταχωρήθηκε στο πιστοποιητικό γεννήσεώς του το παρατσούκλι του πατέρα του Saramago (Σαραμάγκου). Το παρατσούκλι αυτό προέρχεται από ένα είδος ραφανίδας (ή αλλιώς ραπανάκι) που έτρωγαν οι φτωχοί.

– Λάθος επίσης καταχωρήθηκε και η ημερομηνίας γέννησής του, πράγμα που σημαίνει ότι η πραγματική ημερομηνία είναι 2 μέρες μετά από αυτήν που ήδη γνωρίζουμε.

–Δήλωνε ανέκαθεν περήφανος για την ταπεινή καταγωγή του. Ο ίδιος είχε αναφέρει πως “αν ο παππούς μου ήταν ένας πλούσιος γαιοκτήμονας και όχι ένας -κυριολεκτικά- εκτροφέας γουρουνιών, δεν θα ήμουν ο άνθρωπος που είμαι σήμερα”

–Σε ηλικία 13 ετών παράτησε το σχολείο και εκπαιδευόταν να γίνει μηχανικός αυτοκινήτων.

-Στην παιδική του ηλικία δεν είχε κανένα βιβλίο λόγω της οικονομικής κατάστασης των γονιών του, είχε όμως έφεση στα γράμματα, έτσι συχνά πήγαινε στην βιβλιοθήκη μετά τη δουλειά του.

-Για έναν χρόνο δούλευε στην εφημερίδα της Λισαβόνας, πριν εκδιωχθεί από τον δικτάτορα Αντόνιο Σάλαζαρ.

-Ήταν μέλος του κομμουνιστικού κόμματος και δήλωνε άθεος. Οι απόψεις του έρχονταν σε έντονη αντιπαράθεση με το Καθολικό Δόγμα της Πορτογαλίας, ενώ η έκδοση του βιβλίου “Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον” πυροδότησε σφοδρές αντιδράσεις από την πλευρά της εκκλησίας.

-Ένα χρόνο αφού εκδόθηκε το βιβλίο, θεωρήθηκε βλάσφημος και η κυβέρνηση του κεντροδεξιού Άνιμπαλ Καβάκο Σίλβα τον κατηγόρησε για λογοκρισία. Τον επόμενο χρόνο αυτοεξορίστηκε στο Λανθαρότε των Καναρίων Νήσων μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του, την ισπανίδα δημοσιογράφο Πιλάρ δελ Ρίο.

-Όταν κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, σαν σήμερα πριν από 24 χρόνια, είχε αναφέρει πως δεν πρόκειται για κάποια σπουδαία νίκη.

-Πολλές φορές είχε χαρακτηριστεί ως ψυχρός, αλαζόνας και αντιπαθής. Σχετικά με αυτές τις “κατηγορίες” είχε πει: “Δεν είμαι κακός άνθρωπος, απλά πληγώνω τους άλλους μόνο με τα λόγια μου”.